Potrzebna walka z przesadnymi regulacjami

W strategii rozwoju rynku kapitałowego zapisano eliminację gold platingu. Na razie jest to jednak zjawisko powszechne.

Niepokojące wnioski płyną z najnowszego raportu sporządzonego przez CFA Society Poland. Eksperci apelują o szeroką dyskusję na temat gold platingu, wskazują przykłady przesadnych regulacji i przedstawiają postulaty, które mogą pomóc w walce z tym zjawiskiem.

Przepisy... przy okazji

Problematyczna jest już sama jego definicja. Ta obowiązująca w Polsce jest dosyć wąska: przez gold plating rozumie wdrażanie przepisów unijnych w szerszym zakresie, niż jest to minimalnie wymagane.

Tymczasem CFA Society Poland wskazuje na zaskakujący fakt: w Polsce głównym źródłem nadregulacji jest tworzenie przepisów, które w ogóle nie mają podstaw prawnych w prawie unijnym, a nie te, które są wdrażane w zakresie szerszym niż minimum unijne. Natomiast kolejnym źródłem nadregulacji jest stosowanie przepisów przez organy państwa w sposób bardziej restrykcyjny i wykraczający poza te mające źródło w prawodawstwie europejskim.

GG Parkiet

Zdaniem ekspertów warto rozważyć zmianę definicji gold platingu i objąć jej zakresem także wprowadzanie innych przepisów „przy okazji" implementowania aktów prawa unijnego.

Powołano grupę roboczą

Już w strategii rozwoju rynku kapitałowego gold plating wskazano jako jedną z barier, które prowadzą do powstania dodatkowych obciążeń po stronie interesariuszy polskiego rynku finansowego. Zapowiedziano wówczas powołanie zespołu roboczego. Rzeczywiście powstał. W jego skład weszli m.in. przedstawiciele Komisji Nadzoru Finansowego, NBP, Biura Rzecznika Finansowego, Związku Banków Polskich, Izby Domów Maklerskich, Giełdy Papierów Wartościowych, Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych, Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami i CFA Society Poland.

– Zadaniem zespołu roboczego była identyfikacja gold platingu w przepisach. Wszystkie wskazane przykłady zostały uważnie przeanalizowane przez Ministerstwo Finansów, a wiele z nich już jest eliminowanych w ramach znajdującego się na ścieżce legislacyjnej projektu ustawy – poinformowało nas biuro prasowe resortu finansów. Kolejnym etapem prac zespołu roboczego ma być wypracowanie wspólnego rozumienia zjawiska gold platingu i mechanizmów mogących mu skutecznie zapobiegać.

– Jedną z możliwości jest zobowiązanie się organów implementujących przepisy unijne do każdorazowego szczegółowego uzasadniania skorzystania przez nie z opcji krajowej, jeżeli wprowadzane przepisy są bardziej restrykcyjne niż prawo UE – informuje resort finansów. Zastrzega jednocześnie, że nie każda sytuacja, w której polskie przepisy zawierają dalej idące restrykcje, niż wynika to z unijnych dyrektyw, może być uznana za gold plating.

Postulaty pod lupą

Z raportu CFA Society Poland wynika, że w Polsce zagadnienie gold platingu jest obecnie uregulowane w dwóch aktach wydanych przez Radę Ministrów: Regulaminie pracy RM oraz w strategii rozwoju rynku kapitałowego. Analiza ich treści prowadzi do zaskakujących wniosków: można odnieść wrażenie, że cele regulacji są niespójne, a w pewnym zakresie można je nawet uznać za wzajemnie wykluczające się. Regulamin pracy RM dopuszcza bowiem gold plating, a strategia nakazuje go unikać i eliminować.

Pomimo braku unijnego zakazu gold platingu część państw członkowskich stosuje zasady zakazujące wprowadzania nadmiernych regulacji (np. Francja wprowadziła ustawowy zakaz gold platingu) lub ogranicza je do wyjątkowych przypadków.

Eksperci CFA Society Poland postulują – oprócz zmiany definicji – stworzenie rejestru zawierającego wszystkie regulacje nadmiarowe w polskim prawodawstwie oraz wprowadzenie generalnego zakazu gold platingu wraz z precyzyjnym określeniem wyjątków umożliwiających odstąpienie od niego. Ich zdaniem niezbędne jest również zaangażowanie przedstawicieli rynku w ocenę skutków planowanych regulacji na zdecydowanie wcześniejszym etapie procesu legislacyjnego.

Teraz interesariusze mają wprawdzie możliwość udziału w konsultacjach publicznych projektów aktów prawnych, ale – jak oceniają autorzy raportu – konsultacje dotyczą aktów prawnych o już ukształtowanych założeniach i są mało efektywne. Nie dotyczą również wszystkich aktów prawnych. A w przypadku niektórych czas na zgłoszenie uwag jest tak krótki, że utrudnia przekazanie komentarzy.

Zjawisko to wpisuje się w szerszy niepokojący obraz, z którego wynika, że generalnie w polskiej legislacji konsultacje publiczne szwankują. Z danych Grant Thorntona wynika, że odsetek projektów ustaw, dla których brak udokumentowa

nych konsultacji publicznych, w ciągu ostatnich pięciu lat wzrósł aż o 42 proc., do niemal 70 proc. w zeszłym roku (więcej w ramce).

Walka z gold platingiem jest szczególnie istotna w kontekście trwających prac legislacyjnych nad wspomnianą już przez MF zmianą przepisów (ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku). Najnowsze pismo skierowane w ramach konsultacji publicznych przez Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych do resortu finansów krytycznie ocenia część zmian dotyczących funduszy inwestycyjnych zaproponowanych przez UKNF.

„Są szkodliwe dla rynku i stanowią przykład daleko posuniętego gold platingu" – czytamy w piśmie PSIK.

Praktyka pokazuje, że dużą bolączką przy stanowieniu prawa w Polsce są szwankujące konsultacje publiczne. Aż 68 proc. rządowych ustaw, które weszły w życie w 2020 r., nie ma udokumentowanych konsultacji publicznych. To najwyższy wynik, odkąd administracja rządowa ma taki obowiązek. Co więcej, ponad połowa uchwalonych ustaw nie posiada żadnej dokumentacji na stronach RCL. Ostatnie lata przyniosły też znaczące skrócenie średniego okresu prac nad ustawami. Nadmierny pośpiech wielokrotnie odbijał się na jakości uchwalanych przepisów i zmuszał parlament do ich szybkiej nowelizacji – podkreślają eksperci z Grant Thornton. Żeby przeczytać wszystkie nowe akty prawne, w 2020 r. trzeba było poświęcić na to 1 godzinę i 58 minut każdego dnia roboczego.

Szersza dyskusja dotycząca goldplatingu będzie się toczyć podczas konferencji w dniu 30 listopada. Bezpłatna rejestracja: www.goldplating.cfapoland.org