Energia+ dla mas. Będą ulgi lub dopłaty dla konsumentów

Rząd rozważa wprowadzenie kolejnego programu socjalnego dla Polaków – tym razem rekompensat do drożejącego prądu. Pieniądze mają pochodzić ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2.

Na giełdzie towarowej we wrześniu energia była o 60–70 proc. droższa niż rok temu, co już odczuwa biznes kupujący prąd na zliberalizowanym rynku.

Gospodarstwa domowe, które są chronione stawką regulowaną, czekają na „wyrok" do połowy grudnia. Urząd Regulacji Energetyki po analizie wniosków spółek energetycznych ogłosi wtedy taryfy na 2019 r. na prąd i jego dystrybucję.

Minister energii Krzysztof Tchórzewski sygnalizował, że choć prąd w hurcie drożeje (pod wpływem rosnących cen węgla i uprawnień do emisji CO2), to wielcy odbiorcy nie powinni tego odczuć. W dzisiejszym wywiadzie dla „Parkietu" (czytaj na .12) ujawnia z kolei, że ma plan rozwiązań osłonowych nie tylko dla energochłonnego przemysłu, ale także obywateli.

Dwa pomysły na taryfę G

Dotarliśmy do dwóch wariantów założeń ustawy, która ma ulżyć gospodarstwom domowym. Pieniądze na „energetyczną" ulgę w podatku PIT (lub dodatek) pochodziłyby z kasy państwa, ale nie z podatków, lecz z wpływów ze sprzedaży praw do emisji CO2. Kupuje je przemysł i elektrownie, którym z roku na rok topnieje pula własnych darmowych uprawnień.

Do tej pory pieniądze z tego tytułu rozpływały się w budżecie, choć przynajmniej połowa powinna wspierać rozwój gospodarki niskoemisyjnej. A jest to kwota znaczna: w tym roku po zwyżce cen uprawnień do CO2 urośnie do około 5,4 mld zł.

– Plan maksymalny to przeznaczenie jednej trzeciej tych przychodów dla branż energochłonnych, a reszty na rekompensaty dla obywateli, którzy rozliczają się z fiskusem w ramach pierwszego progu podatkowego. Więcej zwolenników ma jednak wsparcie tylko najuboższych – wskazuje nasze źródło znające sprawę. Na razie nie ma rozstrzygnięć co do kwot.

Ministerstwo Energii proponuje jeden z dwóch modeli pomocy. Pierwszy polegałby na udzieleniu wsparcia sprzedawcom energii przez zwiększenie ich przychodów lub zmniejszenie obciążeń publicznoprawnych z tytułu sprzedaży energii (np. akcyzy) dla odbiorców indywidualnych. Ale jest to ryzykowne, bo może rodzić posądzenia o nieuzasadnioną pomoc publiczną.

W drugim modelu, w którym bezpośrednim beneficjentem byliby sami odbiorcy, pomoc mogłaby mieć formę dodatku lub zmniejszenia obciążeń związanych z podwyżkami cen w taryfie pokrywającej koszty sprzedawców (np. ulgi podatkowej). Tu – jak wskazuje ME w dokumencie, do którego dotarliśmy – nie istnieje ryzyko uznania wsparcia za pomoc publiczną, a rekompensaty można uzasadnić, nawet podpierając się wytycznymi UE (np. z pakietu zimowego). Nie ma też ingerencji w proces taryfowy. Z drugiej strony jednak każdy konsument musiałby wnioskować o przyznanie takiej rekompensaty. Byłoby też ryzyko niezatwierdzenia wniosku o podwyżkę taryf przez URE. ME radzi jednak, że można to zmienić, odpowiednio nowelizując prawo energetyczne.

20 zł na miesiąc

Aleksander Śniegocki, analityk z WiseEuropa, szacuje, że przyjęcie pierwszego progu podatkowego jako kryterium wsparcia wymuszałoby konieczność objęcia nim ponad 95 proc. gospodarstw domowych. To dawałoby około 20 zł na gospodarstwo miesięcznie.

Janusz Steinhoff, były wicepremier i minister gospodarki, obawia się, że za rekompensaty dla odbiorców energochłonnych i gospodarstw zapłacą małe i średnie firmy.

– Wsparcie w postaci jakiegoś „dodatku energetycznego" jest potrzebne szczególnie dla tych grup, gdzie nakłady inwestycyjne na termoizolację lub wymianę okien nie zapewniają szybkiego zwrotu z poniesionych inwestycji. Ostatecznie chodzi o to, aby rachunki za ogrzewanie były zdecydowanie niższe przy zachowaniu tego samego komfortu cieplnego – zauważa Maciej Bando, prezes URE.