Banki widzą poprawę warunków

Wzrósł popyt i ułatwiono dostęp do kredytów w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej, jednak ułatwienia dotyczą głównie gospodarstw domowych, a nie przedsiębiorstw. Wskaźniki spłacalności się poprawiły.

To główne wnioski płynące z nowego badania dotyczącego kredytów banków działających w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej (CESEE), które przeprowadził jesienią Europejski Bank Inwestycyjny.

Rośnie podaż i popyt

Wyniki pokazują pozytywne perspektywy dla systemów bankowych w regionie CESEE w ostatnich sześciu miesiącach. Pomimo silnych skutków pandemii popyt na kredyty się odbił, a warunki udzielania finansowania zaczęto powoli łagodzić. Popyt na kredyty jest silny wśród gospodarstw domowych, ożywia się też w zakresie inwestycji firm w środki trwałe. Wprawdzie polityki kredytowe są łagodzone, ale głównie dla gospodarstw domowych, a nie dla firm (zwłaszcza małych i średnich), przy czym warunki nadal są wymagające, szczególnie dla mniejszych podmiotów.

– Ankieta pokazuje, że międzynarodowe i krajowe wsparcie było kluczowe dla podtrzymania działalności banków w regionie CESEE po początkowym ostrym i nagłym zatrzymaniu spowodowanym szokiem Covid-19 w 2020 r. – mówi Debora Revoltella, główna ekonomistka EBI. Dodaje, że utrzymanie publicznych programów wsparcia ma kluczowe znaczenie dla ułatwienia dostępu do finansowania dla firm i ułatwienia inwestycji w transformację ekologiczną i cyfrową.

Foto: GG Parkiet

Z badania wynika, że 40 proc. grup bankowych działających w CESEE zamierza rozszerzyć swoją działalność. – To dobra wiadomość po zamieszaniu spowodowanym przez pandemię w 2020 r., ale pozostaje pewna niepewność i ryzyko pogorszenia sytuacji. Dostęp do finansowania bankowego nie jest jeszcze ułatwiony dla firm. Banki spodziewają się też zahamowania pozytywnych zmian w zakresie kredytów zagrożonych. Środki regulacyjne i polityczne będą musiały nadal zapewniać wsparcie, w szczególności w celu przyspieszenia bardzo potrzebnych inwestycji w działania na rzecz klimatu i cyfryzacji – dodaje Luca Gattini, szef działu scenariuszy makroekonomicznych w EBI.

Banki działające w regionie poinformowały, że środki regulacyjne i polityczne wspierające akcję kredytową odegrały znaczącą rolę. W szczególności banki, które skorzystały z programów gwarancji publicznych, wskazują, że programy te były bardzo skuteczne we wspieraniu przedłużania kredytów, ten element powtarza się w trzech ostatnich falach ankiet. Banki korzystające z operacji refinansowych banku centralnego uważają, że wspierało to warunki kredytowania.

Ankieta wskazuje, że łączne zapotrzebowanie na produkty kredytowe (konsumenckie i firmowe) w najbliższych sześciu miesiącach może się obniżyć o około 10 proc., lecz w sektorach MŚP i korporacyjnym trend jest rosnący. – W MŚP zapotrzebowanie na kredyty może wzrosnąć o kilka procent, a korporacje deklarują wzrost nawet o kilkanaście procent. To pozytywny trend i EBI będzie z determinacją wspierał oba segmenty – mówi Teresa Czerwińska, wiceprezes EBI.

Jakość kredytów zaczęła się poprawiać po lekkim pogorszeniu w 2020 r., gdy pandemia odcisnęła swoje piętno. Jednak nie oczekuje się, że odbicie będzie kontynuowane w ciągu najbliższych sześciu miesięcy, ponieważ banki sygnalizują podwyższoną niepewność.

Ekspozycja grup bankowych w regionie wzrosła przez pół roku. Sektor poinformował, że działalność w CESEE ponownie przyniosła zyski po chwilowym spadku w 2020 r. Transgraniczne grupy bankowe sygnalizują pozytywne wskazówki strategiczne dla swojej działalności regionalnej, wskazując na pełne wsparcie dla swoich spółek zależnych i zaangażowania tam w 2021 roku. Około 60 proc. badanych grup zamierza utrzymać swoją działalność w CESEE, a 40 proc. zamierza ją rozszerzyć.

U nas też jest lepiej

Działające w Polsce banki wskazały, że ograniczenie pandemii pozytywnie wpłynęło na rynek. Licząc od marca tego roku, odnotowały wzrost zdolności do udzielania finansowania i popytu na kredyty. Polityki kredytowe zostały złagodzone po tym, jak w pandemii je zaostrzono, teraz branża spodziewa się dalszej lekkiej poprawy w tym zakresie. W przypadku popytu na kredyty banki liczą na kontynuację odbicia notowanego w ostatnich sześciu miesiącach. Instytucje nie mają problemu z dostępem do finansowania, ostatnio jeszcze się poprawiło.

Wskaźniki kredytów zagrożonych przez sześć miesięcy spadły zarówno w przypadku firm, jak i klientów indywidualnych. Pomogły w tym tarcze antykryzysowe, a moratoria kredytowe objęły tylko stosunkowo niewielką część kredytów. Spodziewana jest dalsza poprawa w najbliższym półroczu.