| ÈEZ dziś oficjalnie zawiadomił albański rząd o zamiarze wszczęcia międzynarodowego arbitrażu. Powodem jest nieochroniona inwestycja w spółkę dystrybucyjną CEZ Shpërndarje. Grupa ÈEZ oczekuje od tego kroku wyrównania poniesionej szkody, na które ma prawo według prawa międzynarodowego. Spółka ÈEZ opiera swoje roszczenia odszkodowawcze o porozumienie między Republiką Czeską i Albanią o wspieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji, oraz o Traktat Karty Energetycznej definiujący międzynarodową współpracę transgraniczną w energetyce, który oba kraje podpisały. Grupa ÈEZ weszła na rynek albański w maju 2009 roku nabywając 76% udziału w albańskiej spółce dystrybucyjnej, właścicielem pozostałych 24 % jest albański rząd. Wartość początkowej inwestycji wynosiła 102 miliony EUR, co jest ceną w przybliżeniu dziesięciokrotnie niższą, niż jaką na przykład inni inwestorzy zapłacili za zakupienie spółki dystrybucyjnej w Rumunii. Albańska akwizycja stanowi zaledwie 3,6 % zagranicznych inwestycji ÈEZ, i niecały procent (0,7 %) ogółu inwestycji. Grupa ÈEZ posiada za granicą aktywa energetyczne o większej wartości w sumie w siedmiu krajach, we wszystkich oprócz Albanii uzyskuje planowaną efektywność ekonomiczną a nawet ją przekracza. Sytuacja w Albanii skomplikowała się na początku ubiegłego roku, kiedy w wyniku ubiegłorocznej katastrofalnej suszy albańska państwowa spółka energetyczna KESH była zmuszona za dużo wyższe ceny importować energię elektryczną z zagranicy, w wyniku czego dostała się na skraj bankructwa i bez pomocy rządu albańskiego nie przeżyłaby. Rząd spróbował rozwiązać sytuację, niestety, w sposób w Europie bezprecedensowy, to znaczy przenosząc wszelkie koszty na zagranicznego inwestora, spółkę CEZ Shpërndarje. Dnia 1.1.2012 decyzją regulatora podniesiono cenę zakupu energii od spółki KESH o 91%. Ten negatywny wpływ po intensywnych pertraktacjach udało się częściowo złagodzić nową decyzją regulatora o obniżeniu ceny zakupu energii elektrycznej od państwowych elektrowni KESH z 2 830 na 2 200 ALL/MWh, co oznaczało obniżenie pierwotnego międzyrocznego wzrostu z 91% na 49%, oraz zatwierdzeniem studium określającego początkową wysokość nieściągalnych wierzytelności. Następnym posunięciem było naliczenie zaległości podatkowych i kary w wysokości 4 bln ALL (ok. 28 mln EUR), oraz kara za niedotrzymanie wielkości importu energii elektrycznej w wysokości 430 mln ALL (ok. 3 mln EUR). Na początku pa¼dziernika 2012 Grupa ÈEZ zmieniła skład personalny rady nadzorczej i zarządu CEZ Shpërndarje na niezależnych specjalistów, w celu złagodzenia napiętego stylu pertraktacji. 16.11. spółka CEZ Shpërndarje po szeregu następnych bezskutecznych pertraktacji z albańską stroną podjęła decyzję o wstrzymaniu dostaw energii elektrycznej dla wszystkich albańskich państwowych zakładów wodociągowych, które długotrwale nie płacą za energię elektryczną. Odłączanie jednak zaczęła uniemożliwiać albańska policja, która nawet zatrzymała sześciu pracowników CEZ Shpërndarje na podstawie doniesienia karnego zakładów wodociągowych o nadużyciu uprawnień. Następnego dnia następnie CEZ Shpërndarje został bezprecedensową decyzją sądu zmuszony do wznowienia dostaw dla zakładów wodociągowych i innych instytucji państwowych. 21.1.2013 albański urząd regulacyjny podjął decyzję o odebraniu licencji spółce CEZ Shpërndarje i wyznaczył zarządcę, który pod jego nadzorem przejął zarządzanie spółką, wraz ze wszystkimi uprawnieniami decyzyjnymi i odpowiedzialnością za funkcjonowanie spółki, na którego przeniesiono też uprawnienia organów statutowych spółki. | |
