Jak przygotować prospekt emisyjny

Decyzja o emisji papierów wartościowych oraz ich wprowadzeniu do publicznego obrotu powinna być przeprowadzona bez błędów formalnoprawnych.

arówno zwołanie walnego zgromadzenia, jak i podjęcie właściwych uchwał musi być dokonane zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych. W tym przypadku publiczny obrót papierami wartościowymi nie wprowadza żadnych różnic w porównaniu z obrotem prywatnym. Jednakże wprowadzanie akcji do publicznego obrotu, a zwłaszcza przeprowadzanie subskrypcji, wiąże się z pewnymi konstrukcjami specyficznymi dla rynku publicznego, na które należy zwrócić uwagę.

Podwyższenie kapitału

W przypadku zwykłego podwyższenia kapitału zakładowego, uchwałę w sprawie emisji akcji podejmuje walne zgromadzenie spółki. Zazwyczaj pierwsza publiczna emisja akcji ma charakter otwarty, tzn. jest przeprowadzana z wyłączeniem prawa poboru. Jest to naturalna konsekwencja zamiaru pozyskania nowego kapitału i nowych akcjonariuszy. Tym samym walne zgromadzenie powinno przyjąć uchwałę również w sprawie wyłączenia prawa poboru. Może to nastąpić wyłącznie w interesie spółki, co zarząd powinien uzasadnić w pisemnej opinii przedkładanej walnemu zgromadzeniu przed głosowaniem przedmiotowej uchwały. Specyfika publicznego obrotu sprawia, że poza elementami wymaganymi przez kodeks spółek handlowych, uchwała w sprawie emisji akcji powinna zawierać szczególne zobowiązania i upoważnienia dla zarządu spółki do wykonania czynności związanych z publiczną emisją akcji, a przede wszystkim:

n zobowiązanie do wprowadzenia akcji do obrotu publicznego. To zarazem zgoda walnego zgromadzenia na wprowadzenie akcji do publicznego obrotu, która jest wymogiem ustawowym. Tak znacząca zmiana w funkcjonowaniu nie tylko samej spółki, ale także jej akcjonariuszy, która wiąże się ze statusem spółki publicznej, nie może być bowiem dokonana bez ich zgody. W przypadku nowej emisji akcji jest ona elementem uchwały w sprawie emisji, natomiast w przypadku wprowadzania do publicznego obrotu również akcji wcześniejszych emisji, przedmiotowa zgoda jest udzielana w drodze odrębnej uchwały.

n upoważnienie do ustalenia ceny emisyjnej akcji (często w porozumieniu z radą nadzorczą spółki), określenia zasad i terminów subskrypcji i przydziału akcji, ewentualnego podpisania umowy o subemisję i ustalenia innych szczegółowych elementów oferty. Dzięki takim zapisom zarząd spółki ma możliwość elastycznego kształtowania warunków emisji. Wprowadzając bowiem zbyt "sztywne" zapisy do uchwały w sprawie emisji akcji (np. określając sztywną cenę emisyjną), walne zgromadzenie może utrudnić wszelkie działania spółki, ze względu na niemożliwość przeprowadzenia oferty na ustalonych warunkach.

Kapitał docelowy

Podwyższenie kapitału zakładowego spółki może być również dokonane z wykorzystaniem dwóch bardziej złożonych konstrukcji - kapitału docelowego i warunkowego podwyższenia kapitału.

Konstrukcja kapitału docelowego polega na upoważnieniu zarządu spółki, poprzez odpowiedni zapis w jej statucie, do dokonania podwyższenia kapitału zakładowego o sumę nie przekraczającą kwoty wskazanej w statucie jako maksymalna (kapitał docelowy). Kwota ta nie może przekraczać 3/4 kapitału zakładowego spółki, a upoważnienie udzielane jest zarządowi na okres nie dłuższy niż 3 lata, z możliwością przedłużenia. W tym czasie zarząd może dokonywać dowolnej liczby podwyższeń kapitału zakładowego, których łączna wartość nie może przekroczyć wysokości kapitału docelowego. Uchwała zarządu podjęta w granicach statutowego upoważnienia zastępuje uchwałę walnego zgromadzenia o podwyższeniu kapitału i wymaga formy aktu notarialnego.

Wyłączenie prawa poboru w przypadku podwyższania kapitału, w ramach kapitału docelowego, wymaga zgody walnego zgromadzenia, chyba że w statucie zawarto upoważnienie dla zarządu do wyłączenia lub ograniczenia prawa poboru za zgodą rady nadzorczej spółki. Również wprowadzenie akcji do publicznego obrotu będzie wymagać zgody walnego zgromadzenia spółki.Warunkowe podwyższenie to podniesienie kapitału zakładowego z zastrzeżeniem, że osoby, którym przyznano prawo do objęcia akcji nowej emisji, wykonają je na warunkach określonych w uchwale walnego zgromadzenia. Konstrukcja ta znajduje zastosowanie w trzech przypadkach: (1) emisji obligacji zamiennych lub obligacji z prawem pierwszeństwa, (2) przyznania praw objęcia akcji pracownikom, osobom zarządzającym lub nadzorującym spółki z tytułu prawa do udziału w zysku spółki lub podmiotu od niej zależnego oraz (3) emisji warrantów subskrypcyjnych.

Warto wspomnieć również o dwóch instrumentach bezpośrednio związanych z podwyższaniem kapitału zakładowego i emisją akcji - warrancie subskrypcyjnym i prawie do akcji.

Warranty subskrypcyjne

Warrant subskrypcyjny to papier wartościowy opiewający na akcje przyszłej emisji i jest emitowany na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki. Może być emitowany zarówno w ramach warunkowego podwyższenia kapitału - uprawnia wówczas do objęcia akcji nowej emisji z pierwszeństwem przed dotychczasowymi akcjonariuszami spółki, jak również w ramach kapitału docelowego - uprawnia wówczas do złożenia zapisu na akcje nowej emisji z pierwszeństwem przed dotychczasowymi akcjonariuszami spółki. Można więc powiedzieć, że warrant subskrypcyjny stanowi swego rodzaju prawo poboru akcji nowej emisji, z tym, że przysługujące niekoniecznie dotychczasowym akcjonariuszom.

Prawa do akcji

Dla ważności emisji akcji wymagana jest rejestracja podwyższenia kapitału zakładowego przez sąd rejestrowy. Dopiero wówczas możliwe jest zarejestrowanie emisji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych oraz wprowadzenie akcji do obrotu na wybranym rynku wtórnym. W praktyce oznacza to, że nabywcy akcji w ramach publicznej oferty zmuszeni są czekać na pierwszy dzień notowania tych akcji nawet kilka tygodni. Ten czas to, oczywiście, dodatkowe ryzyko dla inwestorów, a przede wszystkim zamrożenie środków w papierach, których nie można zbyć. W celu skrócenia do minimum tego "martwego" dla inwestorów okresu, spółka emitująca akcje może dodatkowo wyemitować "prawa do akcji" (PDA). Jest to papier wartościowy emitowany w liczbie odpowiadającej liczbie emitowanych akcji i przydzielany inwestorom, którym przydzielono akcje nowej emisji. Emisja PDA nie wymaga uchwały walnego zgromadzenia spółki ani rejestracji przez sąd rejestrowy. Oznacza to, że w kilka dni po zamknięciu subskrypcji akcji PDA, mogą być zapisane na rachunkach inwestorów i notowane na rynku regulowanym. Obrót wtórny tymi walorami dokonywany jest na takich samych zasadach, jak obrót akcjami. Z chwilą zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego przez sąd i zarejestrowania nowej emisji akcji w KDPW, na rachunkach inwestorów posiadających PDA są zapisywane w ich miejsce akcje spółki.

Prace nad prospektem

Sporządzanie prospektu emisyjnego rozpoczyna się już w ramach prac wstępnych - powstaje wówczas robocza wersja tego dokumentu, która następnie w toku konsultacji z doradcami spółki jest zmieniana, uzupełniana i aktualizowana w miarę pojawiania się nowych informacji. Tak więc zakres prac podejmowanych na tym etapie obejmuje:

- przygotowanie ostatecznych sprawozdań finansowych spółki oraz innych dokumentów prawnych i finansowych,

- sporządzenie prospektu emisyjnego,

- złożenie w Komisji Papierów Wartościowych i Giełd wniosku o dopuszczenie papierów spółki do publicznego obrotu lub złożenie zawiadomienia.

Sporządzenie ostatecznej wersji prospektu emisyjnego w takiej formie, jaka jest wymagana przepisami prawa, zajmuje od kilku do kilkunastu tygodni. Należy mieć jednak na uwadze, że możliwość skrócenia tego terminu zależy w największym stopniu od samej spółki - od stanu przygotowań do wprowadzenia papierów do publicznego obrotu oraz zdolności do szybkiego dostarczania informacji i dokumentów niezbędnych do sporządzenia prospektu.

Prospekt emisyjny

Zgodnie z Ustawą, wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu wymaga sporządzenia i opublikowania prospektu emisyjnego - dokumentu stanowiącego nie tylko pierwsze i najważniejsze źródło informacji o spółce publicznej, ale przede wszystkim będącego jedynym prawnie wiążącym dokumentem. Na jego podstawie możliwe jest zaoferowanie papierów wartościowych w publicznym obrocie. Prospekt emisyjny stanowi szczególną ochronę inwestorów poprzez zapewnienie im możliwie szerokiego zakresu informacji na temat oferowanych papierów wartościowych i ich emitenta.

Wymogi, jakie musi spełnić prospekt emisyjny, określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinien odpowiadać prospekt emisyjny oraz skrót prospektu. Wskazano w nim bardzo szczegółowo, jakiego rodzaju informacje i w jakim zakresie należy przekazać inwestorom, w zależności m.in. od:

- rodzaju papierów wartościowych,

- rodzaju emitenta,

- charakteru i celu emisji papierów,

- rynku wtórnego, na którym papiery mają być notowane,

- kategorii inwestorów, do których kierowana jest oferta,

- "stażu" emitenta na rynku publicznym.

Zasadą obowiązującą przy sporządzaniu prospektu emisyjnego jest, aby zawierał on prawdziwe, rzetelne i kompletne informacje o emitencie i jego sytuacji finansowej i prawnej, o osobach zarządzających i nadzorujących, znaczących akcjonariuszach oraz o oferowanych papierach wartościowych i ich ofercie. Informacje zawarte w prospekcie powinny być przedstawione w sposób umożliwiający inwestorom ocenę wpływu tych informacji na sytuację gospodarczą, majątkową i finansową przedsiębiorstwa.

Przestrzeganie powyższej zasady jest również istotne dla samego emitenta, ponieważ za całość informacji zawartych w prospekcie emisyjnym odpowiedzialność ponosi zarząd spółki.

Gdy w ostatnich 12 miesiącach emitent opublikował już prospekt emisyjny, wówczas w kolejnym prospekcie dotyczącym innych papierów wartościowych może wskazać jedynie zmiany, które zaszły od dnia udostępnienia prospektu, co znacząco może ograniczyć koszty jego przygotowania i sporządzenia. Taka sytuacja wymaga jednak, aby do nowego udostępnianego prospektu dołączony był poprzedni prospekt.

Skrót prospektu

Skrót prospektu stanowi wyciąg z informacji zawartych w prospekcie emisyjnym i jest publikowany, co do zasady, co najmniej w jednym dzienniku o zasięgu ogólnopolskim.

Prace finalne

Okres po złożeniu prospektu emisyjnego w Komisji nie jest bynajmniej czasem biernego oczekiwania na jej decyzję. Jest to czas intensywnych zabiegów mających na celu skuteczne przeprowadzenie oferty, obejmujących:

- uzupełnianie i aktualizowanie prospektu,

- organizację konsorcjum domów maklerskich oferujących walory,

- przygotowanie materiałów promocyjnych, w tym "zwiastuna prospektu" (tzw. red herring) - dokumentu informacyjnego przeznaczonego na spotkania z inwestorami instytucjonalnymi w ramach premarketingu,

- spotkania z wybranymi grupami inwestorów (premarketing), w celu określenia ich zainteresowania planowaną ofertą,

- rozmowy z potencjalnymi subemitentami (gwarantami).

Etap ten kończy się wraz z dopuszczeniem papierów do publicznego obrotu. Następnym etapem będzie przygotowanie i przeprowadzenie publicznej oferty papierów wartościowych. Jeżeli do publicznego obrotu wprowadzane są wyłącznie papiery już istniejące, a dotychczasowi akcjonariusze nie zamierzają ich oferować w ramach pierwszej publicznej oferty, wówczas kolejnym etapem będzie procedura ich dopuszczenia oraz wprowadzenia do obrotu na rynku wtórnym.