Banki, czyli rok zysków, jakich jeszcze nigdy nie było

Ubiegłoroczne zyski netto aż trzech banków notowanych na warszawskiej giełdzie przekroczyły miliard złotych. Powody do zadowolenia mieli też akcjonariusze większości spółek z tej branży. Tylko nieliczni mogli być rozczarowani

Bez dwóch zdań - to był zdecydowanie najlepszy rok od początku transformacji (czyli od 1989 r.) polskiego sektora bankowego. Przynajmniej jeżeli chodzi o wyniki finansowe poszczególnych spółek. Dziewięć największych banków zarobiło łącznie w 2006 r. o 16 proc. więcej niż przed rokiem.

Zarówno analitycy, jak i sami bankowcy są zgodni, że poprawie wyników przez banki sprzyja korzystne otoczenie makroekonomiczne: malejące bezrobocie, stały, wysoki wzrost PKB oraz niesłabnący boom na kredyty mieszkaniowe. - Udało nam się wykorzystać sprzyjającą koniunkturę gospodarczą i pozytywne sygnały makroekonomiczne - mówił w tym tygodniu, przy okazji prezentacji wyników swojej spółki, prezes Pekao Jan Krzysztof Bielecki. Podobne optymistyczne nuty można było usłyszeć z ust przedstawicieli innych giełdowych banków. A co może istotniejsze, bankowcy z równie dużym optymizmem patrzą także na 2007 r. Choć giełdowe banki nie podają prognoz wyników finansowych (do niedawna robił to BRE Bank, ale i on porzucił tę praktykę), z wypowiedzi szefów największych banków, m.in. wspomnianego już Pekao czy Banku Zachodniego WBK, wynika, że oczekują, iż wyniki w bieżącym roku nie będą gorsze od ubiegłorocznych, a nawet lepsze.

Rekord gonił rekord

Dla sześciu z dziewięciu największych banków zakończony niespełna dwa miesiące temu rok oznaczał najwyższy zysk w historii tych spółek. Nowych rekordów nie udało się ustanowić jedynie Kredyt Bankowi, Bankowi Handlowemu i BRE Bankowi. Ale to właśnie ten ostatni bank mógł się pochwalić najbardziej dynamicznym wzrostem zysku w 2006 r. Bank kierowany przez Sławomira Lachowskiego zarobił na czysto w ub.r. 421 mln zł, co było wynikiem lepszym o 70 proc. niż zysk netto w 2005 r. - BRE mógł imponować wzrostem wolumenów w niemal wszystkich segmentach działalności. Szczególnie zapracował w ub.r. detal w BRE, który we wcześniejszych latach generował głównie koszty dla banku - uważa Marcin Materna, analityk Millennium Domu Maklerskiego.

Cały segment detaliczny miał w ub.r. 114,7 mln zł zysku brutto, a na wynik solidnie zapracowały oba detaliczne ramiona BRE: internetowy mBank oraz bardziej klasyczny MultiBank. Klienci obu banków zaciągnęli w ub.r. kredyty hipoteczne za ponad 4,5 mld zł, co dało BRE trzecią pozycję na tym rynku, za PKO BP i Millennium.

W opinii M. Materny rosnące wolumeny w segmencie detalicznym, szczególnie jeśli chodzi o kredyty hipoteczne i fundusze inwestycyjne, to jedno z największych pozytywnych zaskoczeń w całym sektorze bankowym w 2006 r. A za tym poszły znacznie większe, niż można było oczekiwać jeszcze rok temu, przychody banków. Szczególnie było je widać po stronie prowizji i opłat. - Kto umiał się do tej sytuacji dostosować, ten wygrywał - twierdzi M. Materna.

Tę uwagę na pewno może odnieść do siebie BZ WBK, który jest drugim, obok BRE, głównym wygranym w 2006 r. Poznańsko-wrocławski bank nie tylko wypracował najlepszy w historii zysk netto, ale też wynik na poziomie 758 mln zł; jest o 46 proc. lepszy niż rok wcześniej. Tradycyjnie już mocną stroną banku były przychody wypracowane przez spółki zależne banku: dom maklerski oraz BZ WBK AIB Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych.

Udany rok miały też banki z tzw. wielkiej trójki: PKO BP (o którym piszemy obok) oraz Pekao i Bank BPH. Oba banki z grupy ustanowiły zarówno rekordy kwartalne w ostatnich miesiącach roku, jak i miały najlepsze osiągnięcia roczne. Zdaniem M. Materny, pozytywnie zaskoczyła końcówka roku, szczególnie w wydaniu tego pierwszego banku. Pekao w ostatnim kwartale 2006 r. wypracowało 469 mln zł zysku netto. To wynik o 15,5 proc. lepszy niż w IV kwartale 2005 r. W całym 2006 r. bank zarobił aż 1,79 mld zł netto - 16,6 proc. więcej niż rok wcześniej. Imponująco przedstawiały się wyniki BPH. Bank w IV kwartale poprawił zysk netto o 13 proc., do 351 mln zł. W całym ub.r. zysk wzrósł o 23 proc., do 1,26 mld zł. - Ale szczególną dumą napawa nas wskaźnik kosztów do dochodów. Poziom 46,7 proc. może być benchmarkiem dla polskiego rynku - mówi Józef Wancer, prezes BPH. Plasuje też BPH pośród najbardziej konkurencyjnych banków świata. Jednak te osiągnięcia trudno będzie powtórzyć w przyszłości. W tym roku BPH ma bowiem zostać podzielony na dwie części, z czego zdecydowanie większa trafi do Pekao.

Akcjonariusze wszystkich tych banków mogą cieszyć się przede wszystkim z perspektywy wypłaty sowitych dywidend (wyjątkiem jest jedynie BRE, który jeszcze nie wie, czy podzieli się zyskiem ze swoimi akcjonariuszami). Pekao i BPH na wypłaty dla inwestorów przeznaczą ponad 80 proc. zysku, ponad połowę zaś BZ WBK.

Nie wszędzie było

aż tak różowo

W opinii analityków nieco rozczarowały ubiegłoroczne osiągnięcia Banku Handlowego oraz ING Banku Śląskiego, i to mimo że ten ostatni mógł się pochwalić najwyższym zyskiem netto w historii. - Oba banki nie wykorzystały w pełni potencjału i choć poprawiły ubiegłoroczne osiągnięcia, nieco rozczarowały - uważa M. Materna. Mimo wypracowania najwyższego zysku w historii, analityków nie zachwyciły też wyniki operacyjne Kredyt Banku, którego zysk netto poprawiła w 2006 r. sprzedaż portfela nieregularnych wierzytelności (wpływ z tej transakcji to ponad 130 mln zł netto). Bez tej transakcji nie byłoby już tak różowo.

Jak przyznał wiceprezes banku ds. finansowych Konrad Kozik, podobnie jak to miało miejsce w ING BSK, wynik w ostatnim kwartale obciążyły m.in. rezerwa na rzecz potencjalnej kary nałożonej przez Urząd Ochrony Konsumentów i Konkurencji (w przypadku Kredyt Banku chodzi o 12 mln zł) oraz koszty szkoleń i nagród dla pracowników.

Jedynym dużym bankiem giełdowym, który nie poprawił osiągnięć z 2005 r., było Mil-lennium. Spółka zarobiła w ub.r. aż o ponad 260 mln zł mniej niż rok wcześniej, ale wtedy zysk banku zwiększyła sprzedaż na rzecz holenderskiego Eureko 10 proc. akcji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń.

Prowizje w największym stopniu przyczyniły się do poprawy wyników

Jakie były w ubiegłym roku źródła poprawy wyników finansowych w dużych bankach? Najłatwiej było powiększyć zyski, podnosząc prowizje. W Banku Pekao dochody prowizyjne wzrosły w większym stopniu niż zysk netto. W podobny sposób poradzono sobie również w Banku Zachodnim WBK i w BRE Banku. Na początku ub. r. dużo mówiło się o podwyżkach prowizji i opłat w PKO BP. Faktycznie, miały one dość duży udział we wzroście dochodów największego polskiego banku, ale w zestawieniu z innymi pozycjami rachunku wyników nie były tak znaczące, jak w innych bankach.

Charakterystyczne, że w bardzo niewielu przypadkach duży udział we wzroście zysków miała działalność na rynkach finansowych. Ubiegły rok nie był najlepszy pod tym względem. Ta pozycja rachunku wyników podlega jednak największym wahaniom.

W ubiegłym roku - w porównaniu z poprzednimi - stosunkowo niewielkie znaczenie dla wzrostu zysków miały rezerwy. W niedalekiej przeszłości rozwiązywanie rezerw było bardzo popularnym sposobem na poprawę wyników. W ubiegłym roku zarządy były w stanie znaleźć inne sposoby na zyski.

Podobnie jak rezerwy, w przeszłości wykorzystywano również koszty działania. Ich ograniczanie służyło zwiększaniu zysku. W ubiegłym roku widać było jednak tendencję do rozwijania skali działania, co musiało skutkować wzrostem wydatków.

PKO BP Ponad 100 mld zł aktywów i 2 mld złotych zysku netto

Zysk netto grupy PKO BP wyniósł w całym 2006 r. 2,12 mld zł. Sam bank wypracował 2,01 mld zł zysku. Jak podkreślał na piątkowym spotkaniu z dziennikarzami Marek Głuchowski, p.o. prezesa, kierowany przez niego bank jako pierwszy w Polsce przekroczył barierę 2 mld rocznego zysku. W 2005 r. skonsolidowany wynik netto PKO BP przekraczał 1,7 mld zł.

PKO BP udało się pokonać jeszcze jedną granicę: aktywa grupy przekroczyły w ostatnich trzech miesiącach ub.r. 100 mld zł. W porównaniu z końcem 2005 r. zwiększyły się o 10,5 proc. Portfel kredytowy zwiększył się w 2006 r. o 25,7 proc., do 58,9 mld zł. Kredytów przybywało szybciej niż depozytów - te wzrosły o 8 proc., do 82,9 mld zł.

Tym, co w największym stopniu wpłynęło na wzrost zysku (zarówno w ujęciu całorocznym, jak i w porównaniach IV kwartału 2006 i 2005 r.), były dochody prowizyjne. W ostatnich trzech miesiącach ub.r. były o 45 proc. wyższe niż w analogicznym okresie 2005 r. W całym 2006 r. wzrost wyniósł 43 proc. Wzrost prowizji bank wyjaśnił wprowadzeniem nowych produktów inwestycyjnych, zwiększeniem liczby wydanych kart płatniczych i faktem coraz częstszego korzystania z kart przez klientów, a także podniesieniem stawek opłat pobieranych od klientów, na co zarząd zdecydował się z początkiem 2006 r.

Wynik odsetkowy, który stanowi największą pozycję dochodową PKO BP, zwiększył się w ubiegłym roku o 7 proc. (w IV kwartale był o 11 proc. wyższy niż rok wcześniej). Mimo bardzo dużego wzrostu portfela kredytowego przychody odsetkowe w całym 2006 r. spadły o 2 proc. (w ostatnich trzech miesiącach był 3-proc. wzrost).

Wzrost dochodów odsetkowych był efektem mniejszych kosztów odsetkowych. W całym ub.r. spadły one o 17 proc. Wyjaśnieniem tej sytuacji może być po części fakt, że oficjalne stopy procentowe były w 2006 r. niższe niż rok wcześniej. Ale najwyraźniej bank odczuł również presję konkurencji.

Bacznie śledzony przez analityków i inwestorów współczynnik kosztów do dochodów wyniósł w ub.r. w PKO BP 59,8 proc. Był o niemal 5 pkt proc. mniejszy niż rok wcześniej. W całym roku koszty zmniejszyły się o niemal 3 proc. W ostatnich trzech miesiącach spadek nie przekraczał już 1 proc.

Co z rekordowym zyskiem chciałby zrobić zarząd banku? Na razie nie wiadomo, jaką dywidendę z ubiegłorocznego zysku wypłaci PKO BP. Marek Głuchowski powtórzył na piątkowym spotkaniu z dziennikarzami deklarację złożoną w czwartkowym wywiadzie dla "Parkietu", że minimalna stopa dywidendy to 20-40 proc. zysku (takie zobowiązanie złożył zarząd przed debiutem giełdowym w 2004 r.).