Szybko drożejąca żywność grozi ponownym przyspieszeniem inflacji

Węgry są kolejnym krajem, w którym wzrost cen konsumpcyjnych może wymknąć się spod kontroli banku centralnego

Ceny ropy naftowej na światowych giełdach wciąż utrzymują się na poziomie zbliżonym do rekordu wszech czasów. Rekordowo droga jest też w tym roku pszenica, co szczególnie zagraża utrzymaniu w ryzach inflacji w tych krajach, w których ceny żywności stanowią ponad 20 proc. indeksu cen konsumpcyjnych. Tak dzieje się we wschodnioeuropejskich państwach przyjętych w 2004 r. do Unii Europejskiej, co może opóźnić proces rozszerzania strefy euro.

Andras Simor ostrzega

Zwrócił na to uwagę prezes węgierskiego banku centralnego Andras Simor. W udzielonym w czasie wizyty w Londynie wywiadzie wyraźnie stwierdził, że wzrost cen żywności, spowodowany letnią suszą, może uniemożliwić taki spadek inflacji, jak zakładała tamtejsza rada polityki pieniężnej, co z kolei przyhamuje zapowiadane obniżanie stóp procentowych. Bank będzie musiał wyjątkowo starannie sprawdzać poszczególne składniki koszyka cen konsumpcyjnych, zanim na posiedzeniu zapowiedzianym na 29 października zdecyduje, czy obniżyć podstawową stopę z obecnego poziomu 7,5 proc.

W wyniku lipcowych upałów, kiedy na skutek rekordowej temperatury zmarło na Węgrzech około 500 osób, oraz długotrwałej suszy zbiory pszenicy będą najmniejsze od czterech lat. Węgry są czwartym największym producentem tego zboża w Unii Europejskiej. Ceny zbóż w pierwszych siedmiu miesiącach były tam o 38,6 proc. wyższe niż przed rokiem, a owoców o ponad jedną piątą. Skutki letnich upałów będą na rynku odczuwalne po zakończeniu tegorocznych zbiorów. Ceny żywności stanowią na Węgrzech 22,4 proc. indeksu cen konsumpcyjnych.

Szale?stwo p?acowe

w Rumunii

Jeszcze większy jest ich udział w Rumunii. Tamtejszy bank centralny ostrzegł wczoraj, że zagrożone jest utrzymanie inflacji na zakładanym poziomie 3 do 5 proc. Dodatkowym czynnikiem windującym ceny jest w Rumunii niezwykle szybki wzrost płac. W sierpniu były one o 23 proc. wyższe niż przed rokiem. Płace rosną również dlatego, że szybkie tempo rozwoju gospodarczego i wstąpienie z początkiem roku do Unii Europejskiej zwiększyły popyt na pracowników.

Wzrost cen żywności ma charakter ogólnoświatowy. Z jednej strony powodują go katastrofy żywiołowe, takie jak długotrwała susza w Australii, która jest największym obok USA i Kanady eksporterem pszenicy na świecie. Ceny rosną jednak tak szybko także dlatego, że dynamiczny rozwój gospodarczy tak ludnych krajów jak Chiny i Indie w znacznym stopniu zwiększa popyt na żywność, w tym przede wszystkim zboża. Amerykańscy eksporterzy w ciągu trzech letnich miesięcy sprzedali zagranicznym odbiorcom 22,4 mln ton zbóż w porównaniu z 10,2 mln ton w takim samym okresie przed rokiem. Ceny pszenicy tylko we wrześniu wzrosły na giełdzie w Chicago o 21 proc., a na rynku Euronext.liffe pszenica była wczoraj o 76 proc. droższa niż przed rokiem.

komentarz

Chris Scicluna

Starszy ekonomista ds. rynków Wschodzących z DAIWA SECURITIES w Londynie

Nie sądzę, by w kolejnych tygodniach ropa miała wyraźnie podrożeć. Ryzyko takie wciąż istnieje i decydenci banków centralnych muszą się mu przyglądać, bo ceny paliw są jednym z motorów napędowych inflacji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Jednak występuje również

mnóstwo innych lokalnych czynników. Na południu, na Węgrzech

i w Rumunii inflację pobudza wzrost cen żywności, wywołany dotkliwą

suszą w ciągu lata. W Polsce najpilniej przyglądać się trzeba rosnącym wynagrodzeniom. Ale tam, gdzie dominującą rolę w gospodarce odgrywa przemysł, to cena ropy jest przesłanką pierwszorzędną. Na Słowacji,

która jako jedyna wyznaczyła oficjalny termin potencjalnego przyjęcia

euro, ceny ropy i żywności rosną, ale są pod kontrolą.