10 lat polskiego sektora bankowego
Bez fanfar minęła 10. rocznica powstania w powojennej Polsce prawdziwego sektora bankowego. Najbardziej widocznym aspektem ówczesnej reformy było wydzielenie 1 lutego 1989 r. z NBP dziewięciu banków komercyjnych.Chyba tylko ta "dziewiątka" pamięta o rocznicy. Najlepiej uczcił ją Bank Zachodni, stając się - jako ostatni - prywatnym. Trzy banki jubileuszu nie doczekały: od 1 stycznia BDK, PBG i PBKS weszły w skład Banku Pekao SA.Powojenna hekatombaJuż w 1945 r. ówczesne Ministerstwo Gospodarki Narodowej i Finansów postanowiło, że w Polsce, poza bankiem emisyjnym, będzie działać siedem banków (w tym Bank Handlowy - nic nie mówiono o PKO, Pekao i wielu innych). O ich losie zadecydowano nieco później, wyznaczając na likwidatora Bank Gospodarstwa Krajowego. On sam zaczął pod koniec lat 50. tracić znaczenie, by w latach 70. i 80. zniknąć nawet z archiwów (choć formalnie istniał dalej - zatrudniając dwóch pracowników, ukrytych w strukturach Ministerstwa Finansów).NBP + 4Bez wielkiej przesady można powiedzieć, że polski sektor bankowy tworzyły przez większość okresu powojennego trzy banki: Bank Handlowy (rok założenia 1870), PKO (1919 r.) - przez pewien czas w składzie NBP - i Pekao SA (1929 r.), do których w lipcu 1975 r. dołączył Bank Gospodarki Żywnościowej. Każdy z nich miał swoje zadania. PKO zbierało oszczędności złotowe, Pekao - walutowe, BH obsługiwał wszystkie transakcje zagraniczne, zaś BGŻ - wieś.W 1986 r. powstał Bank Rozwoju Eksportu, założony przez resorty handlu zagranicznego, finansów, NBP, BH, Pekao i BGŻ. Jego akcje nabyły również firmy, zainteresowane rozwijaniem eksportu i finansowaniem proeksportowych przedsięwzięć inwestycyjnych. W przeddzień rewolucji w sektorze licencję bankową otrzymał w czerwcu 1988 r. Łódzki Bank Rozwoju. Działalność rozpoczął 1 stycznia 1989 r., na miesiąc przed uchwaleniem Prawa bankowego i ustawy o NBP.Wysyp bankówObie ustawy pochodzą z 31 stycznia; już następnego dnia z NBP została wydzielona - i rozpoczęła działalność - "dziewiątka": Bank Depozytowo-Kredytowy, Bank Gdański, Bank Przemysłowo-Handlowy, Bank Śląski, Bank Zachodni, Pomorski Bank Kredytowy, Powszechny Bank Gospodarczy, Powszechny Bank Kredytowy, Wielkopolski Bank Kredytowy. Decyzja o ich powstaniu zapadła w 1988 r.Jeszcze w 1989 r. NBP wydał 8 kolejnych licencji, a w 1990 r. - 47. Do 1995 r. było ich łącznie 104. Tymczasem już w 1991 r. rozpoczął się kryzys, będący następstwem zbyt szybkiego rozwoju sektora bankowego. W jego rezultacie 20 banków upadło bądź zmieniło właściciela. Zjawisko konsolidacji sektora dotyczy również wielu innych banków - w tym niemal całej "dziewiątki".
PRZEMYSŁAW SZUBAŃSKI
