Nowe instrumenty pochodne
Na polskim rynku kapitałowym dochodzi do ciągłego wzrostu zainteresowaniaze strony inwestorów, emitentów i podmiotów organizujących rynki formąinwestowania, jaką są instrumenty pochodne. Dla KDPW oznacza to koniecznośćzwrócenia większej uwagi na procedurę sprawnego i bezpiecznego rozliczaniatych transakcji.
W przyszłym roku dojdzie do kilku zmian w organizacji i funkcjonowaniu rynku instrumentów pochodnych. Należy tu wymienić przede wszystkim wprowadzenie nowego systemu informatycznego Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych i wejście w życie ustawy regulującej funkcjonowanie giełd towarowych. Chęć rozwoju rynku instrumentów pochodnych zapowiada też zarząd Centralnej Tabeli Ofert, dwóch emitentów warrantów - Beskidzki Dom Maklerski i BRE Bank zapowiadają wprowadzenie do obrotu giełdowego nowych serii tych papierów.O ile rozliczanie papierów już dostępnych na rynku nie przynosi ze sobą konieczności przeprowadzania zmian w systemie KDPW, to pojawienie się nowych instrumentów (opcji) i aktywów bazowych (towary), nowego sposobu rozliczania ostatecznego (z dostawą fizyczną), a także nowych podmiotów organizujących rynek (giełd towarowych) z pewnością doprowadzi do konieczności zastosowania nowych procedur zarządzania ryzykiem i dostosowania ich do specyfiki rynków i instrumentów.Rozliczanie kontraktów opcyjnych w nowym systemie depozytowo-rozliczeniowym będzie odbywało się na podobnej zasadzie, jak kontraktów terminowych. Zadaniem IRIP będzie mianowicie ustalanie i pobieranie właściwych depozytów od wystawcy i nabywcy niezrealizowanej opcji na zakończenie każdej sesji. Depozyty pobierane od nabywcy opcji mają zagwarantować zapłatę premii w momencie jej wygaśnięcia, a depozyty pobierane od wystawcy zagwarantować wypłatę świadczenia w momencie przedstawienia opcji przez nabywcę do wykonania lub jej wygaśnięcia. Dzięki codziennym rozliczeniom prowadzonym przez KDPW, na rachunku wystawcy opcji znajdzie się różnica między ceną sprzedaży opcji a jej wartością rynkową i odwrotnie w przypadku nabywcy opcji. W celu uniknięcia monitorowania depozytu wpłacanego przez nabywcę opcji, może on zapłacić pełną kwotę w momencie zakupu, wtedy jedyną stroną, która będzie podlegać procesowi codziennego rozliczania (marking to market), będzie wystawca opcji.Obecnie nie jest jeszcze znana ostateczna rola KDPW w funkcjonowaniu giełd towarowych po wprowadzeniu ustawy regulującej ten rynek. Niektóre z nich, jak Warszawska i Poznańska Giełda Towarowa, posiadają własną izbę rozliczeniową, ustalenie roli Depozytu w nowej sytuacji musi więc uwzględnić obecne realia, które powstały bez ścisłego nadzoru KPWiG. Niemniej jednak w nowym, opracowywanym obecnie systemie depozytowo-rozliczeniowym będzie możliwe dokonywanie rozliczeń z dostawą fizyczną zarówno instrumentów zarejestrowanych w KDPW (akcji, obligacji, koszyków akcji, walut), jak i innych aktywów (np. towarów), w oparciu o kwity lub "warranty" (wystawiane np. przez dom składowy). W celu ułatwienia procesu rozliczeniowego zostanie wprowadzona procedura notyfikacji - zobowiązująca wystawców instrumentów do informowania KDPW o zamiarze dostarczenia aktywu bazowego nabywcy danego kontraktu. Wprowadzenie instrumentów pochodnych, których rozliczenie następuje przez dostawę aktywu bazowego, zapowiedział już Beskidzki Dom Maklerski, który zamierza wyemitować na CeTO amerykańskie warranty call na akcje KGHM-u. Żądanie ich wykonania zgłoszone przez inwestora będzie oznaczało dostawę akcji na wskazany rachunek inwestycyjny, za które posiadacz opcji zapłaci cenę ustaloną wcześniej w charakterystyce warranta.Nowy system depozytowo-rozliczeniowy umożliwi też obsługę przez KDPW transakcji terminowych zawieranych poza rynkami regulowanymi. Dokonywanie rozliczeń dla takich transakcji oznacza dla IRIP głównie zmianę podejścia do liczby stron transakcji (maleje ona do dwóch) i wynikającego z tego ryzyka.
A.Ł.
