Nastroje menedżerów
Stan nastrojów polskich menedżerów w październiku 1999 r. był tak zły, jak nigdy wcześniej w ciągu ostatnich trzech lat. Taka jest konkluzja badań prowadzonych wspólnie przez Neumann Consulting Group i Demoskop. Wskaźnik opinii menedżerów - MONDI - spadł do 88 pkt. Jego wielkość może się wahać od 0 do 200 pkt., co oznacza, że granicą między optymizmem a pesymizmem szefów firm jest 100 pkt.Bardzo różnie zachowywały się w październiku dwa elementy składowe MONDI: ocena klimatu gospodarczego i skłonność do inwestowania. Pierwsza spadła do 67 pkt., podczas gdy druga wzrosła i przekroczyła granicę 100 pkt. Innymi słowy, przedsiębiorcy uznali, że sytuacja gospodarcza kraju jest niedobra, ale nie przeszkadzało im to przygotowywać się do przedsięwzięć rozwojowych we własnych firmach. Także optymizm eksporterów wzrósł do poziomu notowanego po raz ostatni pod koniec 1998 r.Złe opinie o sytuacji makroekonomicznej to konsekwencja kilku niedobrych zjawisk polityczno-gospodarczych z przełomu lata i jesieni: finansowych problemów ZUS-u, interwencjonizmu państwa na rynku żywnościowym, kryzysów w koalicji rządzącej czy niepewności, jakie podatki zapłacimy w 2000 r. Te wszystkie niedobre sygnały sprawiły, że bardzo pogorszyły się rokowania menedżerów, czy Polska ma szansę szybko powrócić do tempa wzrostu gospodarczego notowanego na początku 1998 r. W październiku aż 64% ankietowanych stwierdziło, że nastąpi to w najlepszym razie za 2 lata. W czerwcu br. taką samą opinię wyrażało tylko 18% menedżerów. Dominował wówczas pogląd, że do szybkiego tempa wzrostu PKB powrócimy w ciągu półrocza, najdalej roku. O tym, że polska gospodarka znalazła się w stanie kryzysu, w październiku mówiło 64% menedżerów, podczas gdy w czerwcu - 56%.Przedsiębiorcy twierdzą, że najpoważniejszymi barierami w działalności firm są: brak kapitału, niedostateczny popyt (wynikający głównie ze zubożenia konsumentów), silna konkurencja, trudno dostępne kredyty, zły system podatkowy, wadliwe prawo i uciążliwa biurokracja. Rozwojowi całego kraju - zdaniem menedżerów - najbardziej przeszkadzają natomiast: polityka koalicji, wady prawa i systemu podatkowego oraz duży deficyt w handlu zagranicznym.
JACEK BRZESKI
