Globalny znak jakości

Od początku tego roku inwestorzy, chcąc wybrać najlepszą firmę zarządzającą aktywami spośród tych, które prezentują publicznie swoje osiągnięcia, mogą im zadać proste pytanie: "Czy już jesteście lub czy zamierzacie być zgodni ze standardami GIPS?". W tej chwili tylko nieliczne polskie firmy zarządzające są w stanie odpowiedzieć twierdząco. Co tak naprawdę oznacza to pytanie? Odpowiedź sprowadza się do stwierdzenia, w jaki sposób firma zarządzająca liczy i przedstawia wyniki zarządzania. Jednolite standardy prezentacji oznaczają stworzenie reguł, dzięki którym inwestorzy mogą dokonać porównania (reguły te nie dotyczą funduszy inwestycyjnych).Ustalone reguły dotyczą przede wszystkim firm zarządzających powierzonymi środkami finansowymi osób indywidualnych i innych podmiotów, gromadzonymi na indywidualnych rachunkach inwestycyjnych (ang. discretionary accounts). Każdy z tych rachunków może mieć ustaloną strategię, zaś inwestor - co jest bardzo ważne - nie ma wpływu na podejmowane decyzje inwestycyjne. Celem standardów jest więc takie zdefiniowanie podstaw kalkulacji, aby opierając się na określonym zbiorze rachunków klientów i związanych z nimi strategii możliwe było wyliczenie wskaźników porównywalnych między firmami zarządzającymi. Taka określona grupa rachunków wraz ze wspólnymi dla nich celami inwestycyjnymi jest nazywana kompozytem (ang. composite).Standardy powinny więc wdrożyć i stosować te firmy, które zarządzają znacznymi środkami powierzonymi przez niewielką liczbę inwestorów lub instytucji. Mówiąc inaczej, standardy są przeznaczone raczej dla firm obsługujących 100 klientów, z których każdy zainwestował 100 000 złotych, niż dla tych, które mają 10 000 klientów, a każdy z nich zainwestował średnio 1000 złotych.Historia standardów zaczęła się 1987 roku w Stanach Zjednoczonych. Jednak dopiero w 1990 roku amerykańskie stowarzyszenie Association for Investment Management and Research (AIMR) stworzyło pierwszą wersję standardów, które stały się obowiązujące w 1993 roku. Są one znane pod nazwą AIMR-PPS (ang. AIMR - Performance Presentation Standards), czyli: AIMR - Prezentacja Wyników Inwestycyjnych (patrz: www.aimr.com).Standardy AIMR-PPS określają ścisłe wytyczne, według których firmy zarządzające muszą dokonywać kalkulacji wyniku inwestycyjnego. Dotyczą one firmy zarządzającej jako całości, dlatego żadna z nich nie może przedstawiać zgodnie z AIMR-PPS wyników osiągniętych na wybranej grupie rachunków lub strategii. Żaden rachunek ani strategia nie mogą zostać wyłączone z raportu.Prezentując wyniki inwestycyjne firma musi ujawnić dane historyczne z ostatnich 10 lat, chyba że prowadzi działalność krócej. Oprócz tego istnieje bardzo wiele szczegółowych rozwiązań, które należy przyjąć. I tak np. jeśli zarządzany portfel aktywów jest powiązany z określonym wskaźnikiem (ang. benchmark), np. z indeksem giełdowym, wynik tego wskaźnika musi być prezentowany łącznie z wynikiem inwestycyjnym kompozytu. Co ważne, wynik każdego przedstawianego kompozytu musi wynikać bezpośrednio z aktywów otrzymanych w zarządzanie i nie może być rezultatem jakichkolwiek symulacji czy modeli.Standardy AIMR-PPS określają dwa poziomy zgodności. Poziom podstawowy (ang. level 1) oznacza pełną zgodność całej firmy zarządzającej z tymi standardami, potwierdzoną poprzez niezależną weryfikację. Poziom drugi (ang. level 2) ma zastosowanie do poszczególnych kompozytów, a jego zadaniem jest potwierdzenie, że kalkulacja wyniku inwestycyjnego z tak określonego elementu działalności została przeprowadzona dokładnie. Ponieważ poziom drugi koncentruje się wyłącznie na określonym kompozycie, tylko weryfikacja na poziomie pierwszym zapewnia przedstawienie pełnej działalności firmy zarządzającej i jej wyników.Standardy AIMR-PPS funkcjonują właściwie tylko na rynku amerykańskim oraz w firmach, które chcą na tym rynku zaistnieć lub uzyskać kapitał. Zasięg światowy mają natomiast opracowane niedawno standardy GIPS, czyli Globalne Standardy ezentowania Wyników Inwestycyjnych (ang. Global Investment Performance Standards). Standardy GIPS powstały na bazie AIMR-PPS jako określenie minimalnych wymagań dotyczących zasad kalkulacji i prezentacji wyników inwestycyjnych przez firmy zarządzające, działające poza rynkiem amerykańskim. Standardy obowiązują od 1 stycznia 2000 roku i zgodnie z nimi firmy zarządzające muszą zacząć używać takiego samego podejścia do prezentacji swoich wyników, jakie obowiązuje na rynku amerykańskim. Muszą również poddać się niezależnej weryfikacji.W Polsce nie ma organizacji, która zajmowałaby się kwestią prezentacji wyników inwestycyjnych firm zarządzających, przez co istnieje dowolność w ich przedstawianiu (praktycznie nieweryfikowalna). Proces dostosowania się do standardów i przeprowadzenia koniecznych procedur nie jest zadaniem łatwym. Przede wszystkim trzeba zmienić sposób myślenia, podkreślić, że mierzenie własnych osiągnięć inwestycyjnych to nie prosty proces sporządzania raportów, a raczej istotna część całego systemu kontroli. Wdrożenie standardów GIPS stanowi spore wyzwanie, które wymaga pełnego zaangażowania całej firmy i znacznych nakładów finansowych. Ten proces nie jest łatwy także z innego powodu. Jego krytycznym elementem jest bowiem ocena jakości pracy ludzi zarządzających aktywami klientów, co może prowadzić do oporów i niechęci w ujawnianiu swoich błędów i nieudanych inwestycji.

Jacek Marczak

Deloitte & Touche