Powołanie Biura Śledczego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd przewiduje projekt zmian ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi. W jego skład wejdą mający szerokie uprawnienia prokuratorzy powoływani i odwoływani na wniosek przewodniczącego Komisji przez Prokuratora Generalnego. Biuro Śledcze działające w ramach KPWiG miałoby za zadanie skuteczniej ścigać przestępstwa na rynku kapitałowym.
Obecnie Komisja może prowadzić dochodzenie tylko na drodze postępowania administracyjnego, a jej przewodniczącemu przysługują uprawnienia prokuratorskie wynikające jedynie z kodeksu postępowania cywilnego. Od dawna przedstawiciele KPWiG postulują rozszerzenie tych uprawnień. ?Dotychczasowe doświadczenia w zakresie ścigania przestępstw związanych z publicznym obrotem papierami wartościowymi wskazują, że niezwykle rzadko udaje się organom ścigania, jak też wymiaru sprawiedliwości, udowodnić winę przestępcom i skazać ich za popełnione czyny? ? czytamy w uzasadnieniu proponowanych zmian do ustawy.? Komisja powinna mieć prawo do zabezpieczania dowodów, przesłuchiwania świadków, a ich zeznania muszą mieć znaczenie dowodowe w postępowaniu karnym ? wielokrotnie podkreślał przewodniczący KPWiG Jacek Socha. Z projektu ustawy, który trafił do uzgodnień międzyresortowych, wynika, że Komisja postanowiła zrealizować swe zamierzenia.Proponuje się, by samo Biuro Śledcze było jednostką prokuratury, natomiast jego prokuratorom będą przysługiwały uprawnienia procesowe wynikające z kodeksu postępowania karnego. O wyborze dyrektora biura i jego zastępców będzie decydował przewodniczący Komisji. W ramach Biura Śledczego utworzone zostaną wydziały.
Zadaniem prokuratorów będzie prowadzenie spraw z zakresu przestępstw popełnianych w publicznym obrocie papierami wartościowymi. Zdaniem Komisji, proponowane regulacje zapewnią zdecydowanie lepszą efektywność działań śledczych w tak specyficznym obszarze, jakim są przestępstwa na rynku kapitałowym.? Opowiadam się za przyznaniem KPWiG uprawnień policyjnych, łącznie z możliwością stosowania niektórych technik operacyjnych ? stwierdził Grzegorz Domański z Kancelarii Prawnej Domański, Zakrzewski i Palinka, były prezes Rady Giełdy. Podkreślił, że poprzednie próby rozszerzenia uprawnień Komisji kończyły się, niestety, niepowodzeniem, gdyż posłowie byli niechętni tego typu inicjatywom, mając na uwadze doświadczenia z PRL-u.? Uważam, że propozycja utworzenia Biura Śledczego to tylko proteza, która na dłuższą metę nie spełni swojej roli. Jestem zwolennikiem oddzielenia funkcji prokuratury od funkcji, jaką pełni organ administracji państwowej ? stwierdził prof. Marek Wierzbowski z Kancelarii Prawnej Weil, Gotschal & Manges, obecny prezes Rady Giełdy. ? Nie dziwię się jednak reakcji KPWiG. W Polsce wykryte przez Komisję przestępstwa na rynku kapitałowym kończą się praktycznie niczym. Podobne za granicą ? wyrokami skazującymi ? dodał.KPWiG przed przygotowaniem zmian do ustawy przeprowadziła wiele badań i analiz dotyczących kompetencji komisji papierów wartościowych w 27 państwach, które potwierdziły, że m.in. komisje w Austrii, Francji, Hiszpanii, Portugalii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i we Włoszech są organami uprawnionymi do wszczynania i prowadzenia dochodzenia w sprawach karnych, natomiast w Austrii, Chorwacji, Grecji, Hiszpanii, Szwajcarii i Turcji komisje sporządzają akty oskarżenia. Wykazano, że w 14 państwach pracownicy Komisji mogą przesłuchiwać w charakterze świadków każdą osobę. W 15 państwach mają prawo żądania informacji i wydania rzeczy mogących stanowić dowód (9 z tego w dwóch przypadkach za zezwoleniem sędziego). Ponadto komisje mają prawo do przeszukiwania siedzib i mieszkań w 9 państwach, w 8 mogą wnioskować o zastosowanie tymczasowego aresztowania, a w 5 ? o zastosowanie zabezpieczenia majątkowego. Dodatkowo w 6 państwach mogą wnioskować o założenie podsłuchu. Najszersze uprawnienia mają tego typu instytucje w Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Litwie, Portugalii, Francji, Grecji oraz na wh Man i Jersey.
DARIUSZ JAROSZ
Zawiadomienia do prokuratury w 1999 rokuW związku ze stwierdzeniem naruszenia przepisów ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, KPWiG skierowała do prokuratury 30 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, w tym:l z art. 165 (publiczne proponowanie nabycia papierów wartościowych bez wymaganej zgody Komisji) ? 10 zawiadomień,l z art. 167 (niedokonywanie w terminie zawiadomień, o których mowa w art. 147 ust. 1 i 2 oraz w art. 148 ustawy) ? 4 zawiadomienia,l z art. 176 (ujawnianie i wykorzystanie informacji poufnej w publicznym obrocie papierami wartościowymi) ? 8 zawiadomień,l z art. 174 (podawanie nieprawdziwych lub zatajanie prawdziwych danych w istotny sposób wpływających na treść informacji) ? 3 zawiadomienia,l z art. 175 (ujawnienie tajemnicy zawodowej) ? 1 zawiadomienie,l z art. 177 (powodowanie sztucznego podwyższenia lub obniżenia ceny papierów wartościowych) ? 4 zawiadomienia.Ponadto Komisja złożyła 3 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w przypadku naruszenia przepisów innych aktów prawnych:l art. 271 § 1 k.k. (poświadczenie nieprawdy w dokumencie co do okoliczności mającej znaczenie prawne), art. 273 k.k. (używanie dokumentu określonego w art. 271 k.k.),l art. 233 k.k., art. 272 k.k. oraz art. 484 § 1 k.h. (złożenie fałszywego oświadczenia co do faktu opłacenia wymaganej sumy kapitału akcyjnego),l art. 25 f ustawy o działalności gospodarczej (niezachowanie obowiązku wydatkowania środków pieniężnych za pośrednictwem rachunku bankowego w przypadku, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca).
