Znaczenie giełdy dla gospodarki rynkowej

W ciągu każdej minuty kurczy i rozkurcza się wielokrotnie. Pracuje cyklicznie, a w sytuacjach stresowych może zwiększać wydajność nawet kilkukrotnie.

Chodzi tutaj oczywiście... o giełdę papierów wartościowych. Giełda jest dla gospodarki tym, czym dla organizmu jest serce z krwioobiegiem. Tak jak krew krąży w krwioobiegu, tak aktywa krążą w systemie finansowym, rozproszone po wszystkich częściach „społecznego organizmu", aby w końcu dotrzeć na giełdę. Giełda jest pompą wymuszającą nieustanny przebieg aktywów, które wysyła do przedsiębiorstw, gdzie zostają odżywione i nadaje się im znaczenie - odgrywają kluczową rolę w realizowaniu pomysłów, podobnie jak krew z żył wysyłana jest do płuc, gdzie po ożywieniu – w różnej formie, ale odżywiona i z właściwościami, których wcześniej nie posiadała – jest rozsyłana po całym organizmie. Te właściwości są z czasem wyczerpywane i konieczny jest kolejny – cykliczny – obieg. Krwioobieg działa, pod warunkiem że organizm jest zdrowy oraz efektywnie pompuje krew na wszystkich odcinkach systemu...

Giełda sercem rynku kapitałowego

Można być zaskoczonym liczbą giełd na świecie. Nawet najmniejsze gospodarki świata, takie jak Rwanda czy Czarnogóra, mają swój parkiet. Z perspektywy mikroekonomicznej, giełda jest dla wielu miejscem ścierania się magicznych mocy, powodujących nieprzewidywane wahania kursów lub okazją do rywalizacji giełdowych rekinów i giełdowych ciułaczy... W rzeczywistości makroekonomiczna funkcja giełdy jako fundamentu gospodarki wolnorynkowej, choć często podkreślana w literaturze finansowej, jest najczęściej pomijana w polityczno-medialnych dyskusjach. Określenia, że rynek kapitałowy jest filarem gospodarki wolnorynkowej, nie wydają się przesadzone, ponieważ za pośrednictwem tego rynku następuje zamiana wolnych kapitałów pieniężnych w kapitały przeznaczone na finansowanie inwestycji, a to właśnie inwestycje warunkują rozwój gospodarczy. Giełda umożliwia pozyskanie kapitału przez przedsiębiorstwa oraz inwestowanie (poprzez zakup papierów wartościowych ), jest także barometrem gospodarki - z wyprzedzeniem wskazuje zmiany w jej koniunkturze.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) wymieniana jest w ostatnich latach jako drugie, po Londynie, najaktywniejsze centrum finansowe w Europie. Wynika to z ilości nowych spółek, które chcą wchodzić na warszawski parkiet. Ostatnie 25 lat rozwoju gospodarki rynkowej przekształciło polską gospodarkę w regionalnego lidera wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a to właśnie reaktywowanie działalności GPW w 1991r. uznawane jest za jeden z podstawowych aktów inicjujących polską wolną gospodarkę rynkową.

Podstawowe funkcje giełdy

Z makroekonomicznego punktu widzenia giełda pełni trzy podstawowe, formalnie sprecyzowane funkcje: alokacyjną, kontrolną oraz wartościującą.

Po pierwsze: alokuj

Nowy Jork. Wrzesień 2014.

„Już w pierwszych dwóch dniach oferty publicznej zainteresowanie akcjami Alibaba Group Holding było na tyle duże, że największa chińska firma działająca w branży e-commerce mogła zakończyć zapisy. Warto przypomnieć, że pierwsze wejście Alibaby na rynek kapitałowy zakończyło się porażką.

(Forbes)

Funkcja alokacyjna zapewnia przepływ kapitału w kierunku, który daje możliwość jego efektywnego wykorzystania – największe środki finansowe powinna dostać najlepsza spółka (taka, która ma najlepsze perspektywy rozwoju). Wyobraźmy sobie spółkę notowana na giełdzie produkującą cukierki waniliowe, która chce rozszerzyć ofertę i rozpocząć produkcję cukierków czekoladowych. Kapitał, który będzie jej potrzebny na nową inwestycję, może pozyskać poprzez kredyt bankowy lub przez rynek kapitałowy, gdzie poprzez emisję akcji lub obligacji, po pokryciu kosztów emisji, będzie mogła pokryć nową inwestycję. Czym lepsze perspektywy przed spółką, tym większa łatwość wyemitowania takich papierów wartościowych (prawdopodobieństwo zakończenia zapisów na akcje lub obligacje sukcesem) i tym większa ich cena. Przy emisji akcji spółka oddaje akcjonariuszom część kontroli nad spółką i udział w zyskach (dywidendy) w zamian za kapitał. Z kolei przy emisji obligacji obligatoriusze otrzymują odsetki, podobnie jak banki przy udzielaniu kredytu. Funkcja alokacyjna zasadniczo polega na przepływie kapitału miedzy inwestorami (rozróżniamy inwestorów instytucjonalnych – np. fundusze inwestycyjne i emerytalne, i indywidualnych – czyli osoby prywatne) a spółkami potrzebującymi kapitału, które emitują akcje lub obligacje. Inwestorzy instytucjonalni wykorzystują do tego wcześniej ulokowane przez inwestorów indywidualnych środki. Ci ostatni mogą inwestować także bezpośrednio na giełdzie przy pomocy różnych instrumentów finansowych.

Wyróżniamy dwa typy przepływu kapitałów w gospodarce rynkowej – system finansowy bankowo zorientowany i system z dużą rolą rynków kapitałowych w zależności od tego, jaką rolę oba systemy pełnia w danym kraju. W państwach kontynentalno-europejskich pierwszy odgrywają większą rolę, a w krajach anglosaskich – drugi.

Po drugie: kontroluj

Londyn. Wrzesień 2014.

W poniedziałek wartość rynkowa Tesco na giełdzie w Londynie skurczyła się o ponad 2,7 mld dolarów, to ponad 12 proc. Stało się to, gdy brytyjska sieć supermarketów poinformowała, że w swoich księgach znalazła poważny błąd. Zyski w pierwszym półroczu zawyżono o 250 mln funtów.

(Gazeta Wyborcza)

Mechanizm giełdy papierów wartościowych wymaga od spółek regularnego raportowania przy zachowaniu odpowiednich procedur, co pozwala na sprawdzanie rezultatów działań i kontrolowanie kadry zarządzającej. Zwiększa to profesjonalizm spółki, a w długim okresie podwyższa wartość jej akcji. Na poziomie gospodarki dobrze zarządzane spółki przekładają się na zwiększenie efektywności całej gospodarki, szybsze tempo wzrostu gospodarczego i wyższe dochody, a zatem poziom życia obywateli. Ponadto inwestorzy (akcjonariusze lub obligatariusze) uzyskują wgląd w działalność spółki, mając możliwość sprawdzenia (choć dość powierzchownego), na co ich pieniądze zostały wydane.

Po trzecie: wartościuj

Nowy Jork. Styczeń 2016.

Od momentu pierwszej publicznej oferty w 2013 roku Twitter rozczarowuje inwestorów spadającym wzrostem liczby użytkowników i sprzedaży. Nowy dyrektor zapowiedział poprawę jakości produktów oferowanych przez firmę, jednak jak dotąd nie udało się poprawić rozczarowujących statystyk. Akcje Twittera straciły na ostatnim zamknięciu na Wall Street 1,4 proc., zamykając się na poziomie 19,98 dol. za akcję. To najgorszy wynik w historii notowań.

(Forsal.pl)

Funkcja wartościująca umożliwia porównanie wyników danej spółki z wynikami innych spółek i dokonanie oceny, a następnie wyceny dzięki notowaniom papierów wartościowych na sesjach giełdowych (prawo podaży i popytu). Jeśli nasza spółka produkująca cukierki wyemitowała akcje, ale mimo wcześniejszych założeń osiąga słabe wyniki, czyli niższe w porównaniu z innymi firmami o podobnym profilu, prawdopodobnie jest źle zarządzana. Zostanie to odzwierciedlone np. w kursie akcji. Inwestorzy mogą sprzedać swoje akcje (dalej zmniejszając wartość spółki) albo doprowadzić do zmiany zarządu.

Giełda kasynem?

Giełda wielu kojarzy się z hazardem - można grać w ruletkę i początkowo nawet wygrywać, lecz finalnie prawdziwym zwycięzcą może zostać tylko kasyno. Gdyby twierdzenie to było prawdziwe dla giełdy to jedynym zwycięzcą byłby dom maklerski czy bank inwestycyjny. Obraz ten jest wzmacniany przekazem filmów takich jak „Wilk z Wallstreet" z bankierami palących cygara w szytych na miarę garniturach. Taki obraz, choć bardzo medialny, jest niezwykle krzywdzący dla rynku kapitałowego, ponieważ to tylko część marginalna zakrywającą najważniejszą funkcję: finansowanie przedsiębiorstw. Rynek kapitałowy w przeciwieństwie do banków nie wymaga zastawu, którego spółki innowacyjne, oparte na kapitale ludzkim i technologiach, często nie mogą przedstawić w chwili ubiegania się o kredyt. To właśnie dlatego giełda i rynek kapitałowy sprzyjają działalności badawczo–rozwojowej i umożliwiają dostęp do kapitału (często w przypadkach, kiedy banki go ograniczają), dalej wspierając gospodarkę, stanowiąc dzięki temu rzeczywistą alternatywę dla banków. W Polsce wielkość rynku kapitałowego jest jeszcze daleka od wielkości rynku w Stanach Zjednoczonych, lecz kryzys finansowy z roku 2008 pokazał, że zbyt silne rynki kapitałowe mogą mieć negatywny wpływ na gospodarkę. Podobnie jak z sercem, jeżeli jest zbyt duże, bije zbyt szybko i intensywnie, ma negatywny wpływ na cały organizm, a nawet... może doprowadzić do zawału.

[email protected]