Niemiecka gospodarka straciła impet

PKB Niemiec spadł o 0,4 proc. w czwartym kwartale 2022 r. w stosunku do trzeciego kwartału 2022 r. po uwzględnieniu wahań cenowych, sezonowych i kalendarzowych.

Federalny Urząd Statystyczny (Destatis) podaje, że PKB był o 0,2 pkt. proc. niższy niż podawano w pierwszym komunikacie z 30 stycznia 2023 r. Niemiecka gospodarka wyraźnie straciła impet pod koniec roku. Produkt krajowy brutto wzrósł w pierwszych trzech kwartałach ubiegłego roku (+0,8 proc., +0,1 proc. i +0,5 proc.) pomimo trudnych warunków ramowych w światowej gospodarce. Dla całego roku 2022 najnowsze obliczenia potwierdziły wzrost rok do roku o 1,8 proc. (skorygowany kalendarzowo: +1,9 proc.).

Utrzymujący się duży wzrost cen i trwający kryzys energetyczny miały pod koniec roku negatywny wpływ na niemiecką gospodarkę. Znalazło to odzwierciedlenie zwłaszcza w wydatkach gospodarstw domowych na spożycie ostateczne, które w czwartym kwartale 2022 r. spadły o 1,0 proc. (cena, wyrównane sezonowo i kalendarzowo). Po zakończeniu ulg, takich jak zniżka na paliwo i bilet za 9 euro, konsumenci wydali mniej na konsumpcję w czwartym kwartale 2022 r. niż w trzecim kwartale 2022 r. Również nakłady brutto na środki trwałe spadły w stosunku do poprzedniego kwartału. Nakłady brutto na środki trwałe w budownictwie spadły po wyeliminowaniu efektów cenowych, sezonowych i kalendarzowych (-2,9 proc.), podobnie jak w poprzednich dwóch kwartałach. Nakłady brutto na środki trwałe w maszyny i urządzenia również wyraźnie spadły (-3,6 proc.) na koniec roku. Wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych na spożycie ostateczne nieznacznie wzrosły w porównaniu z poprzednim kwartałem (+0,6 proc.).

W czwartym kwartale 2022 roku eksport towarów i usług spadł łącznie o 1,0 proc. w porównaniu z trzecim kwartałem 2022 roku, po korekcie cenowej, sezonowej i kalendarzowej. Nieco większy spadek odnotowano w imporcie (-1,3 proc.). Wynikało to nie tylko z trudnej sytuacji międzynarodowej, w tym trwających zakłóceń w łańcuchach dostaw, ale także z wysokich cen energii, które doprowadziły m.in. do ograniczenia handlu produktami chemicznymi.

Wartość dodana brutto wyrównana sezonowo i kalendarzowo spadła o 1,4 proc. w stosunku do poprzedniego kwartału. Prawie wszystkie sektory gospodarki odnotowały spadki. Nieznaczne wzrosty odnotowano jedynie w informacjach i komunikacji, obsłudze nieruchomości oraz usługach dla biznesu. Na tle wysokich wskaźników inflacji wartość dodana brutto była wyraźnie niższa niż w poprzednim kwartale w pozostałych usługach (-6,8 proc.) oraz handlu, transporcie, usługach związanych z zakwaterowaniem i gastronomią (-2,9 proc.). Wartość dodana brutto w przetwórstwie spadła w czwartym kwartale 2022 r. po wyrównaniu sezonowym i kalendarzowym o 0,6 proc. z powodu gwałtownych spadków produkcji w branżach energochłonnych, takich jak produkcja chemikaliów i produkcja metali podstawowych. Wyniki gospodarcze w budownictwie spadły trzeci kwartał z rzędu (-2,4 proc.).

PKB w czwartym kwartale 2022 r. wzrósł o 0,3 proc. skorygowany cenowo w porównaniu z czwartym kwartałem 2021 r. Po uwzględnieniu korekty cenowej i kalendarzowej wzrost był większy (0,9 proc.), ponieważ dni roboczych było mniej niż rok wcześniej.

Krajowe nakłady nadal rosły z roku na rok, pomimo dużych podwyżek cen i globalnej niepewności. Dotyczy to zwłaszcza nakładów brutto na środki trwałe w maszyny i urządzenia, których cena skorygowana wzrosła o 3,1 proc. w stosunku do czwartego kwartału 2021 r. Głównym powodem był gwałtowny wzrost komercyjnych nowych rejestracji samochodów osobowych pod koniec roku. Natomiast jeśli chodzi o nakłady brutto na środki trwałe w budownictwie, utrzymujące się wysokie ceny budownictwa oraz wzrost stóp procentowych w budownictwie doprowadziły do wzrostu liczby rezygnacji z projektów budowlanych. Negatywny wpływ miała też zimna pogoda w grudniu 2022 roku. Nakłady brutto na środki trwałe w budownictwie odnotowały wyraźny, skorygowany cenami spadek o 4,9 proc. rok do roku. W rezultacie nakłady brutto na środki trwałe ogółem również nieznacznie spadły w porównaniu z rokiem poprzednim (-1,2 proc.).

Wydatki na spożycie gospodarstw domowych wzrosły umiarkowanie o 0,4 proc. po korekcie cenowej. Negatywny wpływ dużych podwyżek cen został przesłonięty efektami doganiania kryzysu Covid, co znalazło odzwierciedlenie zwłaszcza w wyższych wydatkach na podróże i działalność gastronomiczną pod koniec roku. Również rządowe wydatki na spożycie ostateczne wzrosły umiarkowanie o 0,5 proc. skorygowane o cenę. Generalne Gubernatorstwo wydało znacznie więcej na zakwaterowanie, wyżywienie i nauczanie wszystkich osób z Ukrainy i innych krajów szukających schronienia. Jednocześnie jednak spadły wydatki na walkę z pandemią Covid-19.

Wyniki gospodarcze w IV kwartale 2022 r. to efekt ok. 45,9 mln osób pracujących, których miejsce pracy znajdowało się w Niemczech. To wzrost o 1,1 proc., czyli o 492 000, w porównaniu z rokiem poprzednim. Tym samym osiągnięto nowy rekord.

Średnia liczba przepracowanych godzin na osobę zatrudnioną spadła o 1,5 proc. w porównaniu z IV kwartałem 2021 r. Oprócz efektów kalendarzowych wynikało to z większej liczby pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich. Wolumen pracy w całej gospodarce, czyli łączna liczba godzin przepracowanych przez wszystkie osoby zatrudnione, spadł o 0,5 proc.. Pokazują to wstępne obliczenia Instytutu Badań nad Zatrudnieniem (IAB) Federalnej Agencji Zatrudnienia.

Przeciętne wynagrodzenie brutto odnotowało w IV kwartale 2022 roku wzrost o 5,6 proc. w stosunku do tego samego okresu rok wcześniej. Wzrost ten jest spowodowany głównie spadkiem pracy w niepełnym wymiarze godzin, oprócz podwyżek płac uzgodnionych w układzie zbiorowym. Płace brutto ogółem wzrosły o 6,8 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, ponieważ po raz kolejny wzrosła również liczba zatrudnionych. Wzrost wynagrodzeń netto (+7,5 proc.) był nieco większy niż wynagrodzeń brutto, między innymi z powodu spadkowego efektu ustawy o ulgach podatkowych z 2022 r. W sumie ekstremalnie wysoka inflacja doprowadziła do zauważalnych spadków realnych zarobków pracowników średnio również na koniec 2022 roku.

Stopa oszczędności (10,8 proc.) była w IV kwartale 2022 r. niższa niż przed rokiem (11,5 proc.). W szczególności gwałtowne wzrosty cen energii i żywności przyczyniły się do wzrostu o 9,3 proc. wydatków na spożycie ostateczne gospodarstw domowych w cenach bieżących rok do roku. Dochody do dyspozycji wzrosły nieco mniej (+8,7 proc.) niż rok wcześniej. Podwyżka byłaby mniejsza, gdyby nie ryczałt energetyczny rządu.

Gospodarki pozostałych dużych państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) i całej UE również zwolniły w czwartym kwartale 2022 r. Hiszpania i Francja nadal notowały niewielkie wzrosty odpowiednio o 0,2 proc. i 0,1 proc. w stosunku do trzeciego kwartału kwartale 2022 r., podczas gdy cenowo wyrównany sezonowo i kalendarzowo PKB Włoch spadł o 0,1 proc.. Według wstępnych obliczeń Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej (Eurostat) PKB w całej UE uległ stagnacji w porównaniu z trzecim kwartałem 2022 r. Wyniki gospodarcze w Stanach Zjednoczonych (USA) wzrosły o 0,7 proc. w stosunku do poprzedniego kwartału, czyli więcej niż w większości krajów europejskich. Pod względem cen, wyrównanych sezonowo i kalendarzowo wskaźników wzrostu PKB, Niemcy zajmują średnie miejsce na arenie międzynarodowej w porównaniu rok do roku.