Na rozwiniętych rynkach instytucje publiczne wspierają sektor venture capital

Izrael czy Wielka Brytania to przykłady krajów, które nie szczędzą nakładów finansowych na badania i rozwój. Udało im się również wypracować skuteczne mechanizmy wsparcia startupów.

W wielu sektorach współpraca państwa z kapitałem prywatnym przynosi efekty. Musi być dobrze przemyślana, bo w przeciwnym razie zamieni się w interwencjonizm, który wypaczy rynkowe realia. Pozytywnych przykładów możemy szukać w takich krajach, jak Izrael czy Wielka Brytania, gdzie wypracowane mechanizmy wspierają innowacyjność tamtejszych gospodarek.

Kraje pod lupą

To wszystko wymaga jednak czasu. We wspomnianym Izraelu program ruszył już na początku lat 90. i teraz zbierane są jego owoce w postaci świetnie rozwiniętego środowiska startupowego i sektora venture capital. W Izraelu na badania i rozwój przeznacza się aż 4 proc. tamtejszego PKB, czyli czterokrotnie więcej (jeśli chodzi o odsetek) niż w Polsce. Trudno oczywiście porównywać kraje o tak różnej sytuacji gospodarczej, ale warto, by Polska również kreowała przyjazne otoczenie rynkowe dla inwestorów zagranicznych i tworzyła własne fundusze VC, inwestujące m.in. w rozwój nowoczesnych technologii.

GG Parkiet

Z kolei w Wielkiej Brytanii powstały specjalne programy, które mają zachęcać do inwestycji w młode przedsiębiorstwa. Pierwszym jest Enterprise Investment Scheme, oferujący inwestorowi objęcie ulgą podatkową udziałów w firmie, w którą zainwestował. Chodzi tu o grupę młodych przedsiębiorstw pracujących nad projektami o podwyższonym profilu ryzyka. EIS jest skierowany do relatywnie dużych inwestorów, którzy mogą otrzymać 30-proc. ulgę podatkową, do maksymalnej kwoty 1 mln funtów. Z kolei Seed Enterprise Investment Scheme zachęca do inwestycji w firmy na wczesnym etapie rozwoju, a inwestorzy otrzymują m.in. ulgę podatkową w wysokości 50 proc. inwestycji, do maksymalnie 100 tys. funtów.

S&P podaje, że zagranicznymi przykładami, do których warto się odwoływać w budowaniu silnej pozycji rynku PE/VC w Polsce, jest działalność takich instytucji, jak francuski publiczny bank inwestycyjny Bpifrance, niemiecki fundusz High-Tech Gründerfonds czy brytyjski British Business Bank.

Rośnie świadomość

Jeszcze kilka lat temu wiedza o kapitale VC i PE wśród polskich przedsiębiorców była marginalna. To się zmienia, czego dowodem jest raport Fundacji Startup Poland. Na pytanie, skąd młode firmy najczęściej pozyskują finansowanie zewnętrzne, 24 proc. wskazało dotacje unijne, a na kolejnych miejscach były fundusze VC oraz anioły biznesu z odpowiednio 22 proc. oraz 17 proc. odpowiedzi.

GG Parkiet

Co więcej, na pytanie, po jakie źródła finansowania zamierzają sięgnąć w ciągu najbliższego półrocza, ponad połowa wskazała na fundusze VC, a na kolejnych miejscach znalazły się dotacje i anioły biznesu. O kredyt bankowy zamierzał się ubiegać zaledwie co dziesiąty ankietowany startup.

Coraz więcej reinwestycji

W naszym regionie to przede wszystkim rządy próbują stymulować rynek VC poprzez transfery za pomocą FoF (fundusze funduszy) i innych wehikułów, co znacząco zwiększa liczbę działających podmiotów i inwestycji.

– Ale widzimy też, że założyciele i tzw. early employees, którzy zdobyli doświadczenie, kontakty i środki finansowe w wyniku pracy w startupach mogących się pochwalić udanym wyjściem z inwestycji, wracają na rynek i reinwestują swoje zasoby – podkreśla Eliza Kruczkowska, dyrektor do spraw rozwoju innowacji w Polskim Funduszu Rozwoju. Dodaje jednocześnie, że budowa nowoczesnej gospodarki wymaga stworzenia kompletnego ekosystemu innowacji. Niezbędna jest współpraca przedsiębiorców, państwa, świata nauki oraz funduszy, tworzących fundament rozwoju nowych technologii i produktów o światowym potencjale. – My staramy się w tym wszystkim pomagać – podkreśla Kruczkowska.

Warto odnotować zmiany, które przyczyniają się do tego, że nasz kraj awansuje w rankingach innowacyjności. Wypadamy coraz lepiej m.in. pod względem łatwości zakładania firm (awans o pięć miejsc w raporcie Global Innovation Index 2016) i zawartych umów na rynku venture capital (awans o 16 pozycji).

Polska stoi przed dużą szansą, ale wyzwań nie brakuje

W całej Europie wyraźnym trendem jest łączenie środków publicznych z prywatnymi na zasadach rynkowych albo zbliżonych do rynkowych. Głównym celem wsparcia jest zwiększenie masy inwestycyjnej funduszy – wynika z raportu „Państwa Grupy Wyszehradzkiej europejskim centrum innowacji – ekosystem i finansowanie" przygotowanego przez Polski Fundusz Rozwoju.

Poziom produktywności gospodarki wynikający z zaawansowania technologicznego oraz wysokość kapitału są w Europie Centralnej na relatywnie niskim poziomie. Eksperci podkreślają, że region musi przejść szybką transformację w kierunku gospodarki opartej na wiedzy. Do tego niezbędna jest bliska współpraca przedsiębiorców, państwa, świata nauki i specjalistów oraz funduszy inwestycyjnych, tworzących ekosystem dla rozwoju nowych technologii i produktów, mających globalny potencjał. Dodatkową dźwignią rozwoju może być współpraca pomiędzy poszczególnymi regionami. Wspólne inicjatywy mogą obejmować regionalne projekty badawcze, fundusze wysokiego ryzyka czy klastry sektorowe, wykorzystujące silne strony każdego z krajów.