Sprzedaż Santander Bank Polska da impuls do dużych przetasowań na rynku?

Wyjście z Polski dużej hiszpańskiej grupy Santander pokazuje, że nawet na wydawałoby się poukładanym rynku wszystko jest możliwe. A potencjał do przejęć i fuzji w sektorze pozostaje bardzo duży.

Santander Bank Polska ma na naszym rynku silną i ugruntowaną pozycję. Pod względem liczby klientów, wartości udzielonych kredytów czy zgromadzonych depozytów zajmuje trzecie miejsce. Władze banku chwalą się też stałym wzrostem, perspektywami rozwoju, wysoką rentownością, rekordowo dużymi zyskami, najwyższymi w historii notowaniami na warszawskiej giełdzie itp.

Dlaczego Banco Santander sprzedaje polski bank

W tym kontekście sprzedaż Santander Bank Polska przez jego hiszpańskiego właściciela, czyli Banco Santander jest ogromnym zaskoczeniem. Tym większym, że negocjacje w sprawie przejęcia kontrolnego pakietu udziałów przez austriacką Erste Group trwały zaledwie 3-4 tygodnie, co w biznesie jest jak mrugnięcie okiem. Co więcej, Erste Group zgodziła się dać wysoką cenę, czyli aż 7 mld euro (ok. 30 mld zł) za zakup 49 proc. akcji polskiego Santandera, co stanowi 2,2-krotności wartości księgowej banku. - Widać, że Hiszpanom zależało na szybkiej sprzedaży, a Austriacy byli bardzo zdeterminowani do zakupów w Polsce – komentował Marcin Materna, analityk BM Banku Millennium.

Foto: Parkiet

Banco Santander chce wyjść z Polski, ponieważ – jak wyjaśniają władze - potrzebuje finansowania na ekspansję poza granicami Europy, w Ameryce Północnej i Południowej. Z kolei Grupa Erste chce wejść do Polski, bo to wpisuje się w jej strategię rozwoju w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (poza Austrią grupa jest obecna w Czechach, Słowacji, Węgrzech, Rumunii, Chorwacji i Serbii). Jednocześnie transakcja ta pokazuje, że nawet na dobrze poukładanym rynku wciąż może dochodzić do wielkich zmian własnościowych, pojawić się mogą nowi gracze, a ci już znani, nawet tak duzi jak Santander, mogą z rynku znikać.

Czy banki mogą zarabiać jeszcze więcej 

Co więcej, choć w ostatnich latach w polskim sektorze bankowym raczej niewiele się działo pod względem fuzji i przejęć, to sprzedaż Santander Bank Polska może być początkiem kolejnych przetasowań. Tym bardziej, że jak oceniają analitycy, przestrzeń do takich zmian jest spora. I to z dwóch powodów.

- Po pierwsze, polski rynek wciąż ma potencjał do wzrostu – zaznacza Mateusz Czerepak, analityk Ipopema Securities. Obecnie bowiem pod względem „zalewarowania” gospodarki Polska plasuje się w ogonie Europy. Związek Banków Polskich wylicza, że w 2024 r. relacja kredytów dla sektora niefinansowego do PKB spadła do około 31 proc. (z 45,5 proc. w 2020 r.), co dało nam przedostatnie miejsce wśród krajów strefy euro. Dla porównania – w Niemczech czy we Włoszech ten wskaźnik jest mniej więcej dwa razy wyższy, w Hiszpanii wynosił ok. 134 proc., a w Austrii – ok. 118 proc.

- Do tego polska gospodarka co do zasady rośnie o kilka punktów procentowych szybciej niż większość krajów zachodnich – wskazuje Mateusz Czerepak. – Wracając do rynku bankowego, widać przestrzeń do wzrostu udziału dochodów z tytułu opłat i prowizji, który obecnie jest relatywnie niski w miksie przychodowym. Samo środowisko wskazuje też na możliwość kreowania nowych innowacyjnych usług, poszerzania oferty w obszarach, które umocnią pozycje banków, np. jako partnera w prowadzeniu biznesu, a nie tylko w czynnościach typowo kojarzonych z bankami – wylicza Czerepak.

Jaka jest konkurencyjność sektora bankowego

- Po drugie, polski rynek również pod względem poziomu konsolidacji jest bardziej rozdrobiony niż rynki zachodnie – wskazuje też Michał Sobolewski, analityk DM BOŚ. Co prawda z analiz Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że koncentracja powoli, ale rośnie: wskaźnik „CR5 aktywa”, określający udział 5 banków o najwyższej sumie bilansowej w aktywach sektora ogółem wynosił w lutym tego roku ok. 60,2 proc. wobec 58,5 proc. na koniec 2023 r. Na koniec 2020 r. było to 54,5 proc., a na 2016 r. – 48,6 proc. Ale jak zaznacza KNF, sektor pozostaje konkurencyjny.

- Potencjał do dalszych przejęć i fuzji jest całkiem spory – komentuje Sobolewski. – Jest miejsce na większe i mniejsze transakcje. Sytuacja ze sprzedażą Santander Bank Polska pokazała, że nic nie jest wykluczone, że nasz rynek może podlegać dynamicznym zmianom – dodaje Sobolewski.

Zresztą, jak dodaje ekspert, okazji do ewentualnych roszad, nawet wśród dużych graczy, na pewno nie zabraknie. Wystarczy wskazać włoską grupę UniCredit, która kiedyś była obecna w Polsce jako właściciel Pekao, a teraz najwyraźniej chce wrócić nad Wisłę.

Czy włoski UniCredit przejmie mBank i wróci do Polski

UniCredit ma ambitne i dosyć agresywne plany jeśli chodzi o wzmocnienie swojej pozycji na europejskim rynku. Chce przejąć swojego włoskiego konkurenta Banco BPM (na co nie zgadzają się akcjonariusze tego mniejszego banku) czy kontrolę nad niemieckim Comerzbankiem (na co nie zgadza się tamtejszy rząd, który ma tu swoje udziały). Commerzbank to z kolei właściciel polskiego mBanku, czyli piątego pod względem wielkości kredytodawcy w Polsce.

- Nie jest przesądzone, czy UniCredit w końcu przejmie Commerzbank ze względu na duży opór niemieckich interesariuszy. Ale być może uda mu się odkupić sam mBank, dzięki czemu Włosi wrócili by do Polski – ocenia jeden z analityków.

Sam mBank miał być wystawiany pod młotek już wiele razy, zwłaszcza w okresach, gdy kłopoty miała spółka-matka. Do żadnej transakcji jednak nie doszło, prawdopodobnie ze względu na fakt, że mniej więcej od 2018 r. polskie banki były pod ogromną presją kosztów ryzyka prawnego kredytów frankowych. Zaś mBank był jednym z tych, który udzielił ich najwięcej i poniósł relatywnie największe straty z tego tytułu.

7 mld euro

Tyle Erste Group zgodziała się zapłacić za 49 proc. udziałów w Santander Bank Polska

To ponad dwa razy więcej niż wartość księgowa banku

Jakie jeszcze banki mogą być wystawione na sprzedaż

Obecnie można powiedzieć, że saga frankowa powoli się kończy, a sektor odzyskał wigor i rentowność. Dobrze to widać na przykładzie mBanku, który w 2024 r. wypracował 2,4 mld zł zysku netto wobec jedynie 24 mln zł w 2023 r.

Podobnie jest w przypadku Banku Millennium, który zajmuje siódmą pozycję na polskim rynku, a jego właścicielem jest portugalski Banco Comercial Português. Millennium także powoli wychodzi spod ciężaru kosztów frankowych i pomysły, by go wystawić na sprzedaż, mogą wrócić.

To zresztą nie koniec listy potencjalnych okazji do przejęć czy fuzji. Właścicielem Velo Banku jest obecnie fundusz private equity Cerberus, a Nest Banku – Ana Cap, a tego typu fundusze zwykle nie pełnią roli długookresowych inwestorów strategicznych dla banków (i w miarę szybko chcą wyjść z zyskiem ze swoich inwestycji). Zaś Citibank Handlowy wystawił pod młotek swoją część detaliczną (choć ponoć wielu chętnych nie ma).

Czy PKO BP i Pekao ruszą na zakupy i będą przejmować inne banki

Pytanie, kto mógłby być potencjalnym nabywcą tych cennych aktywów na polskim rynku? Oczywiście prostej odpowiedzi nie ma. Ale analitycy nie wykluczają, że być może w końcu bardziej aktywny w tym zakresie będzie polski kapitał, a dokładniej mówiąc – kapitał państwowy, czyli banki z udziałem Skarbu Państwa. Zwłaszcza po zapowiedziach o repolonizacji ze strony premiera Donalda Tuska.

Według nieoficjalnych doniesień, duże ambicje, by stać się poważnym graczem w skali europejskiej, ma mieć lider polskiego sektora – PKO BP. Z kolei Bank Pekao ma ponoć chrapkę na jakieś akwizycje, tak by zdystansować swojego głównego konkurenta, czyli Santander Bank Polska i szybciej gonić lidera, czyli PKO BP.

- Wcale bym się nie zdziwił, gdyby po uporządkowaniu sytuacji kapitałowej w grupie PZU, Pekao ruszył na zakupy – mówi nam jeden z analityków. – Przy czym nie stawiałbym na fuzję z Aliorem, myślę że Pekao będzie chciał poszukać innych ciekawych okazji – dodaje.