Na rynku kryptowalut rośnie nowa bańka?

Krzysztof Bielecki, autor książki „ABC blockchaina" był gościem Piotra Zająca w piątkowym Parkiet TV. Tematem rozmowy były tokeny niejednorodne NFT, które – na wzór ICO i DeFi – wywołały szaleństwo na rynku cyfrowych monet.

Na rynku kryptowalut zapanowała ostatnio moda na tokeny niejednorodne, czyli NFT (od ang. non-fungible tokens). Wyjaśnij proszę krótko czym one są i co je wyróżnia od dobrze nam znanych tokenów jednorodnych?

Bitcoin, a więc najbardziej popularna kryptowaluta, jest nierozróżnialna. Jeśli ja pożyczę ci jednego bitcoina to nie ma dla mnie znaczenia, czy zwrócisz mi dokładnie tego samego bitcoina, czy innego. Liczy się to, że to jest jedna jednostka. Tak samo jak w świecie walut fiducjarnych – gdy pożyczasz komuś banknot 50 zł to raczej nie żądasz zwrotu dokładnie tego, konkretnego banknotu. W środkach płatniczych ta jednorodność świetnie się sprawdza. W świecie blockchaina powstało jednak zapotrzebowanie na wymianę aktywów, które są jedyne w swoim rodzaju, czyli odpowiednik monet kolekcjonerskich w świecie realnym czy unikatowych znaczków pocztowych. I to są właśnie tokeny NFT. Każdy taki token jest inny i gdy jego posiadacz komuś go pożyczy, to będzie chciał zwrotu dokładnie tego samego tokena.

Możesz podać przykład praktyczny zastosowania takich tokenów?

Warto zwrócić uwagę, że tokeny NFT nie są żadną nowością. Od kilku lat w świecie blockchaina podejmowane są próby tworzenia pewnych kolekcjonerskich zasobów. Mam na myśli karty z wizerunkami znanych postaci, tworzenie unikatowych grafik, którymi można się wymieniać w postaci cyfrowej, a także tworzenie cyfrowej reprezentacji materialnych obiektów, czyli tzw. tokenizowanie przedmiotów, czy też ściślej – przenoszenie na blockchain praw własności do danego przedmiotu. To się może sprawdzać w świecie sztuki, co z resztą już ma zastosowanie chociażby w aukcjach słynnego domu Christie (pracę Mike'a Winkelmann'a „Everydays: the First 5000 Days" zlicytowano za 69 mln USD, red.). Na bazie NFT można robić kluczyki do aut, czy też bilety wstępu na różne imprezy. Ponadto tokeny NFT są wykorzystywane w grach, jako reprezentacje poszczególnych postaci. Tutaj najbardziej popularną grą były pamiętne Crypto Kitties, stworzone na blockchainie Ethereum.

A jaką mam gwarancję, że ktoś nie zrobi „kopiuj, wklej" i nie przywłaszczy sobie mojego stokenizowanego obrazka? Kolekcjonerską monetę trudno podrobić, a jak jest w świecie blockchaina?

Tutaj trzeba się odwołać do najważniejszej cechy blockchaina, a więc do tego, że tego typu baza danych jest niezmienialna. Jest to bowiem zdecentralizowana sieć, utrzymywana i weryfikowana przez rozproszone podmioty. Jeśli więc ktoś zrobiłby duplikat twojego „kotka" czy twojej grafiki, to od razu będzie to w tej sieci widoczne. Blockchain zapewnia niezmienność zapisanych tam danych, do tego został stworzony. Wiele osób wciąż tego nie docenia, a to dzięki temu funkcjonuje bitcoin i inne altcoiny, których nie można przecież podwójnie wydatkować (dwa razy zapłacić tą samą kryptowalutą, red.). My trochę przywykliśmy do myślenia, że jeśli komuś wysyłam mailem zdjęcie, to wysyłam mu oryginał. To nieprawda – wysyłam mu kopię, a oryginał jest na moim dysku. Tymczasem, jeśli wysyłam zdjęcie tokenem NFT przez blockchain, to faktycznie wysyłam oryginał. To duża, choć wciąż niedostrzegana różnica. NFT jest kolejny zastosowaniem technologii blockchain. I choć panuje teraz moda, żeby nie powiedzieć bańka wokół tego tematu, to podobnie jak wcześniej ICO czy DeFi, tokeny niejednorodne pokazują, jak duże są możliwości łańcucha bloków.

Aukcja w Christie pokazała, że faktycznie wokół tematu zapanowało szaleństwo. Powtórka z historii ICO?

Nie ulega wątpliwości, że jesteśmy świadkami rosnącej bańki. Różni twórcy mają teraz świetną okazję, by się wybić, zdobyć popularność i zarobić. I w końcu bańka pęknie, ale narzędzie i najlepsze jego zastosowana zostaną. Niestety część z nich, tak jak wiele altcoinów i projektów ICO, okaże się bezwartościowa. Jeśli więc ktoś spekuluje na NFT, to powinien pamiętać o lekcji z historii...

Chciałbym jeszcze dopytać o kwestie czysto praktyczne. Gdzie mogę wyemitować takie tokeny i gdzie nimi handlować?

Stworzenie takiego tokena jest proste, tanie i szybkie, dzięki dedykowanym platformom. Jedną z nich jest rarible.com, gdzie cały proces składa się z trzech kroków i niewielkich opłat, i możemy mieć swój unikalny token na blokchainie Ethereum. Powstały też specjalne giełdy, gdzie można takie tokeny oferować i nimi handlować. Chyba największym rynkiem tego typu jest opensea.io. Dodam tylko, że mówimy tutaj o ekosystemach bazujących na blockchainie Ethereum. Nie zapominajmy jednak, że powstały też inne tego typu sieci, dedykowane tokenom niejednorodnym. Najpopularniejszym jest blockchain Flow. Z jego twórcami podjęła współpracę liga NBA i wyemitowała tam własne tokeny NBA Top Shot, które w uproszczeniu są cyfrowymi, sportowymi kartami kolekcjonerskimi. Innym przykładem alternatywnego do Ethereum blockchaina dedykowanego NFT jest WAX.

Temat, jak widać, jest szeroki i rozwojowy. Tutaj nie mamy czasu ani miejsca, by go w pełni omówić, ale sporo miejsca poświęciłeś mu w książce, która jest dostępna za darmo. Gdzie można ją dostać?

Ostatnie wydanie „ABC blockchaina" jest z 2018 r., a już w nim temat ten dość obszernie opisuję i cieszę się, że to się teraz materializuje. Co do dostępności książki. Faktycznie, dzięki współpracy z różnymi podmiotami, jej kolejne dodruki są sponsorowane i dystrybuowane za darmo przy okazji różnych wydarzeń branżowych. Książkę można też znaleźć w wielu bibliotekach. Niestety sytuacja pandemiczna trochę utrudniła tę dystrybucję i pojawiła się potrzeba wydania kolejnej wersji, która będzie już dostępna odpłatnie w księgarniach. Zwłaszcza, że wiele osób pisało do mnie, że są gotowi zapłacić, byle by mieć tę pozycję na własność. Jak tylko sytuacja się uspokoi to zajmę się tą kwestią i mam nadzieje, że uda się dotrzeć z książką do szerszego grona odbiorców.