W miarę rozwoju rynku kapitałowego w Polsce następuje stopniowy wzrost liczby i rodzajów dostępnych instrumentów pochodnych, w tym opcji. Specyficzne ryzyko opcyjne jest znacznie bardziej złożone niż w przypadku innych papierów wartościowych. Ograniczanie ryzyka bankructwa i osiąganie zysków w perspektywie długoterminowej jest ważne zarówno dla inwestorów indywidualnych, dla podmiotów zabezpieczających swoje transakcje, jak i dla specjalistów (market makerów). "Rynek opcji" Allena J. Bairda jest podręcznikiem opisującym strategie stosowane w profesjonalnym obrocie tymi instrumentami.
Ryzyko ograniczone i nieograniczoneTeoretyczne rozważania na temat związanych z opcjami rodzajów ryzyka inwestycyjnego są uzasadnione jedynie pod warunkiem, że dostarczają praktycznych rozwiązań analitycznych w zakresie względnego narażenia na ryzyko w rzeczywistym obrocie na rynku. Analiza ryzyka musi pozwalać zarówno na opisywanie zależności, jak i wyprowadzanie konkluzji (...).Najpierw będzie jednak konieczne rozróżnienie rodzajów pozycji opcyjnych na dwie zasadnicze kategorie: pozycje o ograniczonym oraz o nieograniczonym narażeniu na ryzyko. W przypadku pozycji opcyjnych o ryzyku ograniczonym (Limited Risk Option, LRO) potencjalna strata z inwestycji jest określona i skończona nawet w razie najbardziej pesymistycznego scenariusza rynkowego. Narażenie na ograniczone ryzyko inwestycyjne nie oznacza, że straty nie mogą być duże i poważne, ale jedynie, że można określić ich maksymalną wartość. Najprostsza pozycja LRO to długa opcja kupna lub sprzedaży.Pozycje opcyjne o ryzyku nieograniczonym (Unlimited Risk Option, URO) nie posiadają granicznej wielkości potencjalnie maksymalnej straty przy najgorszym możliwym rozwoju sytuacji rynkowej. Bez zabezpieczenia, potencjalnie nieograniczona wielkość straty powoduje, że ryzyko może zamienić się w katastrofę finansową. Wysokość tej potencjalnej straty może okazać się dowolna, może nawet przekroczyć cały kapitał inwestora, bez względu na jego wielkość. Pozycja ryzyka nieograniczonego naraża posiadacza w perspektywie długookresowej na niebezpieczeństwo bankructwa, stąd jej potencjalna katastrofalność. Najprostszymi pozycjami URO są: krótka opcja kupna oraz sprzedaży.Jak uniknąćbankructwa?Pierwszą zasadą ostrożności i celem strategicznym wszelkiej działalności finansowej i gospodarczej, ważniejszym nawet od zapewniania zyskowności, jest uniknięcie ryzyka bankructwa. Osiąganie wysokich zysków ma niewielkie znaczenie w obliczu ciągłego, poważnego zagrożenia bankructwem. Takie podejście do zarządzania ryzykiem nosi nazwę rozważnych strategii prowadzenia rynku i opiera się na zachowaniu ostrożnym, z punktu widzenia długoterminowego horyzontu czasowego.Strategie rekomendowane w tej książce są zdecydowanie strategiami ryzyka ograniczonego (...).Ograniczenie poziomu ryzyka akceptowanego wcale nie oznacza ograniczonego poziomu osiągalnych zysków. Strategie opcyjne, charakteryzujące się ograniczonym ryzykiem inwestycyjnym, mogą być bardzo zyskowne w wielu sytuacjach rynkowych, w których z kolei inwestorzy akceptujący ryzyko nieograniczone żadnych zysków nie osiągną, najwyżej poniosą straty. Możliwe jest ograniczenie potencjalnych strat przy jednoczesnym zachowaniu potencjalnie nieograniczonych zysków. Rozważny i doinformowany inwestor ma więc możliwość zastosowania takich strategii, które równocześnie z ograniczonym ryzykiem strat będą pozwalać na osiąganie nieograniczonych zysków.Na wzór gier losowychPozycje nieograniczonego ryzyka URO przypominają stopniem narażenia na ryzyko strategię martyngałową stosowaną w grach losowych, polegającą na zwiększaniu kwoty stawianej w grze po każdej przegranej. W serii porażek kwoty te mogłyby wynosić przykładowo 1 USD, 2 USD, 4 USD itd. przy dublowaniu stawek (dublujące martingale). Jeżeli gracz posiada odpowiednie kapitały i jest w stanie zadowolić się umiarkowanymi zyskami, wówczas będzie osiągać zyski w sposób ciągły, również w perspektywie długoterminowiej, pod warunkiem, że serie porażek nie będą wyczerpywać posiadanych kapitałów.Jednak może w końcu nastąpić taka seria przegranych, która przekroczy możliwości podwajania stawek, nawet w przypadku bardzo zamożnego gracza, tym samym powodując jego bankructwo. W tym przypadku nastąpi definitywne wypadnięcie z gry.Przykładowo, początkowa stawka w wysokości 1 USD, przy zastosowaniu strategii martyngałowej, spowoduje bankructwo gracza posiadającego mniej niż 255 USD po ok. 1000 rozgrywek. Dla identycznej stawki początkowej i kapitałów w wysokości 1000 USD można się spodziewać wykluczenia z gry po ok. 4000 rozgrywek. Nie należy wykluczać możliwości porażki w dłuższym okresie, zwłaszcza jeżeli nie będzie się miało szczęścia. A zdarzenia nieprawdopodobne nigdy nie powinny być traktowane jako niemożliwe.Naiwny inwestor opcyjny, stosujący strategie zbliżone do martyngałowych, może osiągać zyski w dłuższym okresie, aż w jednej grze przegra cały początkowy oraz cały zarobiony kapitał (i jeszcze trochę), stwierdzając przy tym, że ma pecha, gdy wystąpi rzadko obserwowana konfiguracja cen instrumentów kasowych czy terminowych. Takie zagrożenia nieodłącznie wiążą się ze stosowaniem strategii nieograniczonego ryzyka.Można argumentować, że strata dolarowa z jednej krótkiej opcji sprzedaży jest ograniczona możliwościami spadku cen bazowego instrumentu terminowego czy kasowego, które nie mogą osiągnąć wartości ujemnych, a nawet całkowita strata wartości nie wchodzi w rachubę. Zatem możliwa skala spadku pozostaje jednak ograniczona. W rzeczy samej, strata na krótkiej opcji sprzedaży, przynajmniej z punktu widzenia wartości wewnętrznej, delty, jest ograniczona. Jednakże wartość potencjalnych strat osiąga wielkości katastrofalne dla większości stóp zwrotu z opcji. Wzrost wielkości zysków dla opcji na plusie może łatwo osiągnąć 5000 USD za opcję przy wysokiej zmienności implikowanej, czyli względne zyski mogą wzrosnąć w sposób geometryczny.
cdn.
(poprzedni odcinek "Rynku opcji" opublikowaliśmy w PARKIECIE nr 220 z 17.11.br.)
Allen Jan Baird "Rynek opcji. Strategie inwestycyjne i analiza ryzyka"
