Analiza IBnGR
Małopolskie leży w południowej części Polski. Powstało 1 stycznia 1999 r. przez połączenie dawnychwojewództw: krakowskiego, nowosądeckiego, wschodnich części bielskiego i katowickiego (Chrzanów,Olkusz), zachodniej części tarnowskiego (z Tarnowem). Dołączono również kilka gmin dawnego województwakieleckiego i dwie krośnieńskiego (Biecz i Lipinki). Od południa sąsiaduje ze Słowacją, od zachoduz województwem śląskim, od północy ze świętokrzyskim, a od wschodu z podkarpackim.
Powierzchnia województwa wynosi 15 144 km2 (12. miejsce w kraju). Pod tym względem Małopolska jest regionem małym, podobne rozmiary mają województwa: lubuskie, śląskie i świętokrzyskie. Liczba ludności wynosi 3,2 mln osób, co plasuje to województwo na 4. miejscu w kraju. Podobny potencjał ludnościowy posiadają: Wielkopolska, Dolny Śląsk i Ziemia Łódzka.Gęstość zaludnienia regionu małopolskiego wynosi 212 os./km2, podobnie jak w województwach: dolnośląskim, łódzkim i mazowieckim. W ostatnich latach zanotowano najwyższy w kraju wzrost liczby ludności. Jest to rezultatem wysokiego przyrostu naturalnego (5 miejsce) i wysokiego dodatniego salda migracji (2 miejsce).W 1997 r. wartość produktu krajowego brutto wytworzonego w Małopolsce wyniosła 32 892 mln zł, co w porównaniu z 1995 r. daje wzrost o 53,9% (jedna z wyższych dynamik w kraju, lepsze są jedynie województwa: mazowieckie, wielkopolskie i warmińsko-mazurskie). W ciągu dwóch lat województwo małopolskie zmieniło swoją pozycję - ze względu na wartość PKB - z 5. w 1995 na 4. w 1997. W 1997 r. Małopolskę wyprzedzały: Mazowsze, Śląsk i Wielkopolska.Wartość PKB per capita w 1997 roku osiągnęła wysokość 10,3 tys. zł (w 1995 - 6,7), co daje województwu 8. lokatę w kraju (w 1995 r. lokata 10).Dogodne położenieGłówną osią komunikacyjną regionu jest trasa wschód-zachód Berlin (Drezno)-Wrocław-Katowice-Kraków-Lwów-Kijów, na który składają się m.in. magistrala kolejowa (z kolejowym przejściem granicznym w Przemyślu) i droga międzynarodowa E-40 (Drezno-Wrocław-Kraków-Przemyśl-Kijów). W przyszłości korytarz ten będzie wzbogacony o autostradę o zbliżonym przebiegu do drogi E-40, fragmentami już istniejącą (odcinek Kraków-Katowice).Kraków posiada dobre połączenia ze stolicami innych regionów. Znajduje się tu również lotnisko.Należy jednak podkreślić, że dogodność położenia województwa małopolskiego "nie przekłada" się na komfort podróżowania po drogach województwa. Dotyczy to np. tak często uczęszczanych szlaków, jak trasa Kraków-Zakopane. Z punktu widzenia dostępności komunikacyjnej województwo małopolskie należy do klasy C.W województwie stosunkowo dobrze rozwinięty jest przemysł, w strukturze którego bardzo ważną rolę odgrywa sektor hutniczy. Mimo spadku dawnego znaczenia, odgrywa ono ciągle ważną rolę dla rynku pracy. Z innych branż dobrze rozwinięty jest przemysł chemiczny (w tym farmaceutyczny, nawozów sztucznych), mineralny (m.in. cementowy, szklarski) oraz spożywczy. Należy zwrócić uwagę na Nowy Sącz - bardzo ważny ośrodek przemysłu elektronicznego (produkcja komputerów - zakłady Optimus SA).Ze względu na rozwój przemysłu województwo małopolskie zaliczone zostało do klasy B.Rynek pracySytuacja na rynku pracy, oceniana z punktu widzenia wskaźników bezrobocia, jest lepsza od przeciętnej w kraju. Liczba bezrobotnych w Małopolsce na koniec czerwca 1999 r. stanowiła 6,46% całkowitej liczby bezrobotnych w Polsce. Warto jednak dodać, że od 1994 r. wskaźnik bezrobocia w województwie istotnie się zmniejszył (z 11,4% do 8,7%). Pewne napięcia na rynku pracy wiążą się z dokonywaną restrukturyzacją ważnych dla województwa przemysłów. W mikroklimacie "rynek pracy" woj. małopolskie znajduje się w klasie C atrakcyjności inwestycyjnej.Wzrasta znaczenie sektora stanowiącego otoczenie biznesu. Odbywają się tu cykliczne imprezy targowe, działają kluby biznesu, izby przemysłowo-handlowe i stowarzyszenia przedsiębiorców. W województwie znajduje się 5 central i 128 oddziałów bankowych. W mikroklimacie "otoczenie biznesu" woj. małopolskie znajduje się w klasie D.W Małopolskiem następują procesy transformacji gospodarki. Przejawiają się one zarówno w postępach prywatyzacji przedsiębiorstw, zmniejszaniu roli sektora państwowego, jak i zwiększaniu liczby firm typu joint-venture. Mimo to w latach 1994-1997 liczba firm państwowych zmniejszyła o 94, co w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców daje jeden z najniższych wskaźników w Polsce. Z punktu widzenia dynamiki procesów transformacji województwo małopolskie znajduje się w klasie D.Chłonność polskiego rynku jest ciągle - w porównaniu z innymi wysoko rozwiniętymi krajami - ograniczona relatywnie niskim poziomem wynagrodzeń. Z punktu widzenia tego wskaźnika województwo małopolskie znajduje się 8. miejscu w Polsce (z wysokością wynagrodzeń wyższą od średniej krajowej). Dochody osób prawnych szacowane są natomiast na 6,2% globalnego dochodu przedsiębiorstw całej Polski. Import, stanowiący element zagregowanego popytu w 1998 r., kształtował się na poziomie 723 USD per capita.Łączna ocena chłonności rynku sytuuje małopolskie w klasie B.Atrakcyjność turystycznaMałopolska jest natomiast niekwestionowanym liderem w atrakcyjności turystycznej. Na jego obszarze znajduje się wiele miejscowości o bardzo dużym znaczeniu dla turystyki. Przede wszystkim wymienić tutaj należy Kraków, który jest głównym ośrodkiem turystyki krajoznawczej w Polsce i najpopularniejszym w kraju celem wycieczek.Tatry, leżące w obrębie województwa, umożliwiają turystykę wspinaczkową. Dużą popularnością cieszą się również skałki położone w obrębie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, w odległości niespełna kilku kilometrów od Krakowa.Bardzo atrakcyjne jest również środowisko przyrodnicze. Świadczy o tym m.in. obecność wielu parków narodowych. Najbardziej znaną miejscowością turystyczną jest Zakopane, określane mianem stolicy polskich Tatr. Miasto to liczy zaledwie 30 tys. mieszkańców, natomiast w pełni sezonu turystycznego przebywa tu nawet do 100 tys. turystów dziennie. Głównym atutem turystycznym Zakopanego jest jego dogodne położenie względem masywu Tatr. Wiele miejscowości Małopolski posiada charakter i status uzdrowisk, w których znajdują się źródła wód leczniczych.W mikroklimacie "atrakcyjność turystyczna" województwo małopolskie znajduje się w klasie A na 1. miejscu.Łączna ocena atrakcyjności inwestycyjnej województwa małopolskiego plasuje je w klasie C.Wraz ze zwiększaniem się liczby inwestorów i wartości podejmowanych inwestycji zmienia się ranga poszczególnych motywów przesądzających o lokalizacji przedsiębiorstw. Jest to spowodowane m.in. zmniejszaniem się liczby atrakcyjnych ofert prywatyzacyjnych i relatywnym wzrostem udziału inwestycji tworzonych od podstaw (tzw. greenfield investment). W początkowym etapie transformacji inwestorzy nabywali przedsiębiorstwa państwowe, które były w stosunkowo najlepszej sytuacji ekonomicznej. Z ankiet przeprowadzonych przez IBnGR wynika, że przedsiębiorcy uwzględniali również takie czynniki, jak sytuacja na rynku pracy, położenie regionu, chłonność rynku, zaawansowanie procesów transformacji i inne.Wzrost liczby firm z udziałem kapitału zagranicznego w Polsce oraz ich znaczna koncentracja w kilku aglomeracjach powodują, że słabiej działa efekt określany jako bezwładność kapitału (kapitał przyciąga kapitał).Jakość życiaw miastach MałopolskiJednym z istotnych dodatkowych elementów oceny atrakcyjności regionu staje się natomiast jakość życia w miastach, rozważanych jako potencjalne miejsca lokalizacji działalności inwestycyjnej.Jakość życia jest kategorią subiektywną i kształtowaną przez wiele czynników. Różni się ona od oceny atrakcyjności inwestycyjnej, ponieważ uwzględnia realne warunki życia, a nie tylko kalkulację potencjalnych zysków i strat, którą przeprowadza inwestor podejmując decyzje lokalizacyjne.Aby uniknąć uśredniania prawidłowości typowych dla aglomeracji o określonej liczebności, zdecydowano się na podział miast na grupy. Kryterium podziału stanowiła liczba mieszkańców.W I grupie znalazły się miasta, których liczba mieszkańców przekracza 150 tysięcy. II grupa zawiera miasta, które liczą od 75 do 150 tysięcy osób, w III natomiast te, których ludność nie przekracza 75 tysięcy.W województwie małopolskim do miast objętych badaniem należą: Kraków (grupa I) i Nowy Sącz i Tarnów (grupa II).W klasyfikacji łącznej, która bazuje na 50 cechach z różnych punktów widzenia oceniających jakość życia, Kraków w grupie I znajduje się w klasie B, a Tarnów i Nowy Sącz w grupie II w klasie A.
KRYSTYNA GAWLIKOWSKA-HUECKEL
STANISŁAW UMIŃSKI
