Ustawa crowdfundingowa wchodzi w życie

Po zakończeniu budzących spore emocje prac legislacyjnych 14 lipca 2022 roku prezydent RP podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.

Aleksander Wasiak, aplikant radcowski

materiały prasowe

Przepisy ustawy wejdą w życie w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia, z drobnymi wyjątkami w zakresie zmian wprowadzonych w innych ustawach. Ustawa crowdfundingowa uzupełnia regulacje unijne i ma na celu zapewnienie stosowania przepisów rozporządzenia w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych („rozporządzenie ECSP”).

Wspomniane rozporządzenie, które stosuje się od dnia 10 listopada 2021 roku, wprowadziło w państwach członkowskich jednolite wymogi w odniesieniu do prowadzenia działalności i organizacji dostawców usług finansowania społecznościowego (potocznie nazywanych platformami crowdfundingowymi), udzielania zezwoleń dostawcom usług crowdfundingowych oraz przekazu marketingowego.

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym dostawcy usług finansowania społecznościowego powinni uzyskać od właściwego organu (w Polsce jest nim Komisja Nadzoru Finansowego) zezwolenie na świadczenie usług crowdfundingowych. Informacje przekazywane we wniosku o wydanie zezwolenia w dużej mierze pokrywają się z wymaganiami kierowanymi do krajowych instytucji płatniczych. Wnioskodawca powinien przedstawić m.in. program działania określający rodzaje usług finansowania społecznościowego (np. crowdfunding pożyczkowy lub udziałowy) czy opis zasad zarządzania, mechanizmów kontroli wewnętrznej, planu ciągłości działania i rozpatrywania reklamacji klientów (do których zastosowanie będą miały przepisy ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o rzeczniku finansowym). Co ważne, zezwolenie na świadczenie usług finansowania społecznościowego nie jest tożsame z zezwoleniem na świadczenie usług płatniczych, które w praktyce często są świadczone przez dostawców usług crowdfundingowych. Jak wynika z rozporządzenia ECSP, dostawca usług finansowania społecznościowego może świadczyć usługi płatnicze pod warunkiem, że jednocześnie posiada status dostawcy usług płatniczych (co wymaga uzyskania odrębnego zezwolenia lub wpisu w odpowiednim rejestrze).

W praktyce usługi crowdfundingowe są świadczone na odległość – za pośrednictwem platform internetowych. Ustawa crowdfundingowa wprowadza elementarną zasadę, iż oświadczenia woli składane w związku z dokonywaniem czynności dotyczących usług finansowania społecznościowego będą mogły, na podstawie umowy stron, przybierać postać elektroniczną. Ponadto, dostawcy finansowania crowdfundingowego będą zobowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej (na wzór tajemnicy bankowej czy płatniczej). W tym celu dostawcy będą zobligowani wdrożyć odpowiednie rozwiązania techniczne i organizacyjne, zapewniające ochronę tajemnicy zawodowej, oraz przyjąć regulaminy ochrony przepływu informacji (obok szeregu innych procedur wewnętrznych).

Ustawa nakłada na dostawców usług crowdfundingowych obowiązek przekazywania Komisji Nadzoru Finansowego informacji dotyczących prowadzonej działalności, sytuacji finansowej oraz zdarzeń, które mogą mieć wpływ na działalność w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego lub sytuację finansową. Powyższe informacje będą przekazywane w formie raportów bieżących i sprawozdań okresowych. W tym zakresie zostanie wydane rozporządzenie wykonawcze przez ministra finansów.

Udzielenie zezwolenia na świadczenie usług crowdfundingowych będzie podlegało opłacie w wysokości nie większej niż równowartość 4500 euro. Podobnie jak działalność banków czy firm inwestycyjnych świadczenie usług crowdfundingowych będzie wiązało się z obowiązkiem wnoszenia rocznych opłat na pokrycie kosztów nadzoru sprawowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego (ustalaną na podstawie średniej wartości przychodów w okresie ostatnich trzech lat, wynoszącą co najmniej równowartość 750 euro). Warto podkreślić, że prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego bez zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego będzie podlegało grzywnie do 5 mln zł. Analogiczne przepisy karne przewiduje ustawa o usługach płatniczych, z tą różnicą, że świadczenie usług płatniczych bez zezwolenia dodatkowo podlega karze pozbawienia wolności do lat dwóch.

Zgodnie z rozporządzeniem ECSP platformy crowdfundingowe mogą kontynuować świadczenie usług finansowania społecznościowego do 10 listopada 2022 roku lub do czasu uzyskania zezwolenia – w zależności od tego, co nastąpi wcześniej. Wobec późnego przyjęcia ustawy crowdfundingowej istnieje realne zagrożenie, że polscy dostawcy nie zdążą uzyskać zezwolenia od Komisji Nadzoru Finansowego przed upływem okresu przejściowego. W teorii decyzja administracyjna w przedmiocie wydania zezwolenia dla dostawcy usług crowdfundingowych powinna zostać wydana w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania kompletnego wniosku. Na szczęście Komisja Europejska pracuje nad przyjęciem rozporządzenia delegowanego, które przedłuży termin do uzyskania zezwolenia do 10 listopada 2023 roku.