Pomoc w stabilizacji stóp

Banki centralne prowadząc politykę pieniężną, wykorzystują również rezerwę obowiązkową. Tworzą ją środki stanowiące pewną określoną część depozytów wpłacanych do banków komercyjnych, która nie może służyć do finansowania akcji kredytowej

Aktualizacja: 27.02.2017 04:36 Publikacja: 21.01.2011 03:39

Pomoc w stabilizacji stóp

Foto: Bloomberg

Środki te trafiają na prowadzony dla każdego banku komercyjnego rachunek w banku centralnym.

Rezerwa obowiązkowa służy do stabilizowania rynkowych stóp procentowych na poziomie, jaki wyznacza bank centralny (w Polsce decyzje w sprawie oficjalnych stóp procentowych, a także o wysokości stopy rezerw obowiązkowych podejmuje Rada Polityki Pieniężnej).

W jaki sposób? W Polsce obowiązuje system uśrednionej rezerwy obowiązkowej. Oznacza to, że danym miesiącu średnia wartość depozytów złożonych przez banki na rachunku rezerwy obowiązkowej ma być na poziomie wynikającym ze stanu środków klientów w tych bankach. Jeśli w niektórych dniach określony bank ma do dyspozycji nieco mniej płynności, może wycofać nieco środków z rachunku rezerwy – musi to jednak „nadrobić” do końca tego miesiąca.

Możliwość wykorzystania środków na rachunku rezerwy pozwala więc na mniejsze wahania krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym (mniejsze jest ryzyko sytuacji, że któryś z banków zechce na przykład na jeden dzień pożyczyć dużą kwotę w innej instytucji bankowej, co przełożyłoby się na wzrost jednodniowej stopy procentowej). A właśnie stopy krótkoterminowe są najczęściej kontrolowane przez banki centralne.

W naszych warunkach celem stosowania rezerwy obowiązkowej jest także ograniczenie nadpłynności sektora bankowego – czyli ilości krótkoterminowych nadwyżek gotówki w bankach. Skala nadpłynności zbliża się do 100 mld zł (w założeniach polityki pieniężnej Rada Polityki Pieniężnej stwierdziła, że średnio nadpłynność będzie przekraczać w 2011 r. ten poziom). Gdyby nie 3,5-proc. rezerwa obowiązkowa, nadpłynność byłaby o ponad 20 mld zł wyższa.

Rezerwę obowiązkową stosują nie tylko te kraje, gdzie sektor bankowy ma nadwyżki gotówki, ale też te, gdzie panuje „niedopłynność”. Tak jest co do zasady w krajach zachodnich, które mają dobrze rozwinięty system finansowy. Po co tam rezerwa? Pozwala ona zwiększyć „uzależnienie” banków komercyjnych od banku centralnego. W efekcie zwiększa skuteczność podejmowanych przez niego decyzji w zakresie polityki pieniężnej.

Środki z rezerw obowiązkowych ulokowane są na wydzielonym rachunku w banku?centralnym. W zależności od kraju środki te mogą być nieoprocentowane albo nisko oprocentowane.

Gdy celem NBP była kontrola podaży pieniądza, a nie stóp procentowych (tak było przed pojawieniem się Rady Polityki Pieniężnej, czyli przed 1998 r.), rezerwa obowiązkowa była zróżnicowana.

Różne stopy rezerwy obowiązywały w zależności od tego, czy podstawą jej obliczenia były depozyty walutowe czy złotowe (obciążenie dla tych drugich było większe), a także od tego, czy w grę wchodziły depozyty płatne na żądanie czy terminowe (wyższa stopa rezerwy obowiązywała w przypadku depozytów a vista). W latach 90. bardzo wysoki poziom rezerwy obowiązkowej – sięgający 23 proc. w przypadku depozytów płatnych na żądanie i 10 proc. w przypadku depozytów terminowych w roku 1993 – miał ograniczać akcję kredytową banków i w ten sposób oddziaływać na poziom inflacji.

Od 1999r. wszystkie stopy rezerw obowiązkowych mają tę samą wysokość.

[ramka]

[ul][srodtytul]Konkurs wiedzy o bankowości centralnej[/srodtytul]

W ramach cyklu „Bank banków” organizujemy konkurs wiedzy z zakresu ekonomii ze szczególnym uwzględnieniem wiedzy o banku centralnym. Zadaniem uczestników konkursu jest napisanie krótkiego tekstu (do pięciu zdań w każdym pytaniu) stanowiącego odpowiedź na następujące zagadnienia:

[b]1.[/b] Dlaczego bank centralny powinien być niezależny?

[b]2.[/b] Od czego w krótkim terminie zależą kursy walutowe?

[b]3.[/b] Jaki jest podstawowy cel działalności banku centralnego w Polsce?

[b]4.[/b] W jaki sposób bank centralny wpływa na oprocentowanie kredytów dla firm i gospodarstw domowych?

[li]Na odpowiedzi czekamy od 21 stycznia do 11 lutego. Należy je przesyłać pod adresem e-mail: [[email protected]][email protected][/mail].[/li]

[li] Nagrodami są: laptop (nagroda główna) oraz monety okolicznościowe NBP (wyróżnienia).[/li]

[li] Teksty będzie oceniać kapituła, w której skład wchodzić będą przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego oraz redakcji.[/li]

[li] Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi 11 marca 2011 r.[/li]

[li] Regulamin konkursu jest dostępny na stronie: [link=http://www.parkiet.com/bankbankow " target="_blank"]www.parkiet.com/bankbankow[/link][/li][/ul]

Banki
KNF: 100 proc. zysku banków na dywidendę jeszcze nie teraz
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Banki
Prezes PKO BP: Wychodzimy daleko poza naszą strefę komfortu
Banki
Citi Handlowy: co dalej z segmentem detalicznym?
Banki
Prezes Banku Millennium: nasz bank zdejmuje ciasny krawat, ale nadal jest i będzie w garniturze
Materiał Promocyjny
Cyfrowe narzędzia to podstawa działań przedsiębiorstwa, które chce być konkurencyjne
Banki
Czy dojdzie do fuzji Pekao i Aliora? Bardzo możliwe
Banki
Rozważają nabycie akcji Alior Banku przez Pekao od PZU. Jest list intencyjny