Laureat z Polski

Leonid Hurwicz, Amerykanin polskiego pochodzenia, znalazł się wśród trzech tegorocznych noblistów w dziedzinie ekonomii. Jest on pionierem badań nad wzorcami mechanizmów gry rynkowej w sytuacjach zaburzeń. Jego pracę kontynuują Eric S. Maskin i Roger B. Myerson, również nagrodzeni przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk.

W uzasadnieniu werdyktu stwierdzono, że opracowana przez trójkę naukowców teoria "mechanism design" pozwala ekonomistom, rządom i przedsiębiorstwom rozpoznawać, kiedy rynki pracują prawidłowo, a kiedy coś się w nich zacina. - Teoria zapoczątkowana przez Leonida Hurwicza i dalej rozwinięta przez Erica Maskina i Rogera Myersona

ogromnie zwiększyła nasze rozumienie optymalnych mechanizmów alokacji w takich sytuacjach - napisali w komunikacie eksperci Akademii.

Wyróżnione przez nich osiągnięcia Hurwicza to jedynie niewielka część dorobku profesora Uniwersytetu Minnesoty. Odkąd w 1938 r. opuścił on Polskę po skończonych studiach na Uniwersytecie Warszawskim, zajmował się wieloma zagadnieniami z zakresu m.in. teorii ekonomii, organizacji i zarządzania, ekonomii matematycznej, teorii rozwoju i planowania czy programowania.

Przyznania nagrody Banku Szwecji Hurwiczowi i jego młodszym kolegom spodziewało się niewielu. Jednak werdykt wywołał pozytywne opinie fachowców. - Wykonali brzemienną w skutki pracę - komplementuje laureatów prof. Michele Piccione z prestiżowej London School of Economics, gdzie studiował, jeszcze przed II wojną światową, także Hurwicz.

Pierwszy noblista z dziedziny ekonomii rodem z Polski urodził się w 1917 roku w Moskwie, dokąd jego rodzina trafiła w wyniku przesuwania się frontu wschodniego I wojny światowej. Wkrótce potem Hurwiczowie, należący do znanej familii żydowskiej z Łodzi, wrócili do kraju. Leonid ukończył prawo na UW, po czym wyjechał na Zachód. Ekonomię studiował na najlepszych uczelniach Wielkiej Brytanii i USA. Na wielu z nich, jak np. Harvardzie i Stanford, później wykładał. Jak napisał prof. Wojciech Maciejewski w opinii z okazji nadania przyszłemu nobliście doktoratu honoris causa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (1994 r.), "trudno o prestiżowy uniwersytet w Ameryce, z którym przez pewien czas nie byłby związany profesor Hurwicz".

Szczyt jego aktywności badawczej przypadł na lata 50. i 60., gdy badał metody opracowywania modeli ekonometrycznych oraz zagadnienia programowania liniowego i nieliniowego. Jego prace położyły podwaliny pod wykształcenie się teorii "mechanism design" ("wzorców mechanizmów"), która z czasem znalazła zastosowanie w negocjacjach zbiorowych na rynku pracy, dystrybucji obciążeń podatkowych i tworzeniu systemów aukcji, choćby dla sprzedaży obligacji rządowych. - W dużym uproszczeniu w teorii tej chodzi o wypracowanie pewnych narzędzi potrzebnych uczestnikom rynku - tłumaczy prof. dr hab. Honorata Sosnkowska, kierownik Katedry Ekonomii Matematycznej SGH. - Mamy system rynkowy, ale nie wszyscy spotykamy się na jednym rynku, nawet w internecie. Trzeba więc budować pewne mechanizmy porozumiewania się, np. taki jak aukcje - dodaje prof. Sosnkowska.

Maskin i Myerson, korzystając m.in. z teorii gier, twórczo zastosowali teorie Hurwicza do rozmaitych, często odległych od siebie dziedzin. Ten pierwszy zbadał, jakie metody aukcji przynoszą największe zyski, a także jak efektywne są państwowe regulacje gospodarki w warunkach niepełnej informacji - a więc niedoskonałego rynku. Myerson z kolei opracował matematyczny model analizowania wyborów. On również zajmował się teorią aukcji i optymalizacją ich wyników.

- Jestem bardzo szczęśliwy, że ludzie najwyraźniej zaczynają pojmować, iż to ważna linia myślenia w nowoczesnej ekonomii - komentował wczoraj sam Hurwicz.

Bloomberg