Winni zapłacą dwa miliony złotych

Zapadł rekordowy wyrok za manipulację kursem akcji, ale... po przeszło dekadzie od popełnienia czynu

Milion złotych grzywny i rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na cztery lata dla jednej osoby oraz po 350 tys. zł grzywny i 10 miesięcy więzienia w zawieszeniu na trzy lata dla trzech innych – to wyroki, jakie w ostatni piątek wydał warszawski sąd w sprawie manipulacji akcjami spółki Pażur w okresie od jej debiutu w listopadzie 1999 roku do września 2000 roku.

[srodtytul]Młyny sprawiedliwości...[/srodtytul]

Chociaż do ukarania winnych manipulacji kursem Pażura doszło dopiero po ponad dekadzie od skierowania zawiadomienia przez nadzorcę rynku, Komisję Papierów Wartościowych i Giełd (teraz to Komisja Nadzoru Finansowego) niewykluczone, że sprawa będzie miała swój długi ciąg dalszy. Wyrok sprzed kilku dni jest bowiem nieprawomocny.

Jest jednak dla rynku kapitałowego bardzo ważny, milion złotych to bowiem najwyższa do tej pory kara pieniężna nałożona przez sąd na jedną osobę za manipulację kursem. Podobnie jest z okresem, jaki za kratkami spędzi główny sprawca, jeśli złamie warunki zawieszenia.

Dotychczasowym niechlubnym rekordzistą był Bogusław Wypychewicz, były prezes Zakładu Produkcji Urządzeń Elektrycznych i największy akcjonariusz tej spółki, skazany w sierpniu 2008 roku na zapłatę 250 tys. zł za sztuczne podwyższenie kursu ZPUE w celu umożliwienia przeprowadzenia transakcji pakietowej na korzystniejszych warunkach.

Biznesmen w grudniu ubiegłego roku przegrał sprawę w sądzie apelacyjnym, ale wciąż liczy na oczyszczenie przez Sąd Najwyższy. W tym przypadku od złożenia zawiadomienia przez nadzorcę rynku do wyroku sądu pierwszej instancji upłynęło sześć lat.

[srodtytul]Niewygodne sprawy[/srodtytul]

Nadzorca rynku skierował zawiadomienie dotyczące podejrzenia manipulacji papierami Pażura do ówczesnego Urzędu Ochrony Państwa we wrześniu 2000 roku, gdy stwierdził, że siedem podmiotów (osoby fizyczne i prawne) przez transakcje między sobą spowodowało znaczny wzrost kursu (o ponad 400 proc., do 42,9 zł) oraz obrotu akcjami przedsiębiorstwa. Ostatecznie akt oskarżenia sformułowano przeciwko czterem osobom. Pażura od 2005 roku nie ma już na giełdzie. Firma zajmująca się dystrybucją wyrobów tytoniowych popadła bowiem w kłopoty finansowe i nie zdołała porozumieć się ze swoimi wierzycielami.

[srodtytul]Cztery wyroki w 2009 roku[/srodtytul]

W ubiegłym roku Komisja Nadzoru Finansowego skierowała do prokuratury (to najczęściej wyspecjalizowana w sprawach dotyczących rynku kapitałowego warszawska Prokuratura Okręgowa) dziesięć zawiadomień dotyczących manipulacji instrumentami finansowymi. Śledczy przesłali natomiast do sądów dziewięć aktów oskarżenia.

Jeśli chodzi o wyroki sądowe – zapadły cztery, w tym dwa prawomocne, natomiast w jednym przypadku sąd warunkowo umorzył postępowanie karne, wyznaczając sprawcy dwuletni okres próby. Najwyższą grzywną było 13 tys. zł, oprócz tego sądy skazały sprawców na wyroki sześciu miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na dwa lata.

W 2008 roku Komisja Nadzoru Finansowego skierowała do prokuratury dziesięć zawiadomień o podejrzeniu manipulacji kursem, a rok wcześniej jedenaście. Jeśli chodzi o wyroki, zapadło ich w 2008 roku siedem, a w 2007 roku osiem.

[ramka][b]5 mln zł[/b] - oraz pięć lat pozbawienia wolności to maksymalna kara, jaka grozi osobom, które dopuściły się manipulacji kursem

[b]250 tys. zł[/b] - to najwyższa – nie uwzględniając przypadku Pażura – kara za manipulację kursem, jaką nakazał wypłacić sąd [/ramka]

[ramka][b]Sądy i KNF karzą za manipulacje kursem akcji i informacją [/b]

Kary, jakie otrzymały cztery osoby manipulujące dziesięć lat temu kursem akcji Pażuru, nie są jedynymi, jakie zapadły w Polsce. Dwa lata temu za taki czyn w odniesieniu do walorów ZPUE sąd skazał byłego prezesa tej spółki Bogusława Wypychewicza. Grzywna wyniosła 250 tys. zł. Wyrokami 150 tys. zł grzywny dla trzech osób i czteroletnim zakazem wykonywania zawodu maklera dla dwóch z nich zakończył się z kolei proces w sprawie manipulacji kursem Ferrum dokonywanych w maju 2000 r. Oprócz sądu kary, ale zazwyczaj mniejsze, nakłada również Komisja Nadzoru Finansowego. Niedawno, bo pod koniec czerwca, nałożyła na byłego znaczącego akcjonariusza Krośnieńskich Hut Szkła, prawdopodobnie Zdzisława Sawickiego, 200 tys. zł grzywny za manipulację informacją. Chodziło o publiczne rozpowszechnianie w grudniu 2008 r. nierzetelnych informacji na temat skali zaangażowania spółki w transakcje instrumentami pochodnymi. Identyczną karę za podobny czyn otrzymał Maciej Duda, prezes PKM Duda. Ukarano również samą spółkę. Za nieprzekazanie w terminie informacji o stratach poniesionych w związku z opcjami walutowymi PKM Duda miał zapłacić 70 tys. zł.

[b]Paweł Wielgus - dyrektor ds. prawnych Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych[/b]

Prowadzenie w tej sprawie postępowania przez instytucje państwa przez ponad dziesięć lat to naprawdę duża przesada. Wielu inwestorów nie pamięta już, że takie przedsiębiorstwo jak Pażur było notowane na naszej giełdzie.Mimo zapadnięcia wyroków skazujących nie mogę oprzeć się wrażeniu, że sprawy dotyczące przestępstw na rynku kapitałowym wciąż zamiatane są pod dywan. Szczególnie prokuratorzy w uzasadnieniach decyzji o umorzeniu popełniają poważne błędy merytoryczne.

[b]Adam Roguski - parkiet [/b]

Mamy nowy niechlubny rekord, jeśli chodzi o przestępstwa na rynku kapitałowym, a ściślej manipulację akcjami. Kary miliona i 350 tys. zł są najwyższymi, jakie do tej pory orzekły sądy. Miejmy nadzieję, że grzywny są rzeczywiście dotkliwe dla sprawców i zadziałają odstraszająco na inne „towarzystwa inwestycyjne” zainteresowane nielegalnym wzbogaceniem się na parkiecie. Wolałbym jednak, by tempo rozpatrywania tego typu spraw było szybsze, a różnica między liczbą zawiadomień i wyroków sądowych – mniejsza. [/ramka]