Ryzyko wyprzedaży akcji przez OFE niewielkie

Wymuszona zmianami w systemie emerytalnym potencjalna wyprzedaż akcji ze strony OFE na rynku polskim będzie ograniczona - wynika z szacunków DM BPS.

Według wyliczeń Domu Maklerskiego BPS, przy obecnej strukturze portfeli OFE, fundusze musiałby do końca stycznia 2014 roku jeszcze sprzedać akcji za 1,06 mld zł. Potencjalna wyprzedaż akcji ze strony OFE na rynku polskim będzie więc ograniczona.

Analitycy BPS wyliczyli, że niedopasowanie struktury aktywów OFE powoduje „lukę" wielkości 12,9 mld zł, która będzie pokryta głównie przez depozyty i bankowe papiery wartościowe.

Według zapisów ustawy kolejność przekazywania poszczególnych aktywów jeśli dany fundusz nie ma wystarczającego poziomu 51,5 proc. obligacji skarbowych w portfelu wygląda następująco: W pierwszej kolejności OFE musi oddać obligacje autostradowe, następnie inne papiery wartościowe, opiewające na świadczenia pieniężne, gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa, a w dalszej kolejności środki pieniężne czyli depozyty bankowe. Według naszych szacunków na tym etapie wszystkie OFE są w stanie właśnie z tych aktywów wypełnić wymóg ustawy.

Lukę zasypią papiery wartościowe i gotówka

Z danych na koniec listopada br. widoczne jest, że jeżeli nie zmieni się wartość i struktura aktywów to jedynie Generali OFE jest przygotowany na przekazanie aktywów odpowiedniej klasy do ZUS, tzn. wartość aktywów które mają zostać przetransferowane ma pełne pokrycie w posiadanych obligacjach skarbowych, infrastrukturalnych i obligacjach z gwarancjami Skarbu Państwa. W przypadku pozostałych funduszy jest niedobór w łącznej wysokości 12,92 mld zł.

Jak wskazują analitycy BPS „bufor" w postaci środków pieniężnych, depozytów bankowych i bankowych papierów wartościowych, a także obligacjach JST jest niewystarczający w przypadku 4 funduszy. Przy czym problem ten dotyczy przede wszystkim PZU OFE. Łączna wielkość niedoboru obecnie wynosi ok. 776 mln zł (a po uwzględnieniu połączenia Allianz OFE z Wartą ok. 675 mln zł). Dodatkowo przy połączeniu Allianz OFE z Wartą OFE wskazany „niedobór" aktywów w Allianz OFE uległby obniżeniu ze 103 mln zł do 1 mln zł ze względu na strukturę aktywów Warty. Po przyjęciu szacunkowej wielkość składek na ubezpieczenia emerytalne przekazywanych przez ZUS do OFE niewielki niedobór pozostałby w Allianz OFE i Amplico OFE. Natomiast PZU OFE zmuszone byłoby to wyprzedania aktywów o wartości 297 mln zł.

Stąd może być konieczność wyprzedaży aktywów o łącznej wartości 706 mln zł. Środki ze sprzedaży tej części aktywów mogłyby posłużyć na gotówkę transferowaną do ZUS. Aby zostały spełnione oba kryteria 6 funduszy musi wyprzedać aktywa o łącznej wartości 1,06 mld zł (po uwzględnieniu transferów z ZUS do OFE). Wskazana wyprzedaż będzie głównie ze strony ING OFE, PZU OFE oraz Amplico OFE. Podana wartość jest pewnym minimum. Zerowy poziom gotówki wynika z kolejności, w jakiej mają być przekazywane aktywa. Stąd przyjmujemy, że na dzień przeniesienia aktywów poziom gotówki spadnie do zera, a następnie OFE wyprzedadzą aktywa o wartości ok. 272 mln zł, aby uzupełnić poziom gotówki.

Większy limit na jedną spółkę

Poprawki wniesione do rządowego projektu reformy systemu emerytalnego dotyczące podwyższenia limitu inwestycyjnego w jeden podmiot z 5 proc. do 10 proc. złagodziły negatywny wpływ spodziewanych zmian na rynek. Eksperci BPS wyliczyli, że gdyby nie wprowadzono poprawek oraz bazując na stanie posiadanych akcji na koniec czerwca 2013 r. to fundusze musiałyby mocno wyprzedawać akcje, w tym przede wszystkim w PKO BP, PKN Orlen i PZU.

Natomiast po wprowadzonych poprawkach problem ten może dotyczyć tylko 2-3 funduszy wyłącznie w przypadku papierów PKO BP i w ograniczonym zakresie. Z drugiej jednak strony, uważamy, że OFE miały dużo czasu, aby zmienić strukturę portfela akcyjnego. Stąd ryzyko te wydaje się mocno ograniczone. Tym nie mniej przy obecnym poziomie wartości aktywów po pomniejszeniu ich wielkości o 51,5 proc. jedynie Aviva OFE i ING OFE przekroczą wskazany próg w przypadku akcji PKO BP. Przyjmując, że liczba akcji pozostała bez zmian wobec poziomu z końca czerwca (gdy fundusze prezentowały bardziej szczegółowo informacje o strukturze aktywów) to przy cenach z końca czwartkowego handlu poziom zaangażowania tych dwóch funduszy w PKO BP (po przetransferowaniu aktywów) byłby zbyt wysoki odpowiednio o 1,83 proc. i 0,06 proc. wartości aktywów, co odpowiada 524 mln zł w przypadku Aviva OFE i 22 mln zł w przypadku ING OFE.

Uwzględniając historyczną wartość obligacji, wartość aktywów, które OFE będą musiały sprzedać, aby nie przekroczyć limitu będzie nieco wyższa za sprawą posiadanych obligacji PKO BP przez Generali OFE i ING OFE. Przy obecnej wartości aktywów po przetransferowaniu ustawowej części do OFE, trzy fundusze będą musiały sprzedać papiery PKO BP o łącznej wartości 612 mln zł.

Listopadowa wyprzedaż akcji

Od dłuższego czasu mieliśmy do czynienia z regularnym nabywaniem akcji przez fundusze emerytalne. W samym 2013 roku saldo zakupów netto wynosi już kilkanaście miliardów złotych. Jak pokazują szacunki domów maklerskich, w listopadzie OFE po raz pierwszy od października 2011 roku sprzedały więcej akcji, niż kupiły.

Według wyliczeń DM PKO BP sprzedaż netto akcji przez OFE w zeszłym miesiącu wyniosła 248 mln zł. DM BZ WBK oszacował tę wartość na 156 mln zł, Espirito Santo na 779 mln zł, a Wood and Company na aż 824 mln zł. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy są oczekiwania co do podaży akcji związanej z koniecznością przekazania środków do Skarbu Państwa ze strony tych OFE, które mają w portfelu zbyt mało obligacji i gotówki.