Krytyka rozdziału usług audytowych od doradczych jest niespójna

WYWIAD | Michał Gwizda, z partnerem w Crido Taxand rozmawia Andrzej Pałasz

Dlaczego rozdział usług doradczych od audytowych jest tak ważny dla rynku?

Wprowadzenie zakazu świadczenia przez firmy audytorskie usług doradczych na rzecz badanych podmiotów pozwoli w pierwszej kolejności na zapewnienie rzetelności i wiarygodności sprawozdania finansowego. W dzisiejszej rzeczywistości mamy sytuacje, gdzie z jednej strony jest firma, która doradza, w jaki sposób zaplanować rozliczenia podatkowe, żeby zminimalizować np. obciążenia podatkowe, albo pomaga klientowi przy transakcji, a z drugiej strony mamy podmiot z tej samej grupy, który bada sprawozdania finansowe i weryfikuje rzetelność tych sprawozdań. Takie zachowanie budzi uzasadnione obawy o bezstronność i obiektywizm audytora i rzetelność zweryfikowanego sprawozdania finansowego. A na nim przecież często bazują inne podmioty na rynku, podejmujące decyzje biznesowe, czy inwestorzy – w przypadku spółek giełdowych. W naszej opinii ustawodawca ma dziś szansę wprowadzić przepisy, które wyeliminują konflikt interesów pomiędzy audytorem a doradcą, a audytowanym firmom i ich wierzycielom, akcjonariuszom i innym uczestnikom rynku zapewnią przejrzysty rynek i większą pewność prowadzonego biznesu. Po drugie uważamy, że należy stworzyć ramy do równego konkurowania na rynku usług doradczych i audytorskich, ponieważ dzisiejsze przepisy nie pozwalają, aby ten rynek prawidłowo funkcjonował. Nie ma na nim równej konkurencji, ponieważ wybrane podmioty mają dużo większy dostęp do informacji o klientach niż inne firmy. A ten dostęp jest możliwy dzięki jednoczesnemu świadczeniu usług audytu i doradztwa. Obecna sytuacja, gdy audytor będący jednocześnie doradcą ma dostęp do informacji, do których nie mają inni, powoduje, że nie ma mowy o równej konkurencji. Jeśli firma jest równocześnie audytorem i doradcą to w oczywisty sposób łatwiej jej konkurować z innymi podmiotami na rynku, bo jest w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do innych / ma dostęp do informacji niedostępnych dla innych uczestników rynku.

Co jeszcze warto uregulować w nowej ustawie?

Stanowisko, które popieramy jako firma, a które zostało zaprezentowane w liście otwartym, dotyczy konkretnie kwestii zakazu równoczesnego doradztwa i audytu na rzecz tej samej firmy. Tutaj widzimy największe zagrożenie dla przejrzystości rynku audytorskiego i zdrowej oraz równej konkurencji, i stąd postulowana przez nas zmiana. Co ważne, to nie oznacza, że firma audytorska nie może świadczyć usług doradczych w ogóle. Może ale na rzecz podmiotów innych niż audytowane. Pozostałe kwestie są przedmiotem dyskusji w środowisku samych audytorów.

Jaki wpływ te zmiany mogą mieć na badane firmy? Wzrosną koszty badań?

Nie rozumiemy dlaczego miałyby wzrosnąć koszty badań. Proponowane przez nas zmiany nikogo nie eliminują z rynku, liczba podmiotów zajmujących się doradztwem oraz audytem nie ulegnie zmianie, nie postulujemy przecież zakazu świadczenia usług doradczych przez audytorów, chodzi tylko o brak łączenia doradztwa i audytu u tego samego klienta. Firmy audytorskie twierdzą zresztą, że w żaden sposób usługi audytu nie są subsydiowane przez usługi doradcze. Jeżeli byłoby inaczej, to z pewnością byłoby to oznaką złego funkcjonowania rynku, tym bardziej potwierdzałoby to słuszność naszych postulatów. Ostatecznie o cenach zdecyduje rynek. Na marginesie – osoby krytykujące nasz postulat nie są spójne; nie można jednym tchem straszyć klientów widmem wzrostu cen za audyt, twierdzić, że skala usług doradczych świadczonych przez audytorów jest niewielka i wieszczyć upadek firm audytorskich ze względu na to, że nowe przepisy utrudnią ich funkcjonowanie. Pamiętajmy też, jeśli mówimy o kosztach, że prawdziwe koszty dla firm i całej gospodarki światowej wygenerował ostatni kryzys światowy, w tle którego były m.in. patologiczne praktyki wielkich firm finansowych, ich audytorów i doradców.