Japońskie firmy wobec wyzwań klimatycznych

Spośród badanych firm 233 opublikowały raporty zintegrowane lub roczne, 119 podało raporty niefinansowe, natomiast raporty zawierające wyłącznie dane zgodne z TCFD podało 14 podmiotów.

Raportowanie niefinansowe staje się nowym standardem na rynkach kapitałowych, bo inwestorzy, obok danych finansowych, szukają również informacji o relacji spółki wobec środowiska, społeczeństwa czy ładu korporacyjnego. W krajach Unii Europejskiej raportowanie niefinansowe jest wymogiem regulacyjnym wynikającym obecnie z dyrektywy NFRD (ang. Non-Financial Reporting Directive). Z kolei spółki notowane na rynkach poza UE obowiązują w tym zakresie takie standardy, jak GRI (Global Reporting Initiative), SASB (Sustainability Accounting Standards Board) czy zalecenia TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures). Szczególnie w ostatnim czasie rośnie znaczenie tego ostatniego.

Zalecenia grupy roboczej TCFD opublikowane w czerwcu 2017 r. zostały powszechnie przyjęte na całym świecie, a liczba organizacji deklarujących ich stosowanie wzrosła do 2627. Standardy TCFD zawierają zalecenia dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji finansowych związanych z klimatem oraz pokazują firmom, jak mają raportować wpływ ich działalności na środowisko i jak powinny rozumieć ryzyko i możliwości związane ze zmianami klimatycznymi.

TCFD opracowało klasyfikację, która pokazuje wpływ, jaki zmiany klimatyczne wywierają na organizacje. Wyszczególnione zostały dwie kategorie oddziaływania: skutki przejścia oraz skutki fizyczne. Pierwsze z nich odnoszą się do zagrożeń i szans związanych ze zmianami w gospodarce, które wynikają z przejścia na gospodarkę niskoemisyjną. Obejmują m.in. czynniki ekonomiczne, polityczne, technologiczne, które wywierają wpływ na ramy funkcjonowania całej gospodarki, poszczególnych sektorów oraz przedsiębiorstw. Natomiast skutki fizyczne odzwierciedlają zmiany warunków klimatycznych, np. zmieniająca się ilość, intensywność i terminy opadów, dostęp do surowców, które mogą mieć wpływ na przyszłą działalność przedsiębiorstw. Ocena tych kategorii była podstawą do opracowania zestawu jedenastu rekomendacji w czterech grupach: ład korporacyjny, strategia, zarządzanie ryzykiem oraz wskaźniki i cele.

Warto dodać, że już w 2019 roku Komisja Europejska wprowadziła zalecenia TCFD do wytycznych dotyczących sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych. W ten trend wpisują się również działania GPW, która w swoim przewodniku po raportowaniu ESG dla emitentów zwraca uwagę na te rekomendacje. Natomiast wśród giełd światowym liderem w tym obszarze jest giełda japońska. Okazuje się bowiem, że w przeliczeniu na jeden kraj Japonia ma największą liczbę firm i organizacji, które raportują według TCFD. Według stanu na koniec bieżącego roku są to aż 542 podmioty. Skala tego zjawiska zachęciła operatora giełdowego z Tokio do przeanalizowania poziomu stosowania tych zasad.

Badaniem zostało objętych 259 spółek, które stanowią połowę kapitalizacji giełdowej w Japonii. W swojej analizie giełda japońska bazowała na danych z takich dokumentów spółek, jak sprawozdania roczne, raporty niefinansowe, raporty zintegrowane czy materiały wprost odnoszące się do stosowania wytycznych TCFD. Celem badania było zweryfikowanie istnienia informacji odpowiadających tym zaleceniom. Natomiast jakość ujawnionych informacji nie była poddana ocenie.

Spośród badanych firm 233 opublikowały raport zintegrowany lub roczny, 119 opublikowało raporty niefinansowe, natomiast raport zawierający wyłącznie dane zgodne z TCFD podało 14 podmiotów. Spośród 259 analizowanych spółek, 42 ujawniły informacje we wszystkich 11 zalecanych kategoriach, jednocześnie 36 badanych podmiotów nie podało informacji na temat żadnej z tych kategorii. Wszystkie z rekomendowanych zaleceń ujawniono w większości w raportach zintegrowanych lub rocznych.

Pod względem ujawniania poszczególnych wskaźników aż 192 firmy odniosły się do kwestii ryzyka i szans. Na kolejnych pozycjach znalazły się dane z obszaru emisji gazów cieplarnianych, kwestie nadzorcze oraz miary wykorzystywane do oceny ryzyka i szans. Po przeciwnym biegunie uplasowały się kwestie dotyczące strategii, raportowane przez jedynie 88 firm, oraz zarządzanie ryzykiem.

Z kolei pod względem kapitalizacji, najlepiej wytyczne TCFD spełniają spółki największe, o wartości rynkowej powyżej 1 biliona jenów (około 9 mld dolarów). W tej grupie znalazło się 99 podmiotów, informacje zaś z każdej kategorii są ujawniane przez połowę z nich. Gorzej wygląda to w przypadku kolejnych 95 spółek o kapitalizacji od 300 mld do 1 biliona jenów oraz 65 najmniejszych spółek z tego zestawienia. W tej ostatniej grupie informacje z poszczególnych kategorii podaje od 17 do 49 proc.

Pierwsze badanie tego typu miało miejsce w 2018 roku, a więc autorzy mogli odnieść się do wyników poprzednich analiz. Na podstawie tych obserwacji widać, że ujawnianie wszystkich 11 kategorii, jak i tempo wzrostu rośnie z roku na rok, ale tylko połowa firm publikuje więcej niż dwie kategorie. Niezmiennie najwięcej spółek podaje dane w zakresie ryzyka i szans, gdzie wskaźnik wzrósł z 38 proc. do 52 proc. Powoli rośnie też poziom raportowania w kategorii strategii firmy – w stosunku do 2018 roku nastąpił wzrost z 5 do 13 proc. Miejmy nadzieję, że ten dobry trend w kolejnych latach będzie się tylko nasilał.