Deficyt niewielki - czas na euro?

Budżet państwa po dziewięciu miesiącach wciąż utrzymuje się nad kreską. Ministerstwo Finansów poinformowało, że nadwyżka dochodów nad wydatkami na koniec września wyniosła 197,5 mln zł, wobec 18,55 mld niedoboru, zakładanego w harmonogramie rocznym.

Po raz pierwszy w historii na trzy miesiące przed końcem roku finanse państwa nie wykazują w ogóle deficytu - mimo że w ustawie budżetowej założono jego poziom na 30 mld zł. Wprawdzie saldo pogorszyło się nieznacznie od końca sierpnia (wówczas nadwyżka sięgała 304,1 mln zł), ale nikt w MF nie pamięta tak dobrego roku.

Nietypowa sytuacja to efekt wyższych od przewidywanych dochodów. Na koniec września wpływy sięgnęły 174,9 mld zł, czyli 74,6 proc. planu. W 2006 r. analogiczny poziom oscylował wokół 73,8 proc. planu.

Dane ministerstwa wskazują, że państwo zarabia więcej na wszystkich rodzajach podatków. Rekordy dochodów bije PIT (na koniec września podatnicy zapłacili 25,3 mld zł, co stanowi 80,8 proc. rocznego planu MF). Zaawansowanie wpływów z VAT i akcyzy sięgnęło 77,9 proc. planu, CIT - 78,4 proc. Tak dobrych wyników budżet nie odnotowywał od lat. Podobne wartości w 2006 r. były o kilka pkt proc. niższe.

Z drugiej strony, wolniej realizowane są państwowe wydatki. Przez dziewięć miesięcy rząd rozdysponował 174,71 mld zł, czyli 67,5 proc. sumy przewidzianej na cały rok. Podobny współczynnik rok temu wynosił 70,3 proc.

Analiza szacunkowych na razie wyników nie wyjaśnia w pełni, dlaczego pieniądze nie są wydawane w terminie. Wiadomo, że mniej kosztuje obsługa długu publicznego (wydatki na ten cel sięgnęły 17,7 mld zł, czyli 63,1 proc. planu). Mniejsze niż przed rokiem są także dotacje do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (rząd przekazał dotąd 72,4 proc. zaplanowanej sumy, wobec 79,6 proc. w tym samym okresie 2006 r.). Z drugiej zaś strony, mizernie wygląda realizacja projektów unijnych. Do końca września do budżetu wpłynęło tylko 1,02 mld zł z tytułu finansowania projektów strukturalnych, wobec 7,4 mld zł planowanych na cały rok. Ponieważ Bruksela przekazuje środki na poniesione wydatki, należy oczekiwać, że zaawansowanie przedsięwzięć unijnych jest niewielkie.

Z tego też powodu ekonomiści mają mieszane uczucia co do obecnej sytuacji budżetu. - Można się cieszyć, że po trzech czwartych roku w dalszym ciągu mamy nadwyżkę. Zastanawiające jednak, co się dzieje z wydatkami i czy wystarczy czasu na ich realizację - mówi Remigiusz Grudzień, ekonomista PKO BP. - Wysoka lokata "płynnościowa" (wróciła do poziomu ponad 12 mld zł - red.) i zapowiadane przez resort większe emisje obligacji wskazują, że rząd przygotowuje się do sfinansowania większego deficytu pod koniec roku - dodaje.

Nadwyżka budżetu pozytywnie oddziałuje na stan całych finansów publicznych. - Obecnie Polska spełnia wszystkie kryteria konwergencji, łącznie z kryterium deficytu sektora rządowego i samorządowego oraz kryterium długu publicznego (odpowiednio 3 i 60 proc. PKB - red.) - stwierdziła wicepremier Zyta Gilowska. Dziś Rada Ministrów przyjmie tzw. aktualizację programu konwergencji. To dokument, który co roku przekazujemy do Komisji Europejskiej. Zawiera prognozy nt. kondycji finansów publicznych. Projekt, który trafił na posiedzenie rządu, prezentuje szacunki podobne do tych z projektu budżetu na 2008 r. MF zakłada, że w tym i w przyszłym roku deficyt sektora sięgnie 3 proc. PKB (przed rokiem prognozy mówiły o 3,4 i 3,1 proc.). W 2009 r. niedobór spadnie do 2,8 proc. (korekta o 0,1 pkt proc. w dół w stosunku do projektu budżetu), aby w 2010 r. wynieść ostatecznie 2,5 proc. PKB.

PAP