Nadwyżki finansowe w NFI
Narodowe fundusze inwestycyjne lokują swoje nadwyżki finansowe w papierach dłużnych - przede wszystkim w obligacjach i krótkoterminowych walorach przedsiębiorstw. W sumie na koniec pierwszego półrocza wartość notowanych i nie notowanych papierów dłużnych należących do NFI wynosiła ponad 418 mln zł.Walory notowane miały wartość 36,33 mln zł, nie notowane zaś 381,79 mln zł. Rekordzistą jest Octava (odpowiednio prawie 20 mln zł i 86,68 mln zł). Spore lokaty w papierach dłużnych mają także Zachodni NFI, "Kwiatkowski", Progress i Magna Polonia. Najzasobniejsze są pod tym względem te fundusze, które sprzedają spółki, a jednocześnie dość ostrożnie podchodzą do nowych inwestycji, w tym giełdowych. Na drugim końcu znajdują się fundusze, które nie mają nadwyżek finansowych - nie zgromadziły zbyt wiele pieniędzy ze sprzedaży spółek (zatrzymując w portfelu największe firmy) albo zainwestowały je np. na giełdzie.
czytaj str. 7
Narodowe fundusze inwestycyjne są poważnym inwestorem na rynku papierów dłużnych. Na koniec pierwszego półrocza ich aktywa ulokowane w obligacjach, bonach skarbowych i krótkoterminowych walorach miały w sumie wartość ponad 418 mln zł. Lwią część tych pieniędzy wydano na rynku niepublicznym.
Istnieje wyraźna asymetria, jeśli chodzi o inwestycje funduszy w papiery dłużne notowane i nie notowane. Lokaty wszystkich NFI w walory notowane miały na 30 czerwca tego roku wartość jedynie 36,33 mln zł. Większość funduszy w ogóle nie zainwestowała w obligacje skarbowe obecne na giełdzie lub na Centralnej Tabeli Ofert. Na takie lokaty zdecydowały się tylko cztery fundusze: Progress, Fortuna, NFI im. E. Kwiatkowskiego i przede wszystkim Octava (wartość obligacji notowanych, znajdujących się w portfelu funduszu, wyniosła prawie 20 mln zł).Octava lideremZupełnie inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o nie notowane papiery dłużne. Może dlatego, że zdecydowanie większe jest w tym przypadku spektrum możliwości inwestycyjnych. Fundusze mogą lokować w obligacje przedsiębiorstw, różnego rodzaju krótkoterminowe papiery wartościowe (weksle, KWIT-y, bony itd.). W sumie na koniec pierwszego półrocza aktywa ulokowane w tego rodzaju instrumentach miały wartość 381,79 mln zł. Ponieważ chodzi często o walory o bardzo krótkim terminie zapadalności, zarówno kwota, jak i struktura tych inwestycji, są bardzo zmienne. Zasada jest jednak stała - fundusze sporą część aktywów trzymają w papierach dłużnych sprzedawanych poza rynkiem publicznym. NFI są więc na tym rynku znaczącym inwestorem.Kilka funduszy zdecydowanie przewodzi. Na czele jest pod tym względem Octava - jej inwestycje wynoszą 86,68 mln zł. Octava wyróżnia się wśród NFI konsekwencją w realizacji przedstawionej przed kilku laty strategii. Pozbywa się spółek z portfela wiodącego, redukuje systematycznie portfel mniejszościowy, bardzo ostrożnie podchodzi do nowych projektów inwestycyjnych. Efekt jest taki, że zgromadziła pokaźny zasób gotówki, którą lokuje w papiery dłużne. Pytanie, czy fundusz mógłby bardziej efektywnie zainwestować posiadane środki. Doświadczenia pozostałych NFI są pod tym względem zróżnicowane. Octava miała inne pomysły niż kupno firm spoza PPP - myśli od dawna o buy-backu. Niewykluczone że środki płynne gromadzone są z myślą o likwidacji NFI.Grono krezusówPokaźne środki ulokowane w nie notowanych dłużnych papierach wartościowych mają także "Kwiatkowski" (66,13 mln zł), Zachodni NFI (71,85 mln zł), a także - w mniejszym stopniu - Progress (37,42 mln zł) i Magna Polonia (47,23 mln zł). Są to te fundusze, które w efekcie sprzedaży spółek z portfela wiodącego i mniejszościowego uzyskały znaczne nadwyżki finansowe, które albo nie zostały wykorzystane w całości na nowe projekty inwestycyjne (np. w "Kwiatkowskim" i Magnie Polonii), albo świadomie zostały zatrzymane w funduszu (np. Zachodni, podobnie jak Octava, niechętnie odnosi się do nowych projektów inwestycyjnych). Obecnie większość funduszy pod wpływem nowyycznie odnosi się do nowych inwestycji i optuje za buy-backiem.W wymienionych NFI regułą jest niski poziom środków pieniężnych ("pracują" one przecież ulokowane w papierach dłużnych) oraz dość niski poziom zobowiązań. Fundusze te nie należą również do liderów wśród NFI, jeśli chodzi o inwestycje na giełdzie. Przeciwnie, odnoszą się do nich sceptycznie. Lokowanie przez nie gotówki w papiery dłużne wynika z oczywistych względów - przy zachowaniu bardzo dużego bezpieczeństwa fundusze uzyskują wyższą stopę zwrotu niż w przypadku lokat bankowych.OutsiderzyNajmniej pieniędzy w obligacjach i innych papierach dłużnych mają "Jedenastka" (0,7 mln zł), Fund.1 NFI (0,32 mln zł) i Hetman (0,21 mln zł). Niewielkie środki mają także Piast (0,49 mln zł) i 3 NFI (2,88 mln zł).W przypadku "Trójki" i Hetmana - sytuacja wydaje się dość jasna. Fundusze nie mają nadmiaru środków płynnych, są najbardziej wśród NFI zadłużone (ich zobowiązania wynoszą w sumie ponad 200 mln zł), jeśli więc uzyskują gotówkę ze sprzedaży spółek, spłacają raczej zadłużenie, a nie inwestują. W przypadku Piasta zadłużenie jest znacznie mniejsze (około 30 mln zł), ale fundusz nie dysponuje nadwyżkami finansowymi, które mógłby lokować w papiery dłużne. Być może dlatego, że nie jest zbyt aktywny w sprzedaży spółek (co powinno się zmienić wobec wejścia do zarządu funduszu ludzi z Octavy).W przypadku "Jedenastki", która - podobnie zresztą jak Fortuna - jest aktywnym inwestorem giełdowym, punkt ciężkości, jeśli chodzi o lokatę środków płynnych, przesunął się z papierów dłużnych na akcje spółek giełdowych (stąd wysokie wartości w pozycjach bilansu dotyczących notowanych akcji w spółkach wiodących, w spółkach stowarzyszonych oraz pozostałych). W "Jedynce", podobnie jak w Piaście, brak nadwyżek, które można byłoby lokować w papiery dłużne. Wprawdzie środki płynne funduszu są spore, ale chodzi głównie o akcje spółek notowanych z portfela wiodącego. Fund.1 NFI aktywnie sprzedaje spółki, ale na razie chodzi przede wszystkim o małe firmy. Przychody z tych transakcji są więc niewielkie. Największe spółki pozostają w portfelu funduszu.Inwestycje w NFIMożna założyć, że we wszystkich NFI, zwłaszcza zaś w funduszach unikających nowych inwestycji oraz lokowania pieniędzy na giełdzie, pozycje notowane i nie notowane papiery dłużne miałyby większą wartość, gdyby nie zaangażowanie funduszy na rynku NFI. Fundusze pod wpływem prywatnych akcjonariuszy i nowych firm zarządzających inwestowały bardzo aktywnie w pierwszym półroczu tego roku na rynku NFI. W ten sposób powstała między nimi sieć wzajemnych powiązań kapitałowych. Inwestycje te pochłonęły w sumie kilkadziesiąt mln zł.
