Firmy muszą poprawić swoje kompetencje technologiczne

Pandemia może być okazją do przyśpieszenia wykorzystania technologii i cyfryzacji w firmach – mówi Adam Krasoń, prezes PwC w Polsce, w czwartkowym programie „Prosto z Parkietu”

PwC audytuje sporo firm i banków. Jak w tych niepewnych czasach audytorzy radzą sobie z badaniem sprawozdań?

Badanie sprawozdań finansowych i transparentności informacji jest bardzo ważne zawsze, ale w obecnych czasach szczególnie. O wiarygodne informacje teraz jest trudno, zarówno dla zarządów jak i audytorów. Dotyczy to całej gospodarki, której papierkiem lakmusowym są banki. Publikowanie przez nie raportów za I kwartał jest trudnym zadaniem, bo muszą założyć jak będzie się kształtować sytuacja gospodarki i ich klientów. Jest to tym bardziej trudne, że polska gospodarka w ostatnich 30 latach ani razu znacząco nie ucierpiała, nawet w latach 2008-2009. Brakuje nam wszystkim doświadczenia jak ocenić skutki tego kryzysu już na jego początku, nie wiemy jak będzie głęboki, bo to zależy to od rozwoju pandemii. Są oczywiście regulacje, ale koniczne jest też doświadczenie. Być może przy raportach za I półrocze, gdy konieczne będzie badanie audytora, trzeba będzie się nad tym poważniej zastanowić. Dotyczy to wszystkich branż podlegających badaniu. Ważne są sprawy dotyczące płynności czy kontynuacji działalności oraz ujawnienia ryzyk. Niezbędna w tym wszystkim jest dobra współpraca ze spółkami, inwestorami i regulatorami.

Jak pan ocenia działania KNF?

Dobrze oceniamy, regulator jest aktywny, pojawiło się około dziesięciu nowych instrukcji. Z inicjatywy regulatora powstała platforma do dyskusji między bankami, audytorami i regulatorem. To bardzo wartościowy projekt, choć na koniec to oczywiście indywidualni audytorzy będą wydawać niezależne opinie na temat badanych podmiotów. Ale w czasie gdy jest tak dużo znaków zapytania i ryzyk, a jednocześnie i pojawiają się nowe regulacje, platforma to dobry sposób na dyskusje i konsultacje, co będzie skutkować lepszą jakością badania z pożytkiem dla rynku.

Rząd wprowadza tarcze antykyzysowe mające pomóc firmom. Będą skuteczne?

Do tej pory do firm trafio już 20 mld zł. Program i całe podejście należy ocenić pozytywnie, choć można zastanawiać się czy skala jest wystarczająca i jak długo pomoc wystarczy. Najlepiej wydaje się oceniana pomoc dla małych i średnich firm w ramach tarczy finansowej PFR, program szybko został wdrożony. Ta szybkość przyczyniła się jednak do pewnych mankamentów utrudniających uzyskanie pomocy, np. były problemy z definiowaniem małej i średniej firmy, ale już został wyjaśniony. Drugi problem to pewne utrudnienia w razie, gdy spółka zmieniała formę prawną czy łączyła się z inną. W takich trudniejszych przypadkach uzyskanie pomocy jest wyzwaniem. Poza tym pomoc jest trochę rozproszona, jest sporo podmiotów zaangażowanych w przekazywanie pomocy, sporo regulacji i dla mniejszych przedsiębiorstw dużym wyzwaniem jest zajęcie się tym wszystkim i zdecydowanie o pomoc z którego źródła się ubiegać. Z rozmów z naszymi klientami wynika, że pozytywnie oceniane jest wydłużenie okresu przygotowania zeznań podatkowych za 2019 r. i możliwość spłaty zobowiązań później bez konieczności spłaty odsetek. To szczególnie ważne, bo większość służb finansowych pracuje zdalnie. Ogólnie pozytywnie oceniam pomoc, ale to pierwszy krok, mają być następne tarcze a jednym z największych znaków zapytania jest to jak długo potrwa i jak głęboki będzie kryzys. Szczególnie, że może pojawić się druga fala jesienią, wynikająca z rozwoju pandemii. Tu rodzi się pytanie czy państwo będzie mogło tę pomoc wydłużać i na ile będzie nas stać.

Prognozy EBOiR, MFW i KE są dla Polski dość łaskawe. Zakładają, że nasza gospodarka skurczy się w tym roku o 3,5-4,3 proc., a w przyszłym odbicie rzędu 4 proc. Czy faktycznie jest szansa na V-kształtne odbicie gospodarki?

Trudno odpowiedzieć na to pytanie, wiele zależy od założeń. Duży spadek PKB jest pewny, ale jednak konkluzja – patrząc na uwagi Komisji Europejskiej czy Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju – jest taka, że polska gospodarka zanotuje relatywnie mniejszy spadek, szczególnie w porównaniu z krajami południowoeuropejskimi. Dlaczego tak się dzieje? Być może dlatego, że weszliśmy w ten kryzys w dobrej pozycji, ze stosunkowo niedużym długiem i historycznie niskim poziomem bezrobocia. Jednocześnie polska gospodarka w 40-proc. jest tworzona przez małe i średnie firmy, która ma relatywni duży popyt wewnętrzny i być może uda nam się przejść przez kryzys bardziej suchą stopą niż innym krajom. W zakresie luzowania restrykcji pandemicznych kluczowy jest aspekt nie tylko ekonomiczny, ale współpracy rządzących z epidemiologami oceniających pod względem zdrowotnym tempo luzowania.

Co z rynkiem pracy?

Patrząc na aspekt rynku pracy i pracownika spójrzmy na sprawę z perspektywy przedsiębiorców. Obserwuję trzy grupy osób: przestraszone, bojące się wychodzić z domów, są osoby wychodzące, ale stosujące się wszelkie zasady bezpieczeństwa jak maseczki i rękawiczki, oraz osoby wychodzące i ignorujące środki ostrożności. Zastanawiając się jak zorganizować powrót do pracy w naszych biurach w PwC możemy mieć do czynienia z podobnymi wyzwaniami i zachowaniami pracowników. To może doprowadzić do pewnych napięć i konfliktów oraz przełożyć się na to jak będzie wyglądał rynek pracy. Tych zagadnień, wpływających na prognozy makroekonomiczne, jest mnóstwo. To będzie ważny temat do analizy w najbliższych miesiącach.

Jak firmy powinny dostosować się do nowych warunków?

W nowej rzeczywistości nadal na pierwszym miejscu musi być bezpieczeństwo epidemiologiczne pracowników. Kolejna sprawa to ważne zagadnienie dotyczące płynności finansowej. Ważne będzie też wykorzystanie technologii i cyfryzacja. W wielu firmach będzie konieczne szybsze przejście na bardziej cyfrowe modele biznesowe, choć to tempo zależy oczywiście od sytuacji poszczególnych sektorów. Ten rok pod względem przyśpieszenia zmian modeli biznesowych i cyfryzacji będzie kumulacją tego, co rozłożyłoby się na następne dziesięć lat w scenariuszu braku pandemii. To będzie kluczowe wyzwanie dla wielu przedsiębiorców – jak zmienić model biznesowy i wykorzystać inwestycje w technologię, aby w tych nowych uwarunkowaniach poradzić sobie w interesach wiedząc jednocześnie, że kryzys epidemiologiczny kiedyś minie. Pytanie czy większość kształtujących i zmieniających się teraz zachowań konsumentów wróci do poprzedniego stanu. Wykorzystanie technologii i cyfryzacja będzie jednym z najważniejszych tematów na lata dla firm. Z tej perspektywy mogę radzić przedsiębiorcom, aby wykorzystali ten okres maksymalnie do likwidacji luki kompetencyjnej w zakresie technologii. Jako PwC staramy się to robić, mamy aplikację PwC Digital Fintess App, której używamy wewnątrz firmy, ale z powodu pandemii zdecydowaliśmy się ją udostępnić za damo na zewnątrz na najbliższe trzy miesiące. Pozwoli ona ocenić swoją wiedzę technologiczną i wziąć udział w programach edukacji w tym zakresie.