O przebiegu kariery powinny decydować kompetencje, a nie płeć

Tematem obecności kobiet w biznesie, w tym głównie w zarządach największych spółek na świecie, zajmuje się obecnie wiele organizacji. Mimo bogatej literatury przedmiotu i niezliczonej liczby publikacji poświęconej kwestiom płci kulturowej odsetek kobiet na kierowniczych stanowiskach wciąż można uznać za skromny. Według najnowszych badań opublikowanych m.in. na łamach „Delaware Journal of Corporate Law" tylko jedna piąta spółek z listy „Fortune" 500 może się pochwalić obecnością kobiet w swoich zarządach.

Wciąż w mniejszości

Kobiety stanowią również znaczącą mniejszość wśród profesjonalistów pracujących na rzecz globalnych instytucji finansowych. Dzięki programom dedykowanym kobietom z pewnością rośnie świadomość, jak ważna dla funkcjonowania biznesu może się okazać równowaga pomiędzy płciami (tzw. gender balance). Rzeczywistość wygląda jednak zupełnie inaczej – aktywizacja kobiet na rynku pracy w branży finansowej nie przynosi zadowalających efektów. Kobiet w instytucjach finansowych jest więcej, ale wciąż pełnią one zawodowo role wspierające biznes, takie jak marketing bądź human resources. Odsetek kobiet na stanowiskach wykonawczych spada natomiast w takich obszarach, jak ryzyko, aktuariat bądź strategiczne zarządzanie finansami (za: Oliver Wyman, „Women in Finance", 2016; zob. również Catalyst, „Women CEOs of the S&P 500", 2017 ). Sytuacja zatem nie zmienia się praktycznie od dekad – sektor finansowy wciąż zmaga się z mechanizmem zewnętrznej i wewnętrznej stereotypizacji, w wyniku której kobiety rezygnują ze swoich zawodowych ambicji nie tylko poprzez czynniki zewnętrzne (np. szklany sufit), ale również same z siebie wybierają karierę na mniej odpowiedzialnych stanowiskach. Na taką decyzję ma wpływ wiele zmiennych, tj. mniejsza pewność siebie, brak odporności na stres, męska dominacja, rodzina bądź większa emocjonalność.

Czy płeć ma znaczenie?

Założenie, iż zespoły zróżnicowane pod względem płci mogą się pochwalić lepszym potencjałem, od wielu lat stanowi przedmiot badań. Co ważne, gender equality należy rozpatrywać w szerszym kontekście zarządzania różnorodnością. Tzw. diversity management zaczyna odgrywać coraz większą rolę w kulturze korporacyjnej. W ujęciu teoretycznym różnorodność w biznesie ma znaczenie, ponieważ niesie ze sobą całe spektrum odmiennych punktów widzenia, doświadczeń i wrażliwości, co pomaga szybciej znaleźć trafne rozwiązanie biznesowe. W sektorze finansowym, a w szczególności w obszarze inwestycyjnym, kwestia diversity może być ważnym krokiem w stworzeniu nowej perspektywy biznesowej jeszcze z jednego powodu. Począwszy od 2008 r. zawrotną karierę zaczyna robić ekonomia behawioralna, która nie tylko stara się zbadać, jak emocje wpływają na decyzje inwestycyjne, ale również uświadomić sektorowi finansowemu, jak kulturowe uprzedzenia mogą zaszkodzić wydajności.

Aby dokładniej poznać te procesy, CFA Institute zapoczątkował inicjatywę Women in Finance/Women in Investment Management. Projekt poświęcony kobietom, które stanowią mniejszość w zawodach reprezentujących zarządzanie inwestycjami, to pierwszy krok do stworzenia szerszej inicjatywy wspierającej kulturę organizacyjną opartą na różnorodności w branży inwestycyjnej.

W 2016 roku CFA Institute Research Foundation przeprowadziła badanie, w którym bliżej przyjrzano się finansistom legitymującym się tytułem CFA. Jedna liczba okazała się najbardziej zaskakująca: mniej niż jedna na pięć osób posiadających tytuł CFA to kobieta. W badaniu, które zostało przeprowadzone w maju poprzedniego roku, udział wzięło 5 tys. członków CFA Institute.

Inicjatywa CFA Institute poświęcona kobietom i szerzej kulturze różnorodności nie ma charakteru jednorazowej akcji. W tym celu Instytut utworzył w ramach największego serwisu społecznościowego LinkedIn grupę CFA Institute Women in Investment Management Network, w ramach której członkowie mogą się dzielić wartościowymi artykułami oraz brać udział w dyskusjach online w ramach tej grupy. Dla osób chcących się zaangażować w inicjatywę w dodatkowy sposób instytut opracował również materiały, które można wykorzystać wśród lokalnych członków CFA Institute, studentów oraz przedstawicieli uczelni wyższych. Więcej informacji o inicjatywie można znaleźć na podstronie CFA Institute/Women Investment Management.

Czas na zmiany?

Zgodnie z misją projektu Women in Finance/Women in Investment Management CFA Society Poland w maju 2017 roku zaincjowało pierwsze spotkanie dedykowane członkom stowarzyszenia i poświęcone roli kobiet oraz kwestii różnorodności w branży finansowej. Kolejne spotkanie odbyło się 8 czerwca; została na nie zaproszona Natalia Bogdan, prezeska jednej z najszybciej rozwijających się agencji zatrudnienia w Polsce – Jobhouse.

Działania CFA Institute oraz CFA Society Poland w zakresie różnorodności wpisują się w misję instytutu oraz stowarzyszeń lokalnych, mającą na celu stworzenie środowiska biznesowego, w którym potrzeby inwestorów są na pierwszym miejscu, rynki inwestycyjne funkcjonują zgodnie z najwyższymi standardami etycznymi, co w efekcie przekłada się na wzrost gospodarczy. Ten cel można osiągnąć zgodnie z polityką równych szans na rynku pracy, gdzie płeć czy rasa nie mają znaczenia, a o karierze zawodowej decydują profesjonalizm i kompetencje. Oferując wszystkim bez względu na płeć, rasę czy orientację seksualną dostęp do programu CFA oraz tytuł CFA Chartered Financial Analyst oraz promując kwestię różnorodności wśród studentów, członków oraz pracodawców, instytut chce wspierać branżę finansową w kształtowaniu środowiska finansowego, które tworzą profesjonaliści potrafiący wyjść poza stereotypy i uprzedzenia kulturowe, a profesjonalizm i najwyższą jakość usług oferowanych uczestnikom rynku finansowego stawiają na pierwszym miejscu.

prof. Krzysztof Jajuga

prezes CFA Society Poland

Opinia

prof. Krzysztof Jajuga, prezes, CFA Society Poland

Do zagadnienia różnorodności organizacje zaczynają podchodzić coraz poważniej. Ta idea przestaje być wyłącznie wizerunkowym punktem programów CSR-owych, a liczne badania potwierdzają, że różnorodność wszystkim interesariuszom przynosi same korzyści. Te wnioski z pewnością nie są odkrywcze – prawa natury od zawsze dowodzą, że biologicznie zróżnicowany ekosystem tworzy środowisko lepiej przygotowane do nieoczekiwanych zmian. Dlatego mądre zarządzanie różnorodnością w coraz bardziej zglobalizowanej rzeczywistości biznesowej, gdzie zmiana to jedyna stała rzecz, powinno stać się priorytetem pod warunkiem, że kultura organizacyjna nie wpadnie w pułapkę poprawności politycznej. Zarządzanie różnorodnością dotyczy nie tylko grup mniejszościowych pod względem płci, rasy czy orientacji seksualnej; zarządzanie różnorodnością dotyczy nas wszystkich, a jego celem nie jest podkreślanie istnienia różnic, ale stworzenie przestrzeni dialogu, gdzie każdy indywidualny punkt widzenia spotyka się z szacunkiem odbiorcy. Tworzenie najlepszych praktyk, edukacja na wszystkich szczeblach kariery oraz stworzenie standardów regulujących kwestię diversity to wyzwanie, z którym należy i warto się zmierzyć.

CFA Institute wraz ze swoimi lokalnymi stowarzyszeniami od kilku lat przygląda się działaniom swoich członków pod kątem różnorodności właśnie. Będąc międzynarodową organizacją i skupiając najlepszych profesjonalistów w branży inwestycyjnej, jesteśmy w stanie wspierać rynek finansowy w kwestii różnorodności. I staramy się tę ideę promować poprzez organizację szeregu wydarzeń tematycznych, w których biorą udział członkowie naszych organizacji w różnych krajach.

Należy pamiętać, że ani tytuł zawodowy, ani stanowisko w ramach instytucji finansowej nie mają – mówiąc potocznie – płci bądź koloru skóry. O profesjonalizmie każdej osoby zawodowo związanej z podejmowaniem decyzji inwestycyjnych świadczy rzetelność, uczciwość i wysokie standardy kształcenia. Oferując wszystkim finansistom dostęp do tytułu CFA oraz tworząc społeczność profesjonalistów cechujących się różnorodnością, budujemy większe zaufanie społeczne do rynków kapitałowych i do osób zarządzających inwestycjami.

Monika Grabek, executive director, CFA Society Poland

Stowarzyszenie CFA Society Poland nie ma zamiaru dzielić świata biznesu na kobiecy oraz męski, jednocześnie go wartościując. Przy takim założeniu uzyskano by efekt odwrotny do zamierzonego – idea diversity stałaby się narzędziem do ponownej stereotypizacji przestrzeni biznesowej oraz rynku pracy w branży finansowej. Jednakże ze względu na fakt, że kobiet w zawodach powiązanych z sektorem inwestycyjnym jest niewiele, organizacja chce nie tylko zachęcać finansistki do uzyskania prestiżowego tytułu CFA, ale również aktywizować je zawodowo i wspierać w obranej ścieżce kariery.