Eksport napędza polski przemysł

Najszybszy od trzech lat wzrost wartości eksportu sprawia, że w polskich firmach przemysłowych utrzymuje się optymizm pomimo przejściowych ograniczeń produkcji.

Taki obraz sytuacji w przemyśle maluje PMI, wskaźnik koniunktury bazujący na ankiecie wśród menedżerów logistyki przedsiębiorstw. W styczniu, jak podała w poniedziałek firma IHS Markit, wzrósł on do 51,9 pkt z 51,7 pkt w grudniu. Od lipca 2018 r. tylko raz był wyżej.

Ankietowani przez „Parkiet" ekonomiści przeciętnie spodziewali się zniżki PMI do 51,3 pkt.  Nawet taki wynik – jak każdy powyżej 50 pkt – oznaczałby teoretycznie, że w odczuciu ankietowanych menedżerów logistyki sytuacja w przemyśle przetwórczym poprawiła się w ujęciu miesiąc do miesiąca. Dystans od tej granicy można interpretować jako miarę tempa tej poprawy. W tym świetle w styczniu przemysł rozwijał się nawet szybciej niż w niezwykle udanym pod tym względem grudniu.

W praktyce jednak taka interpretacja PMI może być myląca. Wskaźnik ten poniżej 50 pkt. był w Polsce stale od października 2018 r. do czerwca 2020 r., a mimo to duża część tego okresu- wyłączając pandemię - była dla sektora przemysłowego bardzo udana. Teraz PMI na pierwszy rzut oka wskazuje na utrzymujący się rozwój przemysłu, a inne dane to potwierdzają. Ale  szczegóły ankiety, na której bazuje ten wskaźnik, nie są aż tak jednoznaczne.

Ankietowane przez IHS Markit firmy odpowiadają m.in. na pytania, jak w porównaniu do poprzedniego miesiąca zmieniły się ich produkcja, portfel zamówień i zatrudnienie. W styczniu,  podobnie jak w poprzednich dwóch miesiącach, przewagę miały firmy zgłaszające spadek produkcji, choć skala tego zjawiska była znacznie mniejsza niż wiosną. Stało się tak, choć większość firm odnotowała wzrost wartości zamówień, w szczególności zagranicznych, których przybywało najszybciej od trzech lat. Ankietowane przedsiębiorstwa tłumaczyły, że spadek produkcji wynikał z ograniczeń podażowych: spowodowanych epidemią COVID-19 braków kadrowych i opóźnień w dostawach.

Ze względu na to, że firmy odnotowały wzrost wartości zamówień, wzrosło też ich zapotrzebowanie na półprodukty. W rezultacie czas dostaw komponentów wydłużył się. Tylko dwa razy w historii PMI, sięgającej 1998 r., problem ten był poważniejszy: w marcu i kwietniu ub.r., gdy globalny system handlowy był sparaliżowany przez pandemię.

Spadek produkcji w warunkach wzrostu zamówień sprawił, że w styczniu czwarty miesiąc z rzędu zwiększyły się zaległości produkcyjne ankietowanych przez IHS Markit firm. Mimo to, zachowują one optymizm. Wskaźnik ich oczekiwań dotyczących produkcji w horyzoncie 12 miesięcy, który w grudniu znalazł się najwyżej od maja 2018 r., w styczniu nieco spadł. Ale pomijając grudzień, utrzymał się na poziomie najwyższym od marca 2019 r.

W grudniu produkcja sprzedana polskiego przemysłu wzrosła o 11,2 proc. rok do roku. Większą zwyżkę produkcji GUS odnotował poprzednio w październiku 2017 r., a wcześniej w grudniu 2010 r.  Zwiększyła się też w stosunku do listopada: o 0,5 proc. po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych.

Ankietowani przez „Parkiet" ekonomiści sądzą, że styczeń był pod tym względem słabszy. Przeciętnie szacują, że produkcja sprzedana przemysłu wzrosła o zaledwie 1 proc. rok do roku. Tak słaby wynik będzie jednak w dużej mierze efektem przesunięcia realizacji części zamówień przez polskich producentów na grudzień, co miało związek ze zbliżającym się brexitem oraz podwyżką VAT w Niemczech. Do tego styczeń w tym roku liczył o dwa dni robocze mniej niż w 2020 r., co również tłumiło wzrost produkcji.