Prezes KDPW: aktywnie wspieramy rozwój rynku kapitałowego

W 2021 r. udało nam się zrealizować wszystkie zamierzone cele i mam nadzieję, że podnieśliśmy także jakość całego rynku. Plany na ten rok również są ambitne – mówi Maciej Trybuchowski, prezes KDPW oraz izby rozliczeniowej KDPW_CCP.

Rynek kapitałowy i działające na nim firmy przeżywają długo wyczekiwaną hossę. Czy widać ją również w grupie KDPW? Jaki był dla was 2021 rok?

Rok 2021 był trudny z uwagi na trwającą wciąż pandemię. Patrząc jednak obiektywnie na to, co działo się na rynku kapitałowym, można stwierdzić, że był to rok bardzo dobry. Wysokie obroty na rynku, liczne nowe spółki, rosnąca kapitalizacja i główne indeksy spowodowały, że przybyło nowych inwestorów indywidualnych. Według danych, które KDPW otrzymuje z banków oraz domów i biur maklerskich, na koniec 2021 r. liczba rachunków maklerskich wyniosła 1,373 mln. To o około 40 tys. więcej niż na koniec 2020 r. i aż o ponad 100 tys. więcej wobec danych z końca 2019 r. Dla grupy KDPW był to również udany rok. Osiągnęliśmy bardzo dobre wyniki finansowe, którymi podzieliliśmy się także z naszymi uczestnikami, wprowadzając liczne czasowe obniżki opłat. Objęły one wszystkie grupy klientów.

KDPW to liczne projekty rozwojowe, a także działania mające wspierać rynek kapitałowy. Co dokładnie udało się zrobić w ubiegłym roku?

Udało nam się zrealizować wszystkie zamierzone cele, a dzięki wprowadzeniu nowych rozwiązań i usług – mamy nadzieję – podnieśliśmy jakość całego polskiego rynku kapitałowego. Każdego roku paleta usług oferowanych przez grupę KDPW jest coraz szersza. Tak było i w 2021 r. Miesiąc przed wprowadzeniem obowiązku powszechnej dematerializacji akcji, czyli na początku lutego 2021 r., KDPW uruchomił aplikację do automatycznego nadawania papierom wartościowym kodów ISIN (wraz z kodami CFI i FISN), która usprawniła proces dematerializacji. Wychodząc naprzeciw potrzebom zarządów i rad nadzorczych w zakresie organizowania i obsługi posiedzeń oraz głosowań w trybie zdalnym, od kwietnia w ofercie KDPW pojawiła się usługa eVoting-board. Bazuje ona na wcześniejszych doświadczeniach związanych z obsługą walnych zgromadzeń z opcją głosowania w modelu zdalnym. Jednocześnie KDPW doskonalił kompetencje w obszarze technologii blockchain, finalizując prace nad środowiskiem sandbox. 3 lutego 2021 r. uruchomiona została pierwsza faza portalu danych grupy KDPW, dostępnego pod adresem data.kdpw.pl. Przez cały ubiegły rok doskonaliliśmy ten produkt i nadal pracujemy nad poszerzeniem oferty dostępnych danych i raportów. Wprowadzona w 2020 r. aplikacja Identyfikacja akcjonariuszy w maju 2021 r. została wzbogacona o nowe funkcjonalności związane z identyfikacją akcjonariuszy spółek niepublicznych. W maju z kolei uruchomiona została nowa aplikacja dla usługi ARM oraz dokonaliśmy znaczących zmian w systemie rozrachunku w związku z wprowadzaniem zapisów europejskiego rozporządzenia CSDR.

Jakie są cele na 2022 r.?

Nasza izba rozliczeniowa KDPW_CCP finalizuje prace związane z uruchomieniem nowej usługi – rozliczania transakcji warunkowych (repo) zawartych na platformie Treasury BondSpot Poland. Jest to jeden z elementów Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego w Polsce, postulowany w tym rządowym dokumencie. Wspólnie z BondSpot i uczestnikami rynku wypracowaliśmy model rozliczeń transakcji repo TBSP w KDPW_CCP wraz z rozrachunkiem w KDPW, model zarządzania ryzykiem, model raportowania oraz zasady wymiany komunikatów postrozliczeniowych. Zgodnie z wymogami rozporządzenia EMIR KDPW_CCP złożyła w Komisji Nadzoru Finansowego wniosek o rozszerzenie działalności dla nowego segmentu rozliczeń. Decyzja KNF, potwierdzająca autoryzację KDWP_CCP dla transakcji repo, została podjęta 3 marca. Od 12 stycznia natomiast uczestnicy mogą korzystać ze środowiska testowego dla nowej usługi. Jej start nastąpi 25 kwietnia.

Realizujemy także bardzo dużą inicjatywę związaną z wdrożeniem własnego systemu informatycznego do rozliczania transakcji w derywatach na rynku pozagiełdowym oraz systemu do zarządzania ryzykiem rozliczeniowym dla tych instrumentów. To również projekt, który realizuje nasza izba rozliczeniowa KDPW_CCP, a będzie on utrzymywany i rozwijany przy wykorzystaniu zasobów własnych grupy KDPW. Wprowadzimy także system uwierzytelniania wieloskładnikowego do naszych aplikacji w celu zwiększenia bezpieczeństwa dostępu do usług grupy KDPW w internecie. Ponadto, pracujemy nad dostosowaniem naszego systemu do nowego systemu transakcyjnego GPW. Prowadzimy także kilka projektów usprawniających nasze wewnętrzne procesy.

Polityka obniżania opłat będzie kontynuowana?

Jako kluczowa instytucja infrastrukturalna staramy się aktywnie wspierać rozwój polskiego rynku kapitałowego. Jednym z narzędzi, które możemy w tym celu stosować, jest polityka opłat, którą dostosowujemy do aktualnych warunków rynkowych. Analizując nasze otoczenie, wyniki finansowe oraz sytuację na rynku, systematycznie podejmujemy decyzje dotyczące stałych lub czasowych obniżek opłat. Ponadto, realizujemy strategię polegającą na zwiększaniu skali działalności poprzez dywersyfikację przychodów i wprowadzanie nowych usług, co również pozwala nam na obniżanie opłat. Już teraz, do 31 sierpnia, obowiązuje obniżka opłat rozliczeniowych w KDPW_CCP dla transakcji uczestniczących we wprowadzonych przez GPW programach High Volume Provider (HVP) oraz High Volume Funds (HVF). 11 kwietnia opublikujemy zaś szczegóły dotyczące promocyjnych opłat rozliczeniowych dla transakcji repo, także w KDPW_CCP.

Kiedy rozmawialiśmy ostatnio, pojawił się temat akwizycji klientów zamykanych repozytoriów transakcji. Jakie są rezultaty tych działań?

KDPW prowadzi dwa repozytoria transakcji (RT). Pierwsze – zgodne z wymogami rozporządzenia EMIR dla transakcji w instrumentach pochodnych – RT EMIR, które działa od 2014 r. Drugie – zgodne z regulacją SFTR dla transakcji w papierach wartościowych – RT SFTR, działające od 2020 r. Gdy pod koniec 2020 r. repozytoria transakcji CME oraz NEX Abide, funkcjonujące pod reżimem rozporządzenia EMIR, kończyły swoją działalność, udało nam się przejąć część ich klientów. W całym 2020 r. dzięki ożywieniu na rynku kontraktów pochodnych i nowym klientom odnotowaliśmy blisko trzykrotny wzrost liczby raportowanych transakcji w stosunku do roku 2019: z 56 mln do 167 mln. W 2021 r. działalność zakończyło repozytorium UnaVista. Również w tym przypadku prowadziliśmy intensywne działania zmierzające do zwiększenia bazy naszych klientów. I mamy bardzo dobre wyniki. Od 1 lipca 2021 r. w RT SFTR przyjęliśmy 11 klientów, z czego pięciu to byli klienci UnaVista, a w RT EMIR mamy 14 nowych uczestników. Rok 2021 był pierwszym, kiedy rozdzielono rynek Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej w obszarze raportowania do repozytoriów transakcji. Wcześniej w tym obszarze działał wspólny rynek. Według naszych szacunkowych danych w ubiegłym roku nastąpił spadek liczby raportowanych transakcji pochodnych na rynku UE + UK o około 12 proc. Pomimo to liczba transakcji raportowanych tylko do RT EMIR w KDPW wzrosła o 135 proc. rok do roku.

Mówicie o sobie jako o spółce technologicznej. Biura i domy maklerskie również mocno stawiają na technologię. GPW szykuje się z kolei do wymiany systemu transakcyjnego. Technologia jest dzisiaj kluczowym elementem rozwoju rynku?

Współczesny rynek kapitałowy w zakresie tradingu i post-tradingu nie może istnieć bez technologii. Rozwiązania technologiczne tworzą ramy tego rynku i wyznaczają kierunki jego rozwoju. Polski sektor finansowy jest bardzo dobrze rozwinięty w zakresie cyfryzacji, a co za tym idzie – klienci są pozytywnie nastawieni do innowacji i korzystania z tego rodzaju usług finansowych. Na szybkość rozwoju z pewnością pozytywnie wpłynęła również pandemia, ponieważ konieczność zachowania dystansu społecznego spopularyzowała korzystanie z cyfrowych usług finansowych. A to razem powoduje, że wszystkie podmioty działające na rynku, aby być konkurencyjne, muszą się rozwijać i inwestować w obszar technologii.

KDPW jako jedna z niewielu instytucji na świecie wdrożył produkcyjne rozwiązania oparte o blockchain, tworząc platformę blockchain dla rynku kapitałowego, na której działają usługi eVoting i eVoting-board. Z obydwu usług korzystają nasi klienci. Kompetencje zdobyte podczas naszych prac nad realnym zastosowaniem technologii blockchain są naszą przewagą konkurencyjną. We wrześniu 2020 r. Komisja Europejska przyjęła tzw. Digital Finance Package, pakiet rozwiązań dotyczących finansów cyfrowych. Jeśli program pilotażowy zakończy się sukcesem, przepisy dotyczące DLT będą transponowane do pozostałych unijnych regulacji, tworząc tym samym przyszłe, „cyfrowe" ramy prawne dla rynków kapitałowych. KDPW, podobnie jak inne instytucje infrastrukturalne w Europie, prowadzi aktualnie szereg analiz w zakresie zasadności i ewentualnego modelu naszego uczestnictwa w programie pilotażowym.

Na początku stwierdziliśmy, że ubiegły rok był udany dla rynku kapitałowego. Ten też taki będzie?

Trudno w tym momencie przewidywać, jaki będzie rok 2022 dla rynku kapitałowego, gdyż mamy wiele niewiadomych, z których najważniejszym czynnikiem jest oczywiście wojna w Ukrainie. Dzień 24 lutego 2022 r., obok wybuchu II wojny światowej i zamachów z 11 września 2001 r., jest jednym z wydarzeń w ciągu ostatnich 100 lat, które może wpłynąć na zmianę znanego nam światowego porządku. Polska, bezpośrednio granicząca zarówno z Rosją, Białorusią, jak i Ukrainą, jest szczególnie narażona na negatywne skutki działań wojennych. Do tego dochodzi szereg innych kluczowych czynników makroekonomicznych mających wpływ na sytuację gospodarczą na świecie.

A co z perspektywą inwestorów? Inflacja, stopy procentowe i przede wszystkim wojna... Czynników niepewności jest bardzo dużo.

Inwestorzy muszą brać pod uwagę wszystkie te elementy. Ostatnie lata to seria niekorzystnych zdarzeń, które mają realny wpływ na globalną gospodarkę: pandemia koronawirusa, rosnąca w wielu krajach inflacja, destabilizacja rynku surowców, wreszcie tragedia, jaką jest wojna w Ukrainie. Wszystko to napawa obawami o przyszłość, ale rodzi także pytanie, jak odbudować i wzmacniać gospodarkę po tylu szokach. I tu wsparciem może być sprawnie działający rynek kapitałowy. O tym warto pamiętać.

CV

Maciej Trybuchowski od ponad 20 lat jest związany z rynkiem kapitałowym. W latach 1989–2002 asystent w Katedrze Teorii Organizacji na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1989–1990 radca w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Przekształceń Własnościowych w Ministerstwie Finansów. W latach 1995–2002 związany z CDM Pekao, gdzie najpierw był dyrektorem departamentu emisji i gwarancji, a następnie dyrektorem zarządzającym. W latach 2003–2012 stał na czele BM Banku BGŻ. W kolejnych latach, 2013–2014, dyrektor, a następnie wiceprezes domu maklerskiego IDM. W latach 2015–2017 prezes DM Banku BPS. Od 2017 do 2018 r. prezes PGE DM. W 2018 r. został powołany na stanowisko prezesa KDPW oraz izby KDPW_CPP.

MATERIAŁ POWSTAŁ WE WSPÓŁPRACY Z KDPW