Aktualizacja: 26.02.2017 16:20 Publikacja: 25.08.2011 12:58
Foto: Flickr
– Rychłoż się zejdziem znów? - spytała. – Hm... Trzy czarownice spojrzały po sobie z zakłopotaniem.
– W przyszłym miesiącu będę zajęta - powiedziała Niania. – Urodziny i różne takie.
Poza tym nazbierało się pracy przez to całe zamieszanie. Same wiecie. I o duchach trzeba pomyśleć.
– Sądziłam, że odesłałaś je do zamku - zdziwiła się Babcia.
– Nie chciały wracać. A szczerze mówiąc, przyzwyczaiłam się do nich. Dotrzymują mi towarzystwa wieczorami. Już prawie nie krzyczą.
– To miło. A ty, Magrat?
– Zawsze jakoś o tej porze roku jest mnóstwo pracy, nie zauważyłaś?
– Istotnie – przyznała uprzejmie Babcia Weatherwax. - Nie warto wiązać się ścisłymi terminami, prawda? Zostawmy tę kwestię otwartą. Zgoda?
Pokiwały głowami. A potem, gdy nowy dzień rozjaśniał okolicę, trzy czarownice samotne, zajęte własnymi myślami, wróciły do domu
„Trzy wiedźmy", Terry Pratchett
Dzień trzech wiedźm
oraz
godzina trzech wiedźm
(triple witching day; triple witching hour) to pojęcia związane nie z ezoteryką, ale z rynkiem finansowym, a ściślej mówiąc z rynkiem instrumentów pochodnych. Tym mianem zwykło się określać ostatni dzień (lub ostatnią godzinę) obrotu instrumentami pochodnymi (opcjami oraz kontraktami terminowymi) powiązanymi z rynkami akcji, który przypada na większości światowych giełd w trzeci piątek każdego miesiąca kończącego kwartał, czyli w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu. To wtedy na najważniejszych giełdach wygasają kontrakty na indeksy akcji, opcje na indeksy akcji oraz opcje na akcje. Od kilku lat mówi się czasem o dniu czterech wiedźm (quadruple witching), ponieważ do podstawowej trójki dołączyły jeszcze kontrakty na akcje.
Skąd wzięła się nazwa – w angielskich wierzeniach ludowych „witching hour" to momenty wyjątkowej aktywności różnego rodzaju zjaw, demonów czy duchów, których aktywność przypadała szczególnie na północ. Stąd dosłownie należałoby mówić o godzinie czarów, jednak w języku polskim wiedźmy zadomowiły się już bardzo dobrze, choć zwyczajowo mówi się u nas na przykład o godzinie duchów jako tym momencie w środku nocy, w którym mogą wystąpić różne paranormalne wydarzenia.
W literaturze określenie to pojawia się po raz pierwszy w „Hamlecie" (1600 r.) Williama Shakespeare'a:
„Tis now the very witching time of night,
When churchyards yawn
and hell itself breathes out
Contagion to this world: now could
I drink hot blood,
And do such bitter business as the day
Would quake to look on."
Co w tłumaczeniu Macieja Słomczyńskiego brzmi następująco:
„Nadeszła nocy czarnoksięska pora,
Gdy otwierają się groby, a piekło
Tchnie jadowitym oparem ku ziemi.
Umiałbym teraz chłeptać krew gorącą
I czyny spełniać tak gorzkie, że drżałby dzień
patrząc na nie [...]"
Trzy wiedźmy
(czarownice) występują również w kolejnej sztuce Shakespeare'a – w „Makbecie" (1606 r.), sama zaś godzina czarów/czarownic w przedmowie Mary Shelley do „Frankensteina" (wydanie z 1831 r.) „Night waned upon this talk, and even the witching hour had gone by before we retired to rest." („Noc płynęła na takich rozmowach i nawet godzina duchów minęła, zanim położyliśmy się spać").
Co to wszystko ma wspólnego z rynkami finansowymi?
Otóż, ktoś musiał uznać, że w dniach, w których następuje wygasanie instrumentów pochodnych związanych z rynkami akcji, mamy do czynienia z „paranormalną aktywnością" na rynku, czyli krótko mówiąc wszystko może się wydarzyć. Zupełnie teoretycznie w tych dniach faktycznie wielu wielkich graczy może być zainteresowanych przesuwaniem rynku na swoją korzyść (w zależności od posiadanych pozycji), co może skutkować wzrostem zmienności cen, gwałtownymi przesunięciami poziomów kursów i innymi tego rodzaju sytuacjami, które normalnie oczywiście również występują, ale nie w takiej skali i natężeniu.
Na giełdzie warszawskiej zjawiskiem wzrostu zmienności interesowano się od lat – powtarzając slogany o „zwiększonej zmienności" bez potwierdzania tego żadnymi statystykami (te przez długi czas zupełnie nie wskazywały na jakiekolwiek różnice w poziomach zmienności), nasilenie zaś zainteresowania przypadło na 2009 r., gdy GPW zaczęła publikować raporty dotyczące koncentracji dużych pozycji na rynku kontraktów na WIG20 i gdy faktycznie następowały gwałtowne zmiany wartości indeksu oraz samych kontraktów. Ludzka pamięć jest jednak zawodna i już kilka razy spotkałem się z wypowiedziami, w których dzień wygasania kontraktów zrównywano z wystąpieniem tzw. cudofixingów, czyli sesji, na których wielki gracz postanowił przesunąć wartość indeksu, rzucając na rynek znaczne pakiety akcji. Jeden z najsłynniejszych cudofixingów miał miejsce 12 listopada 2008 r. – rynek został „podniesiony" na fixingu o 77 pkt, czyli 4,5 proc. w stosunku do ostatniej wartości poprzedzającej fixing.
Czy faktycznie zmienność w dniu wygasania kontraktów jest wyższa niż na pozostałych sesjach?
Skorzystam z informacji podanych przez?Johna Rozario w „Managing Financial Risk: A Guide to Derivative Products, Financial Engineering and Value Maximization".
„W badaniach obejmujących okres 1983–1986 Edwards zauważył, że zmienność cen akcji w dniu wygasania kontraktów była średnio wyższa niż w innych dniach. Efekt występował szczególnie w ostatniej godzinie notowań. Podobne wyniki?uzyskali Stoll i Whaley badający dane w latach 1983–1985. Według nich zarówno zmienność, jak i obroty były wyższe w ostatniej godzinie handlu.
W 1987 roku giełda w Chicago przesunęła termin wygasania opcji i kontraktów na S&P500 na otwarcie sesji. Na zamknięciu wciąż wygasały opcje na S&P100 i opcje na akcje. Dzięki temu uczestnicy rynku mieli cały dzień na realizowanie swoich zleceń, a nie koncentrowanie swej aktywności tylko w ostatniej godzinie obrotu. (...)
W kolejnych badaniach, które mierzyły dzienną zmienność w okresie 1983–1997, Schwert napisał, że „nie widać oczywistych dowodów wzrostu zmienności w dniach wygasania kontraktów i opcji".
Ciekawe, że niemal identyczną opinię wyraził w 2004 r. Peter Borish, dyrektor zarządzający OneChicago, giełdy, na której handluje się kontraktami na akcje spółek. Stwierdził, że „obecnie zjawisko to nie ma potwierdzenia w rzeczywistości" i dodał jeszcze, że dla traderów to dzień jak każdy inny, choć amatorzy, którzy nie bardzo rozumieją, co się wówczas dzieje, mogą nadawać temu dniu jakąś wyższą rangę – zwłaszcza że w mediach poświęca mu się wyjątkowo dużo czasu.
Wygląda więc na to, że o ile w pierwszych latach po wprowadzeniu kontraktów na indeks S&P500 (wystartował w 1982 r.) zjawisko zwiększonej zmienności faktycznie istniało, to później, wraz z rozwojem rynków, pojawianiem się kolejnych pochodnych, zmniejszyło się, ale mit dnia trzech wiedźm ciągle żyje.
A jak wygląda to na rynku polskim?
Od początku działania rynku kontraktów (1998 r.) do czerwca 2011 r. w 42,6 proc. przypadków zmienność indeksu WIG20 w dniu wygasania przewyższała średnią zmienność w poprzedzającym kwartale (zmienność została zdefiniowana jako rozpiętość wahań indeksu w danym dniu z uwzględnieniem luk).
Średnio w dniach, gdy zmienność okazała się wyższa, przewyższała ona średnią z całego poprzedzającego kwartału o 22,8 pkt. Najwyższa różnica wystąpiła we wrześniu 2008 r., gdy rozpiętość wahań indeksu wyniosła 108 pkt, a średnia z całego poprzedzającego kwartału (a ściślej z okresu od poprzedniego wygasania) wyniosła 58,7 pkt.
W 48,1 proc. przypadków zmienność w trzeci piątek była wyższa niż średnia z pięciu dni poprzedzających wygasanie i w 59,3 proc. przypadków wyższa niż średnia zmienność z pięciu kolejnych dni po terminie wygaśnięcia.
Diagram obok obejmuje tylko okres od 2007 r. i pokazuje, jaki procent w stosunku do rozpiętości wahań w dniu wygaśnięcia stanowiły zmienności w kolejnych pięciu dniach poprzedzających wygasanie oraz następujące po nim (na żółtym tle – punkt odniesienia – czyli dzień wygasania kontraktów).
Nie wygląda więc na to, by trzeci piątek związany z wygasaniem kontraktów na giełdzie warszawskiej wyróżniał się jakąś wyjątkową nadaktywnością, choć zdarzały się okresy, w których faktycznie było to widoczne. Ale tego rodzaju zwiększająca się okresowo zmienność występuje nie tylko w chwilach wygasania.
Zakończmy ponownie cytatem z książki „Trzy wiedźmy" Terry Pratchetta:
– Czarownice nie są takie – ciągnęła Magrat. – Żyjemy w harmonii z wielkimi cyklami natury, nikomu?nie robimy krzywdy. I wstrętne jest twierdzić inaczej. Powinnyśmy wypełnić im kości roztopionym ołowiem.
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: PARKIET
Ministerstwo Finansów na środowym przetargu sprzedało obligacje za nieco ponad 5 mld zł, oferując najwyższą w tym roku rentowność.
Oddalające się obniżki stóp ciążą obligacjom skarbowym. Rynki obecnie wyceniają, że w USA dojdzie do pierwszego cięcia dopiero po wakacjach.
Zgodnie z oczekiwaniami stopy procentowe w Polsce pozostały bez zmian i wszystko wskazuje na to, że stopy w tym roku pozostaną na takim samym poziomie do końca tego roku.
Czy można dziś kupić samochód za 100 tys. zł prosto od dilera? Okazuje się, że tak! Przedstawimy Ci kilka propozycji samochodów, które możesz nabyć za mniej niż 100 tysięcy złotych, a jednocześnie spełnią Twoje oczekiwania i potrzeby.
Przyjęta w ustawie budżetowej średnioroczna inflacja to 6,6 proc. Tymczasem I kwartał to średnio 2,8 proc. Różnica może wymagać nowelizacji budżetu.
Kwietniowa decyzja Rady Polityki Pieniężnej (RPP) budzi wiele pytań. Choć scenariusz bazowy zakłada utrzymanie stóp procentowych na niezmienionym poziomie, spadek inflacji CPI za marzec poniżej celu NBP skłania do refleksji. Czy to czas na powrót do obniżek?
Notowania piątkowe na rynkach akcji zostały zdominowane przez odpowiedź inwestorów na nocne ataki armii izraelskiej w Iranie.
Ostatni dzień tygodnia - podobnie jak 7 dni wcześniej - rozpoczął się w ciężkiej atmosferze, ale tym razem z czasem popyt nabrał pewności siebie.
Większość indeksów akcji w Europie świeci w piątek z rana na czerwono po tym, jak zniżkami zakończyła się sesja w Azji. Znów jest gorąco na linii Izrael-Iran.
Krajowe indeksy skorzystały z poprawy nastrojów i w ciągu zaledwie dwóch sesji odrobiły z lekkim zapasem straty z wtorkowego tąpnięcia.
Uspokojenie nastrojów na rynkach sprzyja odbiciu krajowych indeksów, które w czwartek zanotowały kolejną udaną sesję. W ciągu zaledwie dwóch dni odrobiły z lekkim zapasem straty z wtorkowego tąpnięcia.
Czwartkowe notowania na rynku warszawskim skończyły się zwyżkami najważniejszych indeksów.
Czwartek przynosi uspokojenie na rynkach finansowych. Po blisko 4 dniach wyprzedaży większość benchmarków Wall Street oraz Stary Kontynent notują blisko 0,5% wzrosty.
O ile środowa sesja na Wall Street przyniosła jeszcze ponad 1% przecenę spółek technologicznych, to jednak od dzisiejszego poranka obserwowana jest poprawa nastrojów. Odbijają notowania kontraktów terminowych na amerykańskie indeksy. Na zielono prezentuje się także sesja na Starym Kontynencie.
Kupując obligacje Tauronu, inwestorzy indywidualni zarobią mniej, niż wybierając obligacje oszczędnościowe Skarbu Państwa. Premie, jeśli występują, są niskie, a wskaźniki zadłużenia wzrosły przez ostatni rok.
Z wielkim zainteresowaniem i napięciem wyczekiwana aktualizacja oprogramowania sterującego bitcoinem, zwana halvingiem, dobiegła końca.
Spadek inflacji CPI do 2 proc., a inflacji bazowej poniżej 5 proc. nie powinien za bardzo cieszyć deponentów. Inflacja dość szybko wzrośnie, a zysków z lokat nie wystarczy na pokrycie strat z lat ubiegłych.
Badanie „Postawy Polaków wobec cyberbezpieczeństwa” – przygotowane przez Biostat na zlecenie agencji doradczej 2PR – wskazuje, że większość ankietowanych (51,6 proc.) wyraża zaufanie do instytucji finansowych w kwestii cyberbezpieczeństwa. Z raportu wynika również, że ponad połowa respondentów (53,6 proc.) jest przekonanych o odpowiedniej ochronie swoich finansów internetowych.
Coś drgnęło w lokatach walutowych. Przynajmniej tych w euro. Już nie ułamki procenta określają oprocentowanie.
W I kwartale wartość inwestycji w portfele wynajmowanych mieszkań była w Niemczech najniższa od lat, głównie z powodu małej podaży oraz kryzysu na rynku budowlanym.
Funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego prowadzili w piątek działania w spółce Lubelski Węgiel Bogdanka — poinformował rzecznik prasowy ministra koordynatora służb specjalnych Jacek Dobrzyński.
Nasz harmonogram wygaszania bloków węglowych był jasny, a teraz zbliża się czas podejmowania decyzji. Osiem bloków węglowych ma jeszcze szansę na dalszą pracę, ale potrzebuje ekonomicznego rozwiązania. Nikt nie pozostanie bez pracy - zapewnił na konferencji wynikowej prezes Grupy Tauron Grzegorz Lot.
Inwestorzy czekali w piątek na halving bitcoina, czyli wydarzenie wypadające raz na cztery lata, polegające na ograniczeniu o połowę przyrostu podaży najpopularniejszej kryptowaluty.
Mamy harmonogram rozwoju źródeł OZE, których moc przekracza to, co spółka posiada obecnie w realizacji. Musimy jednak myśleć o rentowności nowych projektów – powiedział Michał Orłowski, wiceprezes firmy ds. zarządzania majątkiem rozwoju na konferencji wynikowej firmy.
Jednym z kluczowych pojęć w raportowaniu zagadnień zrównoważonego rozwoju jest łańcuch wartości. Cały łańcuch wartości należy wziąć pod uwagę podczas przeprowadzania badania istotności. W zależności od jego wyników w raporcie powinny się też znaleźć informacje i dane pochodzące z łańcucha wartości.
Notowania piątkowe na rynkach akcji zostały zdominowane przez odpowiedź inwestorów na nocne ataki armii izraelskiej w Iranie.
Nowo powołana rada nadzorcza PZU Życie powołała Jarosława Mastalerza na prezesa towarzystwa, pod warunkiem uzyskania przez niego, zgody Komisji Nadzoru Finansowego (KNF); dokonała też innych zmian w zarządzie, podała spółka.
Ostatni dzień tygodnia - podobnie jak 7 dni wcześniej - rozpoczął się w ciężkiej atmosferze, ale tym razem z czasem popyt nabrał pewności siebie.
Podobnie jak wcześniej właściciel Facebooka i X od przyszłego roku, także streamingowa platforma przestanie podawać, ilu ma aktywnych subskrybentów. Inwestorzy uznali, że to znak, iż już nie będzie ich przybywać.
Przepisy CSRD wymagają, aby w pewnym zakresie przedstawić informacje dotyczące łańcucha wartości przedsiębiorstwa, tak w jego górnej części (np. dostawcy), jak również w dolnej (np. dystrybutorzy, klienci).
Oświadczenie dotyczące zrównoważonego rozwoju powinno zawierać szereg informacji, w tym dotyczących łańcucha wartości. Informacje te powinny być związane z istotnym oddziaływaniem, ryzykiem i możliwościami (IRO – impacts, risks and opportunities) dla spółki ze względu na jej bezpośrednie i pośrednie relacje biznesowe w łańcuchu wartości na wyższym lub niższym szczeblu.
Jednym z trudniejszych zadań w raportowaniu ESG będzie analiza łańcucha wartości pod różnymi, opisanymi już aspektami, ale także podejście do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w tym łańcuchu i kwestia, jakie dane należy od nich pozyskać na potrzeby własnego raportowania.
Ochłodzenie nastrojów na głównych rynkach akcji trwa już trzeci tydzień z rzędu. Perspektywa rozpoczęcia cyklu obniżek stóp procentowych przesuwa się coraz dalej, a napięcia geopolityczne wciąż budzą obawy.
Po porannych nerwach w obawie o eskalację konfliktu na Bliskim Wschodzie nie ma już większego śladu. Kurs eurodolara lekko zwyżkuje, na czym korzysta złoty.
Czwartkowa sesja na Wall Street przyniosła dalszą kontynuację spadków spółek technologicznych. Przemysłowy Dow Jones wybronił się i utrzymał nad kreską, ale dziś notowania wszystkich kontraktów terminowych na amerykańskie indeksy osuwają się na południe.
Gospodarka irańska jest mniejsza od izraelskiej oraz od lat pogrążona w kryzysie. Okazała się co prawda całkiem odporna na sankcje amerykańskie, ale nie przełożyło się to na znaczącą poprawę perspektyw rozwojowych kraju i standardu życia zwykłych Irańczyków.
Technologiczna spółka przeniosła się z NewConnect na rynek główny. To czwarty tegoroczny debiutant.
Większość indeksów akcji w Europie świeci w piątek z rana na czerwono po tym, jak zniżkami zakończyła się sesja w Azji. Znów jest gorąco na linii Izrael-Iran.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas