Nazwać spółkę Amazon rynkową potęgą, to powiedzieć za mało. Jej kapitalizacja sięgała w tym tygodniu 680 mld USD, czyli więcej niż np. PKB Arabii Saudyjskiej – i to po dosyć silnej przecenie rozpoczętej pod koniec marca. Przez ostatnie 12 mies. jej akcje zyskały ponad 50 proc., przez 10 lat – 1,7 tys. proc. W ciągu dwóch dekad przekształciła się z dosyć skromnej internetowej księgarni w największego na świecie sprzedawcę, skutecznie wypychającego z interesu nawet takie molochy jak Wal-Mart. Jej prezes Jeff Bezos jest najbogatszym człowiekiem świata i dysponuje majątkiem sięgającym 111 mld USD. Amazon jest też spółką bardzo nowatorską. Jakiś czas temu zaczęła umożliwiać klientom dostawy do domu pod ich nieobecność. Amazon jest też jednak korporacją znienawidzoną przez tysiące ludzi: od właścicieli galerii handlowych, deweloperów i sklepikarzy, którym popsuła interes, poprzez lewicowych aktywistów, po prezydenta USA Donalda Trumpa. Z nieoficjalnych informacji wynika, że Trump naprawdę nienawidzi Amazonu i obwinia go o niszczenie gospodarki małomiasteczkowej Ameryki. Dał tej niechęci wyraz w swoich tweetach. „Wyrażałem swoje zaniepokojenie co do Amazonu na długo przed wyborami prezydenckimi. W odróżnieniu od innych, płacą oni niewielkie podatki lub żadnych podatków rządom stanowym i samorządom, używają naszego systemu pocztowego jako swojego chłopca na posyłki (wywołując ogromne straty dla USA) i sprawiają, że tysiące sprzedawców detalicznych wypada z interesu!" – napisał Trump na Twitterze. Czy ma rację, czy też tylko dał wyraz swojej obsesji?
Wzrost dzięki subsydiom
Z pewnością Amazon nie stałby się takim gigantem, gdyby w umiejętny sposób nie nawigował po amerykańskim systemie prawnym i podatkowym. Bardzo mu pomógł wyrok Sądu Najwyższego USA z 1992 r. mówiący, że internetowi sprzedawcy detaliczni mogą nie płacić stanowych podatków od sprzedaży, jeśli nie mają w danym stanie fizycznej obecności w formie np. sklepu stacjonarnego lub centrum dystrybucji. Amazon wykorzystywał to orzeczenie aż do bólu, lokując swoje centra w stanach, w których podatki były niskie lub zerowe. (Co było oczywiście w pełni uprawnioną strategią). W 2011 r. uznał jednak, że bardziej opłaca mu się pokryć siecią swoich centrów całe Stany Zjednoczone, by jak najszybciej dostarczać towary klientom. Zaczął więc płacić podatek od sprzedaży we wszystkich 45 stanach, w których ten podatek obowiązuje. Płaci go jednak tylko od swojej bezpośredniej sprzedaży. Sprzedaż dokonywana przez użytkowników serwisu Amazon (korzystających również z jego infrastruktury dostawczej) nie jest opodatkowana, choć stanowi blisko połowę transakcji przeprowadzanych w serwisie. – Nie ma wątpliwości, że Amazon jest w stanie zebrać te podatki i przekazać do stanowych kas, ale po prostu tego nie robi. W wyniku tego powstaje korzyść cenowa w stosunku do konkurencji – twierdzi Carl Davis, dyrektor w amerykańskim Instytucie ds. Opodatkowania i Polityki Ekonomicznej.
Amazonowi udało się też nakłonić wiele stanów do przyznania mu licznych zwolnień podatkowych i subsydiów. Kusił je tym, że jego centra dystrybucyjne stworzą tysiące nowych miejsc pracy. Według danych organizacji Good Jobs First Amazon zebrał od 2000 r. 1,9 mld USD subsydiów w USA.
Spółka korzysta również z łagodnego traktowania przez amerykańską pocztę. Analitycy Citigroup opublikowali w kwietniu zeszłego roku raport mówiący, że poczta traci na przesyłkach dostarczanych dla Amazonu. Z ich wyliczeń wynikało, że jeśliby Amazon miał płacić poczcie uczciwą cenę, czyli o 1,46 USD więcej za każdą przesyłkę, to oznaczałoby dla niego wzrost kosztów o 2,6 mld USD. Amerykańska państwowa poczta straciła przez cały 2017 r. 2,7 mld USD. Zysk netto Amazonu za 2017 r. wyniósł zaś 3 mld USD. Gdyby więc administracja Trumpa doprowadziła do tego, że poczta pobierałaby większe opłaty od Amazonu, to koncern Jeffa Bezosa stałby się o wiele mniej atrakcyjny dla inwestorów. Można nawet zaryzykować tezę, że Amazon zbudował swój wielki rynkowy sukces, wykorzystując (mocniej niż konkurencja) słabości amerykańskiego państwa. I to jeden z powodów, dla których spółka Jeffa Bezosa nie jest lubiana zarówno przez Trumpa, jak i przez lewicowych antyglobalistów.
