Po ogłoszeniu w czwartek przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyroku w sprawie hipotek frankowych Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przypomniał, że banki powinny wyeliminować z umów niedozwolone postanowienia umowne.
Jednostronna zmiana
Dotyczą one sposobu przeliczania kredytów walutowych. – UOKiK prowadzi postępowania, które m.in. dotyczą uznania za niedozwolone klauzul we wzorcach umów i aneksach kredytów odnoszących się do walut obcych. Banki naszym zdaniem nieprecyzyjnie określają sposób ustalania kursów walut obcych i powody ich zmiany – mówi Agnieszka Majchrzak z UOKiK. Robią to na przykład, opierając się na średnim kursie walutowym z rynku forex, odsyłają konsumentów do kursów na stronach Reutersa. W pewnych sytuacjach przyznają sobie też prawo do zmiany wysokości spreadu do dowolnej wysokości. W efekcie klienci nie wiedzą, jakie będą ich raty.
Urząd w styczniu wydał pierwszą decyzję – uznał klauzule stosowane przez Deutsche Bank Polska za niedozwolone i nałożył 7 mln zł kary. Mogą być kolejne, bo postępowania w tych sprawach dotyczą jeszcze: Santandera, BNP Paribas, Getinu, Raiffeisen Bank International, Millennium, PKO BP, BPH i Pekao, czyli niemal wszystkich banków mających sporo tych hipotek.
UOKiK może wszczynać postępowania w sprawie naruszania zbiorowych interesów konsumentów i postępowania w sprawie uznania postanowień za niedozwolone, które kończą się wydaniem decyzji. Jednak konsument w swojej sprawie może jednocześnie dochodzić swoich praw na drodze indywidualnej – w postaci złożenia reklamacji, skorzystania z drogi pozasądowego rozstrzygania sporów oraz na drodze sądowej. UOKiK zaznacza, że ostatni wyrok TSUE jest dla konsumentów ważną wskazówką, czego mogą domagać się przed sądem w razie stwierdzenia w ich umowach niedozwolonych postanowień. Gdy konsument wystąpi na drogę sądową, urząd może go wesprzeć, wydając istotny pogląd w sprawie. Taka forma pomocy konsumentom jest możliwa od kwietnia 2016 r. Dotychczas urząd wydał około 2 tys. istotnych poglądów, z których 1,6 tys. dotyczy sporów o kredyt indeksowany lub denominowany do walut. Na stronie urzędu dostępne są też ogólne poglądy, jeden z nich dotyczy klauzul waloryzacyjnych. Może z nich skorzystać każdy klient toczący spór sądowy, a także osoba, chcąca przeanalizować swoją umowę.
UOKiK prowadzi też postępowanie, które dotyczy wysokich opłat za historię spłaty kredytu. Dochodziły do urzędu skargi, że wygórowane opłaty utrudniają dochodzenie konsumentom ich praw. Skierowano dodatkowo 14 tzw. wystąpień miękkich do banków.
