Obniżka stóp procentowych nie musi zwiększyć dostępności kredytów

Duże i szybkie cięcie stóp procentowych podkopie sytuację sektora bankowego, co w połączeniu z rosnącym ryzykiem kredytowym i nadal obowiązującym podatkiem bankowym nie wspomoże akcji kredytowej.

Publikacja: 14.04.2020 05:12

Obniżka stóp procentowych nie musi zwiększyć dostępności kredytów

Foto: Adobestock

Rada Polityki Pieniężnej w połowie marca i teraz zdecydowała o obniżeniu stopy referencyjnej po 50 pb, do rekordowo niskich 50 pb. Zdaniem ekspertów cięcie stóp aż o 100 pb w niecały miesiąc tylko pogorszy sytuację banków i niekoniecznie przełoży się na większą dostępność kredytów.

Teraz zaboli bardziej

– Cięcia stóp procentowych nie wykluczaliśmy w naszym scenariuszu, jednak nieco później, aby RPP mogła lepiej ocenić skalę skutków ekonomicznych pandemii i dostosować narzędzia. Tak szybkie i radykalne cięcie stóp może nie wesprzeć celu, jakim jest pobudzenie akcji kredytowej, gdyż pogorszenie kondycji sektora bankowego podkopie jego możliwości do kreacji kredytu. Sam prezes Glapiński na konferencji mówił, że celem obniżki było wsparcie rynku długu i zdjęcie presji na wzrost rentowności obligacji – mówi Grzegorz Maliszewski, główny ekonomista Banku Millennium.

GG Parkiet

Problem w tym, że mocniej niż zwykle spadnie dochodowość banków. – Cięcie o kolejne 50 pb to zupełnie inna rzeczywistość, będzie mieć około dwukrotnie większy negatywny wpływ na wynik odsetkowy sektora niż inne obniżki o 50 pb. Większość banków już wcześniej miała całkowity koszt finansowania niższy niż 100 pb, więc cięcia stóp o łącznie 100 pb, po decyzjach z marca i kwietnia, nie da się całkowicie zneutralizować spadkiem kosztów finansowania, bo trzeba by zejść poniżej zera – mówi Andrzej Powierża, analityk DM Citi Handlowego.

Jednak sztuacja jest jesycye gorsya, bo "zwykłe produkty depozytowe" (nieobjęte promocjami) w największych bankach były oprocentowane średnio na zaledwie 40–50 pb. – Więc o ile pierwszą obniżkę o 50 pb banki te jeszcze mogły w dużym stopniu potencjalnie neutralizować cięciem kosztów finansowania depozytami, o tyle drugą muszą już wziąć na siebie. Licząc z grubsza, oba cięcia stóp mogą obniżyć zysk netto sektora o jedną trzecią w porównaniu do 2019 r. – szacuje Powierża. Sektor wypracował w 2019 r. 14 mld zł zysku netto.

– W szczególnie trudnej sytuacji mogą być małe banki spółdzielcze, których pozycja kapitałowa jest słabsza. Z tego punktu widzenia efektywność obniżek stóp procentowych może być mniejsza – ocenia Maliszewski. Banki spółdzielcze nie tylko są bardziej uzależnione od wyniku odsetkowego niż komercyjne (ma większy udział w przychodach), ale też mają zwykle wyższe koszty ryzyka przy jednocześnie niższym pokryciu rezerwami oraz gorszą pozycję kapitałową i płynnościową.

Niekorzystny wpływ cięcia

– Dostępność kredytu może się nie zwiększyć, bo ubytek dochodów, a także wzrost rezerw na ryzyko kredytowe, przy utrzymaniu podatku bankowego, jeśli nie zostanie zmodyfikowany, mogą nie motywować do zwiększania akcji kredytowej. Przykładowo, środki uwolnione z rezerwy obowiązkowej prawdopodobnie w dużym zakresie trafią na rynek długu. Być może rząd i bank centralny mają tego świadomość, bo przedstawione w środę rozwiązania proponują finansowanie firm de facto z pominięciem dużej części sektora bankowego: obligacje wyemitowane przez PFR ostatecznie trafią do NBP, szczególnie że na chwilę obecną objęte są podatkiem bankowym – mówi Maliszewski.

Banki przy kredytach dla firm prawie nie zarabiają na odsetkach, a mocno rośnie przecież teraz ryzyko kredytowe. To może zniechęcać je do finansowania przedsiębiorstw.

Wcześniej ekonomiści PKO BP zwracali uwagę, że tnąc stopy, RPP powinna brać pod uwagę sytuację mniejszych banków. Zaznaczali, że kluczowa teraz jest poprawa płynności firm. Zapowiedziane wakacje kredytowe powodują, że cięcie stóp procentowych na razie nie będzie miało znaczenia dla tych kredytobiorców, którzy nie będą musieli płacić obok części kapitałowej także części odsetkowej. Gospodarce łatwiej będzie odżyć po epidemii, jeśli banki zachowają stabilność, mając możliwości i chęć do finansowania firm.

Banki
Zysk Alior Banku nieco powyżej oczekiwań. Będzie dywidenda
Banki
Banki nie są nadmiernie drogie, ale hossa nie będzie trwać wiecznie
Banki
NBP pod kreską. Strata w 2023 roku poszła w miliardy złotych
Banki
Prezes mBanku Cezary Stypułkowski: Marne prawo, żadna sprawiedliwość, upadła moralność
Banki
Czy koszty ratowania Getin Noble Banku kiedyś się zwrócą?
Banki
Czystki dotarły do Banku Pekao, to już ostatnie dni Leszka Skiby jako prezesa