Gotówka nadal w grze!

Współczesny klient banku żyje w świecie pełnym cyfrowych rozwiązań, a telefon komórkowy towarzyszy mu na każdym kroku, także w przypadku zakupów. Ta „cyfrowa bliskość" postrzegana przez pryzmat elektronicznych, mobilnych rozwiązań płatniczych i aplikacji bankowych w naturalny sposób staje się bardzo medialna.

Publikacja: 06.04.2019 05:00

Tomasz Rokita Diebold Nixdorf

Tomasz Rokita Diebold Nixdorf

Foto: Archiwum

Jeśli do tego dodamy rozwiązania proponowane przez fintechy, które szturmem wdarły się na polski rynek bankowy, to możemy odnieść wrażenie, że sektor finansowy istnieje tylko w wersji cyfrowej. Jednak to człowiek podejmuje decyzje o korzystaniu z oferowanych rozwiązań, a znaczna dynamika transformacji cyfrowej w bankowości wcale nie oznacza osłabienia roli gotówki. Pomimo że przez lata wielu ekspertów prognozowało schyłek tradycyjnej formy pieniądza, ten wciąż trzyma się mocno i nic nie wskazuje na to, że w najbliższych latach wyginie.

Gotówka pod lupą NBP

Według raportu opublikowanego przez NBP od 2013 r. wartość gotówki w obiegu sukcesywnie rośnie – średnio 14,1 proc. rok do roku. Na koniec grudnia 2017 r. wynosiła niemal 200 mld zł, czyli o ponad 11 mld zł więcej niż rok wcześniej.

Można wysunąć wniosek, że podejście Polaków do gotówki jest podobne jak w pozostałych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Ciekawostką jest fakt, że nasi zachodni sąsiedzi wciąż są bardzo przywiązani do płatności gotówkowych. W 2016 r. stanowiły one 80 proc. przy transakcjach w punkcie sprzedaży. Niemcy są niechętni obrotowi bezgotówkowemu z uwagi na kwestie zaufania, prywatności oraz roli państwa w całym procesie. Dla porównania – w drugim największym kraju w Unii Europejskiej, czyli Francji, gotówka stanowi formę płatności w 45 proc. transakcji w sklepach. Natomiast w Skandynawii rzeczywiście można mówić o odwrocie od pieniądza materialnego, ale nie jego śmierci – tam jedynie około 10 proc. płatności stanowi gotówka. Tu trzeba dodać, że bank centralny już podejmuje działania na rzecz zwiększenia obrotu gotówki w gospodarce ze względu na spore koszty związane z niematerialnym obrotem pieniądza. Wracając na nasz grunt – w 2017 r. klienci wybierali w Polsce gotówkę jako środek płatniczy w 54 proc. transakcji. Natomiast jej udział wartościowy stanowił niecałe 41 proc., co potwierdza, że preferujemy niskokwotowe płatności gotówkowe.

Różnice kulturowe mają znaczenie?

Także na poziom obrotu gotówkowego ma wpływ wiele uwarunkowań nie tylko związanych z rozwojem systemu finansowego, ale także różnice kulturowe. Według szacunków w Polsce wciąż ok. 17 proc. społeczeństwa nie posiada konta bankowego, a z ubankowionych tylko 34 proc. korzysta z bankowości mobilnej – wynika z „Digital Report 2018. We are social. Patrząc globalnie, gotówka wciąż stanowi 85 proc., jeżeli chodzi o formy płatności.

W Polsce gotówka króluje niepodzielnie przy transakcjach poniżej 10 zł – stanowi aż 80 proc. Ale także ma silną pozycję w płatnościach rzędu 20–40 zł. Wciąż aż 1/3 Polaków używa gotówki, o ile tylko ma ją akurat w portfelu. Dlaczego korzystamy z gotówki?

Według raportu NBP najczęściej wymieniane odpowiedzi to łatwość korzystania, możliwość płatności niskokwotowych oraz kontrola wydatków. Zresztą także przy płatnościach za zakupy online, według Gemiusa, w 2017 r. aż 39 proc. kupujących wybrało opcję „za pobraniem" – woląc zweryfikować zakupiony towar przed przekazaniem pieniędzy.

Stopień wykorzystania gotówki różni się w zależności od regionu Polski – najchętniej korzysta się z niej w regionie wschodnim, północnym i południowym. Natomiast nieco mniejsze jej użycie ma miejsce w regionie północno-zachodnim i południowo-zachodnim. Jest to wypadkowa kilku czynników, takich jak profil społeczno-demograficzny, stopień ubankowienia i preferowana przez firmy forma wypłaty wynagrodzeń, czy też rozwój sieci bankomatów. Według NBP gotówkę Polacy wypłacają przede wszystkim właśnie z bankomatów, nawet w sytuacji, gdy mają ją też już w portfelu. Im bliżej miejsca pracy, zamieszkania czy zakupów mamy bankomat, tym chętniej z niego korzystamy – za to wypłacając mniejsze kwoty.

Ważne są podstawy

Jak potwierdzają kolejne raporty NBP, rola gotówki się nie zmienia, ale zmieniają się systemy nią zarządzania, dzięki możliwościom, jakie daje postęp technologiczny. Inteligentne maszyny do przyjmowania depozytów, systemy wspierające zarządzanie doświadczeniem klienta w banku czy sieci handlowej, jak i inne rozwiązania powiązane z obecnością na rynku pieniądza materialnego, to także element transformacji cyfrowej, o której tak głośno. Ważne jest, aby nie zapomnieć, że system bankowy to trudna sztuka łączenia komfortu klienta banku z bezpieczeństwem przepływu pieniędzy oraz troska o efektywność kosztów procesów. Gotówka jest jednym z kluczowych elementów tego procesu i warto uwzględniać jej rolę w bankowości, niezależnie od ciekawych i inspirujących rozwiązań online.

Felietony
Wzrost zredukuje dług
Felietony
Wyzwania HR emitentów
Felietony
Wejście tygrysa
Felietony
Czy IPO straciło w oczach funduszy?
Felietony
Zasoby srebra szansą dla zielonej transformacji Polski
Felietony
Spółki lepiej monitorowane